ڕاپۆرت

10:45

لەپاش ٣٣ ساڵ لە کیمیابارانکردنى هەڵەبجە بەگازی کیمیاویى تائیستا بارودۆخی ژنان ڕوو لەخراپیە لە ڕووی کۆمەڵایەتى و دەرونییەوە، باس لەوەش دەکەن پێویستە لە پەرلەمانەوە کار بۆ خستنە بواری جێبەجێکردنی پرۆژەیاسای منداڵە ونبووەکانی هەڵەبجە بکرێت.

09:50

مێژووی ژنانی عێراق لە چەرخی بیستەمیندا، چەندین پێشکەوتن و گۆڕانکاری و چالاکی بەخۆیەوە دیوە، نموونەیەکی نوێ هاتە سەر بانێژی شانۆی هاوچەرخ و چاودەبڕێتە بەدەستهێنانی دەستکەوت و تایبەتمەندی فراوانتر بەرەو بوارەکانی فێربوون و رۆشنبیری و پشکێکی واڵاتر لە بواری ژیانی کۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابووریدا، تا بەسەر یەک پێی هاوسەنگییەوە شان بە شانی پیاو بوەستێتەوە.

13:00

بەر لە ٧٥ ساڵ، لە ڕۆژهەڵاتی کورستان و لەگەڵ دامەزراندنی کۆماری کوردستاندا، ژنانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان هەنگاوێکی گەورەیان هەڵهێنا، بوونە پشکۆیەک و بەگژ ئەقڵیەتی پیاوسالاری و شوێنکەوتەیی ژنان چوونەوە، ئەویش بە دامەزراندنی ڕێکخراوێک کە ژنان خۆیان تێیدا بڕیاردەر بن.

10:15

جلوبەرگی کوردی مێژوویەکی هەزاران ساڵەی هەیە، یەکێکە لە پۆشاکە کەلتورییەکانی جیهان و تایبەتە بە نەتەوەی کورد، لە کاتێکدا لە ڕابردوودا جێی شانازیی کوردان بووە، بەڵام ئێستا ئەگەر جلی کوردی لەبەر بکەیت دەڵێن، بۆچی جلی کوردیت لەبەر کردووە.

10:20

ژنی کورد یەکێکە لەو بابەتانەی کوردناسەکان گرنگییەکی زۆریان پێداوە، بە جۆرێک بووەتە خاڵی جیابوونەوەی نێوان گەلی کورد و گەلانی دیکە.

10:30

ژنانی کورد، لە لایەک بوونەتە جێی ترس و لەلایەک بوونەتە جێی سەرسامی فەرمانڕەواکانی وەک ئاشوری و بابلییەکان، ئەگەرچی ئەو فەرمانڕەوایەتییانە هەوڵی لەناوبردنیان دابێت بەڵام ژنان بەجەرگانە ڕۆڵیان لە ڕوخاندنی ئەواندا هەبووە.

10:15

لە هەرێمی کوردستان سەرباری تێپەڕینی چەندین قۆناغی سەخت و دژوار، بەڵام هێشتا ژنی کورد چۆکی بۆ سەختییەکان دانەداوە، لە ساڵانی ڕابردوودا بە چەندین شێوە یادی ٨ی مارس لە شاروشارۆچکەکانی هەرێمی کوردستان کراوەتەوە.

14:46

له‌ به‌شی كۆتایی ئه‌م دوسیەیه‌دا باسی شوێنپێی تێكۆشان و کاردانەوەکانی ژنان دەکەین، وه‌كو چالاكه‌كانی "نان وگوڵ"، چالاكی "شوێنی جل شوشتنی پێتروگراد" و ئه‌و ڕۆحه‌ زیندووه‌ی كه‌ لەگه‌ڵ شۆرش ئافرێندرا، هه‌روه‌ها ئه‌و هیوایه‌ی كه‌ له‌گه‌ڵ "چالاكی له‌چك سپی" له‌ دژی زه‌حمه‌تی ژیان و بێكاری وقه‌یرانه‌كان له‌ وڵاتدا دروست بوو،.

09:59

ڕۆژانه‌ به‌ ده‌یان ژن کۆمەڵکوژ دەکرێن، مۆتەکەی تووندوتیژیی لە جیهاندا بەرۆکی ژنانی بەرنەداوە. بەشێوەیەکی سیستماتیک له‌لایه‌ن دامەزراوەکانی ده‌وڵه‌ت و دادگاكانه‌وه‌ چاوپۆشی لێدەکرێت، ئه‌و چه‌وساندنه‌وه‌یەی كه‌ لەلایه‌ن سیسته‌می سەرمایەدارییەوە بەسه‌ر ژناندا سەپێندراوە، ئه‌نجامی كاره‌ساتباری بەسه‌ر ڕەوتی ژیانی ژناندا بەجێهێشتووە، تاکە هیوایەش بۆ دەرچوون لەو تونێلە تاریکە به‌رخۆدانی جه‌ماوه‌رییە بە پێشەنگایەتیی ژنانە.

10:20

گوشار، توندوتیژی، نه‌ژادپه‌‌رستی، ملیتاریزه‌كردن و بنده‌ستی زایه‌ندی له‌گه‌ڵ یه‌كدا له‌ دژی ژنان به‌رده‌وامن، وه‌كو پرۆسەیه‌كی هه‌زاران ساڵه‌ بووەته‌ شێوازی ژیانی ژنان و هه‌تا ڕۆژی ئه‌مڕۆمان ئه‌م شێوازه‌ ده‌پارێزرێت لەلایەن دەسەڵاتەوە.

10:34

لە مێژوودا ژنان خاوەن کۆمەڵێک پێگەی باڵا بوون بەو هۆیەوە ناوی خوداوەندی ژن-یان لێدەنرا، لە دواتردا بە گۆڕانکاری مێژوو و گەشەسەندنی زهنیەتی پیاوسالاری وهەوڵی مرۆڤ بۆ زاڵبوون بەسەر سروشتدا، زۆر وێنایی کۆمەڵایەتی لەسەر ژن گۆری.

13:00

ئاستی پێشکەوتووی زمان، ئاستی پێشکەوتووی ژیانە، لەم وتەیەوە دەردەکەوێت، زمان وەک بەشێکی سەرەکی بنەڕەتی هەبوون و مانەوەی نەتەوە و ناسنامەی گەلێکە، بە پێی ڕاپۆرتەکان لە مانگێکدا دوو زمان لەناو نەچیت ئەمەش لە ناوچوونی کلتور و نەتەوە و ناسنامەیەکە.

10:51

13:31

لە مێژوودا ژنان خاوەن کۆمەڵێک پێگەی باڵا بوون بەو هۆیەوە ناوی خوداوەندی ژن-یان لێدەنرا، لە دواتردا بە گۆڕانکاری مێژوو و گەشەسەندنی زهنیەتی پیاوسالاری وهەوڵی مرۆڤ بۆ زاڵبوون بەسەر سروشتدا، زۆر وێنایی کۆمەڵایەتی لەسەر ژن گۆدرا.

10:30

ئەگەرچی بۆ ژنان گەشتنە کارێک و دەستکەوتێک زەحمەتە، بەڵام لە کاتی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا، زۆر ژن هەبوون بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو ڤایرۆسە دەستیان لە کارەکەی خۆیان بەردا و بۆ پاراستنی تەندروستی و کۆمەڵگە کەوتنە ئەرکەوە.

12:38

ئەگەرچی بۆ ژنان گەشتنە کارێک و دەستکەوتێک زەحمەتە، بەڵام لە کاتی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا، زۆر ژن هەبوون بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو ڤایرۆسە دەستیان لە کارەکەی خۆیان بەردا و بۆ پاراستنی تەندروستی و کۆمەڵگە کەوتنە ئەرکەوە.

13:07

مه‌لاله يوسف زێ، رۆزا پارک، ويدا مووه‌حيد، لەیلا قاسم و ناديا ئه‌نجومه‌ن، پێنج ژنی ڕێچکە شكێن له جيهاندا، که توانيیان به ڕێکردنیان بە ناو مەترسییەکاندا ببنە هۆکاری تێکشکاندنی ئەقڵی پیاوسالاری و کۆیلەیی.

11:00

دوای نزیکەی ساڵێک لە داخرانی دەرگای خوێندگاکان بەهۆی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا، ئەمڕۆ دەرگای خوێندنگاکان کرانەوە، بەڵام مامۆستا و خوێندکارەکان دەڵێن ئەمە تەنها بۆ تێپەڕاندنی خوێندنە، بەشێك لە مامۆستایانیش بایکۆتی هۆڵەکانی خوێندنیان کرد.

10:07

بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی مافی مرۆڤی عێراقی ٪٢٣ی منداڵی کورد لە خوار سیازدە ساڵەوە خەتەنە دەکرێن، ئاماری خەتەنەکردن لە هەرێمی کوردستانیش بۆ ساڵی ٢٠٢٠ تا ئێستا بڵاو نەکراوەتەوە.

10:21

تەنها لە ساڵی ٢٠١٩ دا ٣٢٣ ژن خەتەنە کراون و دایکەکانیان دەڵێن گەر خەتەنەمان نەکردنایە ئەوا خواردنی دەستیان حەرام دەبوو.