ڕاپۆرت

10:30

ژنانی کورد، لە لایەک بوونەتە جێی ترس و لەلایەک بوونەتە جێی سەرسامی فەرمانڕەواکانی وەک ئاشوری و بابلییەکان، ئەگەرچی ئەو فەرمانڕەوایەتییانە هەوڵی لەناوبردنیان دابێت بەڵام ژنان بەجەرگانە ڕۆڵیان لە ڕوخاندنی ئەواندا هەبووە.

10:15

لە هەرێمی کوردستان سەرباری تێپەڕینی چەندین قۆناغی سەخت و دژوار، بەڵام هێشتا ژنی کورد چۆکی بۆ سەختییەکان دانەداوە، لە ساڵانی ڕابردوودا بە چەندین شێوە یادی ٨ی مارس لە شاروشارۆچکەکانی هەرێمی کوردستان کراوەتەوە.

14:46

له‌ به‌شی كۆتایی ئه‌م دوسیەیه‌دا باسی شوێنپێی تێكۆشان و کاردانەوەکانی ژنان دەکەین، وه‌كو چالاكه‌كانی "نان وگوڵ"، چالاكی "شوێنی جل شوشتنی پێتروگراد" و ئه‌و ڕۆحه‌ زیندووه‌ی كه‌ لەگه‌ڵ شۆرش ئافرێندرا، هه‌روه‌ها ئه‌و هیوایه‌ی كه‌ له‌گه‌ڵ "چالاكی له‌چك سپی" له‌ دژی زه‌حمه‌تی ژیان و بێكاری وقه‌یرانه‌كان له‌ وڵاتدا دروست بوو،.

09:59

ڕۆژانه‌ به‌ ده‌یان ژن کۆمەڵکوژ دەکرێن، مۆتەکەی تووندوتیژیی لە جیهاندا بەرۆکی ژنانی بەرنەداوە. بەشێوەیەکی سیستماتیک له‌لایه‌ن دامەزراوەکانی ده‌وڵه‌ت و دادگاكانه‌وه‌ چاوپۆشی لێدەکرێت، ئه‌و چه‌وساندنه‌وه‌یەی كه‌ لەلایه‌ن سیسته‌می سەرمایەدارییەوە بەسه‌ر ژناندا سەپێندراوە، ئه‌نجامی كاره‌ساتباری بەسه‌ر ڕەوتی ژیانی ژناندا بەجێهێشتووە، تاکە هیوایەش بۆ دەرچوون لەو تونێلە تاریکە به‌رخۆدانی جه‌ماوه‌رییە بە پێشەنگایەتیی ژنانە.

10:20

گوشار، توندوتیژی، نه‌ژادپه‌‌رستی، ملیتاریزه‌كردن و بنده‌ستی زایه‌ندی له‌گه‌ڵ یه‌كدا له‌ دژی ژنان به‌رده‌وامن، وه‌كو پرۆسەیه‌كی هه‌زاران ساڵه‌ بووەته‌ شێوازی ژیانی ژنان و هه‌تا ڕۆژی ئه‌مڕۆمان ئه‌م شێوازه‌ ده‌پارێزرێت لەلایەن دەسەڵاتەوە.

10:34

لە مێژوودا ژنان خاوەن کۆمەڵێک پێگەی باڵا بوون بەو هۆیەوە ناوی خوداوەندی ژن-یان لێدەنرا، لە دواتردا بە گۆڕانکاری مێژوو و گەشەسەندنی زهنیەتی پیاوسالاری وهەوڵی مرۆڤ بۆ زاڵبوون بەسەر سروشتدا، زۆر وێنایی کۆمەڵایەتی لەسەر ژن گۆری.

13:00

ئاستی پێشکەوتووی زمان، ئاستی پێشکەوتووی ژیانە، لەم وتەیەوە دەردەکەوێت، زمان وەک بەشێکی سەرەکی بنەڕەتی هەبوون و مانەوەی نەتەوە و ناسنامەی گەلێکە، بە پێی ڕاپۆرتەکان لە مانگێکدا دوو زمان لەناو نەچیت ئەمەش لە ناوچوونی کلتور و نەتەوە و ناسنامەیەکە.

10:51

13:31

لە مێژوودا ژنان خاوەن کۆمەڵێک پێگەی باڵا بوون بەو هۆیەوە ناوی خوداوەندی ژن-یان لێدەنرا، لە دواتردا بە گۆڕانکاری مێژوو و گەشەسەندنی زهنیەتی پیاوسالاری وهەوڵی مرۆڤ بۆ زاڵبوون بەسەر سروشتدا، زۆر وێنایی کۆمەڵایەتی لەسەر ژن گۆدرا.

10:30

ئەگەرچی بۆ ژنان گەشتنە کارێک و دەستکەوتێک زەحمەتە، بەڵام لە کاتی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا، زۆر ژن هەبوون بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو ڤایرۆسە دەستیان لە کارەکەی خۆیان بەردا و بۆ پاراستنی تەندروستی و کۆمەڵگە کەوتنە ئەرکەوە.

12:38

ئەگەرچی بۆ ژنان گەشتنە کارێک و دەستکەوتێک زەحمەتە، بەڵام لە کاتی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا، زۆر ژن هەبوون بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو ڤایرۆسە دەستیان لە کارەکەی خۆیان بەردا و بۆ پاراستنی تەندروستی و کۆمەڵگە کەوتنە ئەرکەوە.

13:07

مه‌لاله يوسف زێ، رۆزا پارک، ويدا مووه‌حيد، لەیلا قاسم و ناديا ئه‌نجومه‌ن، پێنج ژنی ڕێچکە شكێن له جيهاندا، که توانيیان به ڕێکردنیان بە ناو مەترسییەکاندا ببنە هۆکاری تێکشکاندنی ئەقڵی پیاوسالاری و کۆیلەیی.

11:00

دوای نزیکەی ساڵێک لە داخرانی دەرگای خوێندگاکان بەهۆی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا، ئەمڕۆ دەرگای خوێندنگاکان کرانەوە، بەڵام مامۆستا و خوێندکارەکان دەڵێن ئەمە تەنها بۆ تێپەڕاندنی خوێندنە، بەشێك لە مامۆستایانیش بایکۆتی هۆڵەکانی خوێندنیان کرد.

10:07

بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی مافی مرۆڤی عێراقی ٪٢٣ی منداڵی کورد لە خوار سیازدە ساڵەوە خەتەنە دەکرێن، ئاماری خەتەنەکردن لە هەرێمی کوردستانیش بۆ ساڵی ٢٠٢٠ تا ئێستا بڵاو نەکراوەتەوە.

10:21

تەنها لە ساڵی ٢٠١٩ دا ٣٢٣ ژن خەتەنە کراون و دایکەکانیان دەڵێن گەر خەتەنەمان نەکردنایە ئەوا خواردنی دەستیان حەرام دەبوو.

14:00

ڕاپۆرتی جیهانی بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی بازرگانی كردن به‌ مرۆڤ كه‌ له‌ لایه‌ن نه‌ته‌وه ‌یه‌كگرتووه‌كانه‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌ تاوان و مادده ‌هوشبه‌ره‌كان دوو ساڵ جارێک بڵاو ده‌كرێته‌وه‌ ئاشكرای كرد كه‌ ژماره‌ی منداڵانی قوربانی بازرگانی كردن به‌ مرۆڤ، سێ به‌رامبه‌ر زیادی كردووه‌ له‌ ماوه‌ی ١٥ ساڵی ڕابردوودا.

16:10

لە کوردستان بە شێوەیەکی گشتی تا ساڵی ١٨٩٨ ڕۆژنامەی کوردی بوونی نەبوو، ڕۆژنامەی کوردستان وەک یەکەمین ڕۆژنامەی کوردی لە ٢٢ی نیسانی ١٨٩٨ لە قاهیرە یەکەم ژمارەی لێدەرچوو، هەستی نیشتیمانپەروەری لە بابەتەکانی ئەو ڕۆژنامەیەدا باڵادەست بوو.

11:15

سیستەمی نەوت لە هەرێمی کوردستان بۆتە هۆی سوتانی بە دەیان هەزار ژن و بڵاوبوونەوەی نەخۆشیەکانی سی و مێشک، تا ئێستا هاوڵاتیان بە بەرمیل نەوت دەکڕن و لەبەر سۆپای نەوتدا خۆیان گەرم دەکەنەوە.

14:15

بەهۆی بێکاری و نەبوونی مووچە، توانای بەخێونەکردنیان لەلایەن خێزانەکانیانەوە، منداڵان بە ڕێژەیەکی زۆر ڕوویان لە کارکردن لە شەقام و شوێنە جیاوازەکاندا کردووە.

13:15

کۆماری کوردستان لە لایەن پێشەوا قازی محەمەدەوە دامەزرا و کەمتر لە ساڵێک بەردەوام بوو، شاری مهاباد پایتەختی کۆماری کوردستان بووە