نوپەلدا دەنیز

 

مەخموور-لە جیهاندا هەموو ژنێک ئەزموونێکی هەیە، ژنان سەرەڕای هەموو ئەو ئازار و ناخۆشیانەی کە تووشی بوون، بە ڕۆحێکی جوانەوە ژیانیان لە باوەش گرتووە، بە تایبەتی ژنانی کورد کە هەموو تەمەنیان لە خەبات و بەرخۆداندا بەسەر بردووە، بوونەتە سەرنجڕاکێشترین نموونەی ئەزموونەکان، بەشێک لەو ژنانەی کە ئەم نموونە سەرنجڕاکێشانەیان هەیە، ژنانی مەخموورن کە بەهۆی دڕندەیی و چەوساندنەوەی دەوڵەتی تورکەوە لە زێدی خۆیان ئاوارە بوون و لە گەشتی پەنابەریدا شاهیدی زۆر ڕووداو بوون.

 

چاوی دایکان دەمانکاتە شایەتحاڵی ساتەکانی پەنابەری، لە چاوی ئەو ژنانەدا، ڕووبەڕووی ساتەکانی هێرشکردنە سەر، چەوساندنەوە، برسی و تینووبوون دەبینەوە لە پەناگە، بۆ ئەو ژنانەی کە منداڵەکانیان لەدەستداوە، شایەتحاڵی من بۆ ئەزموونەکەیان دەمکاتە هاوبەشی ئازار و ئازارەکانی ئەو ژنانە، یەکێک لەو ژنانەی کە من شاهیدی چیرۆک و ئەزموونەکەی بووم، ڤیانە کە لە ناو هەژاریدا چاوی بەڕووی ژیاندا کردووەتەوە، تاکە کەسە لەو کەسانەی کە بە منداڵێ خۆی نەژیاوە، گەشتی ژیانی بە سەختییەکانی ژیانی پەنابەرییەوە دەستپێکردووە.

 

ڤیان ئاکار لەبەر زوڵم و زۆرداری لەسەر خێزانەکەی لە ساڵی نەوەدەکان دوور لە زێدی خۆی لە زاخۆ لەدایکبووە، ئەزموونی پەنابەری لە دایک و باوکییەوە بیستووە.

 

ڤیان ئاکار تەمەن ٣٢ ساڵ باسی ژیانی خۆی لە کۆچدا بەم شێوەیە کردو وتی: من خەڵکی وانم، پێش ئەوەی چاوم بەڕووی ژیاندا بکەمەوە، دایک و باوکم بەهۆی چەوساندنەوەی دەوڵەتی تورکەوە ڕوویان لە شاری زاخۆ، لە باشووری کوردستان کرد، بەبێ ئەوەی وڵاتەکەم بناسم، چاوم بەڕووی ژیاندا کردەوە، دوای ئەوەی خێزانەکەم لە ساڵی ١٩٩٠ کۆچیان کرد، من لە ساڵی ١٩٩٢ لەدایک بووم، بە وتەی دایکم باسی زۆر سەختی و ستەم و شتی ناخۆش دەکات، لە زاخۆ کەسمان نەبوو و لەبەر ترس و هەڕەشەکانی دەوڵەتی تورک ناچار بووین بە نهێنی بژین، پاشان لە ساڵی ١٩٩٥ چووینە کەمپی ئەتروش.

 

"سەرەڕای ئەو هەموو هێرش و گەمارۆیانە، پەیوەندی لە نێوان مرۆڤەکاندا هەبوو"

ڤیان ئاکار ، ئاماژەی بەوەدا لە کامپی ئەتروش سەرەڕای هەموو هێرش و گەمارۆکان، پەیوەندییەکی گەورەی خەڵک هەبووە و وتی: لە ئەتروش دڕندەیی پەدەکە و دەوڵەتی تورکیا بەردەوام بوو، لە زوڵمی دەوڵەتی تورک ڕزگارمان بوو، بەڵام لەوێدا ڕووبەڕووی زوڵمی پەدەکە بووینەوە، هەروەها گەمارۆ بەسەر ئێمەدا سەپێندرا، دەبێت لە پڕۆسەکەدا ئاستەنگییەکی زۆر هەبووبێت و نەخۆشی جۆراوجۆر لە ناو ئێمەدا هەبووبێت، پزیشک نەبووە بۆ دابینکردنی دەرمان لەبیرمە وەک خەونێک بێ ئاو بووین و بیرێک لەوێ بوو، بەڵام لەبەر ترسی پەدەکە نەماندەتوانی بچینە سەر ئاوەکە، زۆرێک لە خەڵکی ئێمە کە دەیانویست پارچە نانێک بەدەستبهێنن، بە دەستی پەدەکە کوژران و بێسەروشوێن بوون و تا ئێستاش دەرئەنجامی زیانەکانمان نادیارە، سەرەڕای هەموو هێرش و گەمارۆکان، پەیوەندییەکی مرۆیی هەبوو، هەمووان نانی خۆیان لەگەڵ یەکتردا دابەش کرد و ژیانی هەندێک کەسیان ڕزگار کرد.

"لە سەردەمی منداڵیماندا نەژیاین"

ڤیان ئاکار تووڕەیی خۆی بەو شێوەیە دەربڕی: دەوڵەتی تورکیا و ماڵی بارزانی خەونەکانی منداڵی ئێمەیان کوشتووە، ئەو شتانەی لە منداڵیدا لەوێ ئەزموونمان کرد، کاریگەرییەکی زۆری لەسەر ژیانمان هەبوو، ئەمەش هۆکارێکە بۆ ئەوەی ئێمە لە منداڵی خۆمان نەژیاین، هەمیشە ترسێکی گەورە لەناو ئێمەدا هەبوو، نەماندەتوانی منداڵی خۆمان وەک منداڵانی تر بژین، لە چادردا ماینەوە، هیچ پارێزگارییەکمان نەبوو، دەوروبەرمان پڕ بوو لە دووپشک و مار، دایکە دووگیانەکانمان بەهۆی نەبوونی پزیشکەوە منداڵیان لەدەست دەدا یان گیانیان لەدەست دەدا، هەندێک جار منداڵ بەبێ تەواوکردنی کاتی خۆیان لەدایک بوون و هەندێکیان گیانیان لەدەستدا.

 

"منداڵان بەردەوامن لە خوێندن بە هاوبەشکردنی شتەکانیان"

ڤیان ئاکار باسی لەوەشکرد، سەرەڕای هەموو هێرشەکان، بەردەوام بوون لە پەروەردەکردنی خۆیان و وتی: دوای ماوەیەک دەستیان کرد بە دروستکردنی قوتابخانەیەک بۆ ئێمە، هەموو منداڵەکان دڵخۆش و پەرۆش بوون، چونکە پێشتر پەروەردە لە چادردا هەبوو، ژمارەیەکی زۆر لە منداڵان لە قوتابخانەیەکدا بە هاوبەشکردنی کەلوپەلەکانیان خوێندوویانە، دواتر وردە وردە قوتابخانەکان زیاد کران و کەسانی خوێندەوار بوون بە مامۆستا و پزیشک.

 

"لە تەمەنی ١٦ ساڵیدا بووم بە دایک"

ڤیان ئاکار کە لە تەمەنی ١٥ ساڵیدا هاوسەرگیری کردووە، بەم قسانە باسی هاوسەرگیرییەکەی کردوو وتی: ٥ ساڵ خوێندوومە، لە تەمەنی ١٥ ساڵیدا هاوسەرگیریم کرد، بێ ئەوەی بزانم هاوسەرگیری چییە و چۆنە، هاوسەرگیریم کرد بەبێ ئەوەی یاری بە یارییەکەم بکەم، دوای ئەوەی هاوسەرگیریم کرد، بە نهێنی یاریم دەکرد، هەروەها حەزم دەکرد لەگەڵ هاوڕێکانم بچمە قوتابخانە و یارییان لەگەڵ بکەم، لە تەمەنی ١٦ ساڵیدا بووم بە دایک، نەمدەزانی دایکایەتی چییە و نەمدەزانی چۆن ئاگاداری منداڵ بم، کاتێک کەسێک لە تەمەنێکی گەنجیدا هاوسەرگیری دەکات، لە ڕووی دەروونییەوە زۆر کاریگەری لەسەر دەبێت.

 

"خۆمان ڕێکخست و ژیانمان بە بیر و فەلسەفەی ڕێبەر ئاپۆ بونیاد نا"

ڤیان ئاکار بانگەوازی بۆ گەنجان کرد و لە کۆتایی قسەکانیدا وتی: دوای دامەزراندنی ئەنجومەنی عشتارو دامودەزگاکانی ناو کامپەکە، ژنان خۆیان بەڕێوەدەبەن، ژنان لە پەناگەدا خۆیان ڕێکخست و پەروەردەیان وەرگرت، ژنانیش لە هیچەوە شتیان دروستکرد، ژنان لە پەناگەدا کاری گەورەیان کرد، بە بیر و فەلسەفەی ڕێبەر ئاپۆ خۆمان ڕێکخست و ژیانمان بونیاد نا، بانگەوازی من بۆ گەنجان بریتییە لە ڕێکخستن و پەروەردەکردنی خۆیان، ئەگەر مرۆڤ خۆی پەروەردە نەکات، ئەوا ڕووبەڕووی چەندین سەختی دەبێتەوە.