سیبیلیا ئیبراهیم

 

ڕەققە - زۆرێک لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەتایبەتی ئەو وڵاتانەی کە ململانێ و شەڕیان تێدایە، شاهیدی زانیاری هەڵەی ڕاگەیاندنەکانەکان بە ئامانجی فریودانی کۆمەڵگە و ژنان، دەسەڵاتە پاوانخوازەکان سیاسەتی سیستماتیک پەیڕەو دەکەن بۆ گەیشتن بە ئەجێنداکانیان و زەمینەسازی بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانیان لە ڕێگەی شەڕی تایبەت و شێواندنی ڕاستییەکان و وروژاندنی دڵەڕاوکێ و ترس، دامەزراوە میدیاییەکان کە ئەو ڕاستیانە بۆ کۆمەڵگە ئاشکرا دەکەن و ئەو ڕێبازە پەیڕەو دەکەن، ڕۆژنامەیەکی ئازاد بەبێ ئاگادارکردنەوەی پێشوەختە یان لە چوارچێوەی یاساییدا بەرکەوتەی پێشێلکاری و داخستن دەبنەوە.

 

ئەوەی ناوچەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا شاهیدی دەبن، نموونەی ئەمەیە، ڕەققە هاوشێوەی ناوچەکانی دیکەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، لەم دواییانەدا شاهیدی زانیاری هەڵەی میدیایی بووە، کە هەوڵی وروژاندنی ململانێی نێوان پێکهاتەکانی ناوچەکە و دروستکردنی ململانێی تائیفی بووە بە ئیستغلالکردنی سایتەکانی پەیوەندی دیجیتاڵی، کە بەدەست نەهات و خەڵکی ناوچەکە ئاگاداری ئەو شتانە بوون کە لە دەوروبەریان ڕوودەدەن، بەتایبەتی لەگەڵ دەستپێکردنی کۆنترۆڵکردنی دەسەڵات لەلایەن چەتەکان و ڕووخانی ڕژێمی پێشووی سووریا و دەستپێکردنی هێرشەکان لەلایەن تورکیا و چەتەکانییەوە لەسەر ناوچەکانی تر.

 

کەرەم حەمەد، ئەندامی ئەنجومەنی کۆمەڵەی ژنانی زەنوبیا لە ڕەققە ئاماژەی بەوەدا کە ئەم فیتنانە هەوڵ دەدەن دەستکەوتەکانی شۆڕشی ڕۆژئاوا تێکبدەن و ئیرادەی ئازادی ژنان تێکبدەن و ڕێگری لە پرۆسەی شۆڕش بکەن، گەل ئاگاداری ئەو شتانەن کە لە دەوروبەریان دەگوزەرێت و ئەو شەڕە تایبەتەی کە لە دژیان  بەڕێوەدەچێت وتی: ئێمە ئاگاداری ئەو بوختان و درۆیانە نابین کە دەگوازرێنەوە و هەوڵدەدەین ڕاستییەکانی هەواڵە درۆکان ئاشکرا بکەین، بەم شێوازانە ناتوانن ڕێگریمان لێبکەن لە تەواوکردنی گەشتەکەمان بەرەو ئازادی.

لە چوارچێوەی خێراکردنی ڕووداوەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، دەسەڵاتدارانی شاری سلێمانی لە هەرێمی کوردستان، بەبێ ئاگادارییەکی فەرمی، ژمارەیەک دامەزراوەیان داخست، لەوانە کۆمپانیای “گزنگی بەربەیان” کە ماوەی ٧ ساڵە لەوێ کاردەکات، و بووەتە دەنگی ژنان لە ناوچەکە، و بەرنامە بۆ کەناڵی ژن تیڤی ئامادە دەکات، کە یەکەم کەناڵی ژنانە لە ناوچەکەدا، و ئەمەش لە ژێر ڕۆشنایی زیادبوونی هێرشەکان بۆ سەر چاپەمەنی ئازاد و فێمینیست بەتایبەتی، وەک ڕۆژنامەنووس جیهان بیلگین و ڕۆژنامەنووس نازم داشتان، کە کاریان دەکرد بۆ ئاشکراکردنی داگیرکەری تورکیا و پاڵپشتیکردنی چەتەکان، لە هێرشەکەی بۆ سەر بەنداوی تیشرین و پردی قەرقۆزاغ و مەنبج،

 

ڕۆژنامەنووس سوعاد محەمەد، لە ژن تیڤی، بە بەڵگەی ترسی دەسەڵاتدارانی تورکیا لە دەسەڵات و توانای چاپەمەنی ئازاد بۆ ئاشکراکردنی ڕاستی و ئەجێنداکانیان لە ناوچەکەدا قسەی بۆ کردن.

 

سوعاد محەمەد داخستنی کۆمپیانیای گزنگی کە بەرنامەی تایبەت بۆ ژن تیڤی ئامادە دەکات و نوێنەرایەتی دەنگی حەقیقەت دەکات و کاردەکات بۆ نیشاندانی واقیعی عەقڵیەتی پیاوسالاری تاکڕەو کە ڕەگ و ڕیشەی لە کۆمەڵگەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هەیە، ئیدانە کرد و ئاماژەی بەوەدا کۆمپانیای گزنگی بەربەیان زۆر کاری  کرد بۆ ئاشکراکردنی ڕاستی ئەو سیاسەتانەی کە دژی گەلان و ژنان بە تایبەتی پراکتیزە دەکران.

 

سەبارەت بە هۆکارەکانی پشت بەئامانجگرتنی ژنە ڕۆژنامەنووسان لە هەرێمی کوردستان و ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، ڕوونکردنەوەی دا و وتی: ڕژێمە تاکڕەوەکان ترسیان لە ژنانی تێکۆشەر هەیە، بەتایبەتی ئەو ڕۆژنامەنووسە ژنانەی کە ڕاستییەکان بە پێنووس و کامێراکانیان ئاشکرا دەکەن، ژن تیڤی بە یەکەم جۆری خۆی لە ڕووی ناوەڕۆکەوە کە لە ڕێگەی ئەو بەرنامە و ڕاپۆرت و دیالۆگانەوە پەخش دەکرێت کە بە بیرکردنەوە و ئیرادە پێشکەشی دەکات ڕۆڵێکی دیاری لە شۆڕشی ١٩ی تەمموزدا گێڕا، هەروەها ڕۆڵی گەورەی هەبوو لە بڵاوکردنەوەی فەلسەفەی ژن ژیان ئازادی، دروشمێک کە لە ڕاپەڕینی ژنانی ئێران و ڕۆژهەڵاتی کوردستان دەوترایەوە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ئەمە یەکەمجار نییە ئەو ژنانی ڕۆژنامەنووس لە ژن تیڤی یان میدیای فێمینیستی کاردەکەن، کە هێڵی ڕۆژنامەگەریی ئازاد پەیڕەو دەکەن، دەکرێنە ئامانج، واتە هێرشەکان ڕاستەوخۆ و بە شێوەیەکی سیستماتیک ئەنجامدەدرێن، سەرەڕای بوونی یاسا و ڕێکەوتننامە نێودەوڵەتییەکان کە مەرجیان داناوە بۆ پاراستنی ڕۆژنامەنووسان لە کاتی ململانێ و شەڕەکاندا.

 

" ڕژێمە پاوانخوازەکان شەڕ دژی چالاکوانانی ژن دەکەن"

تیشکی خستە سەر ئەو دەستبەسەرکردنانەی کە ژنە ڕۆژنامەنووسان تووشی دەبن و وتی: هەموو ڕژێمە پاوانخوازەکان شەڕ دژی چالاکوانانی ژن، چالاکانی مافی مرۆڤ، و ڕۆژنامەنووسانی ژن کە ڕاستییەکان ئاشکرا دەکەن دەکەن، ئێمە شاهیدی دەستگیرکردنی زۆرێکیان بووین لە ئێران، هەروەها وەک تورکیا و عێراق، و هەموویان بەشدارن لەم پێشێلکاریانەدا، بەڵام هەریەکەیان بە شێوەیەکی جیاواز.

 

هەروەها جەختی لەسەر پێویستی پابەندبوون بە ڕێککەوتننامە نێودەوڵەتییەکان کردەوە کە مافی ڕۆژنامەنووسان دەپارێزێت.

 

لە کۆتایی قسەکانیدا داوای هەڵوەشاندنەوەی داخستنی کۆمپانیای گزنگی بەربەیانی کرد و بانگەوازی لە لایەنە پەیوەندیدارەکان کرد کە لێپرسینەوە لەو وڵاتانە بکەن کە مافەکانی ڕۆژنامەگەری پێشێل دەکەن، کە دیارترینیان داگیرکاریی تورکیایە و لێکۆڵینەوەش بۆ تاوانبارەکان بکرێتەوە کە ڕۆژنامەنووسان دەکەنە ئامانج.