ڕاپۆرت

10:15

زمانی کوردی کە یەکێکە لە کۆنترین زمانەکانی جیهان، سەرەڕای فشار و قەدەغەکاری لەسەری، لە ڕووی وشەوە یەکێکە لە زمانە دەوڵەمەندەکانی جیهان، گەلی کورد کە خاوەنداری زمانی کوردییە ١٥ی ئایاری هەموو ساڵێکی کردووە بە ڕۆژی ئەم زمانە و پیرۆزی دەکات.

07:15

بازاڕی کۆنی زاخۆ کە تەمەنی نزیکەی ١٤٠ ساڵ دەبێت، لەماوەی ئەو ساڵانەدا تەنها پیاوان تێیدا بازرگان و دوکاندار بوون، لە ئێستاشدا لەکۆی ١٣٠ دوکان ١٢ ژن ڕێچکەیان شکاندووە و کاری تێدا دەکەن.

10:42

ئەو ئاڵای بەرخۆدانەی لەیلا لە خانەقینەوە هەڵیگرت بە کوردستاندا گەڕاندنی و گەیاندییە دەستی شەهید چاوەڕێ فریشتە تا لە ڕانیە بە بەرزی بشەکێتەوە و ببێتە نمونەیەک بۆ ژنانی کورد و جیهان.

08:06

گەلانی ڕەسەن لە سەرانسەری جیهاندا خاوەن نەریتی جیاوازن و ئەوان "پاسەوانی زەوی"ن بۆ نەوەی داهاتوو، بەڵام ڕووبەڕووی فشارو نکۆڵیکردن دەبنەوە، کوردیش وەک گەلێکی ڕەسەن، مافی خاک، ناسنامە و بوونی پێشێل دەکرێت.

07:46

بەشداریکردنی ژنان لە ڕۆژنامەگەری و میدیای کوردیدا بە واتای بەرەوپێشبردنی ڕوانگەی ژنانە لەسەر پرسە جیاوازەکان و بەشدارییەکی گەورەیان هەیە لە دیاریکردنی ئەو پرسانەی کە دەبێت لە ڕوانگەی ژنانەوە بوروژێنرێن.

07:25

لە ماوەی کۆمەڵکوژی ئەنفالدا جگە لە کوشتنی ڕاستەوخۆی ژنان و ڕاگواستنیان و زیندانی کردنیان، لە زیندانەکانی ڕژێمدا چەندین دەستدرێژی و سوکایەتی و ئەشکەنجەدان ڕووبەڕووی ژنانی کورد بووەتەوە، کە زەبری دەروونی بەجێهێشتووە.

08:21

هەوڵەکانی تورکیا بە لە شکرکێشی و زیان گەیاندن بە فرۆشیاران هەوڵی داگیرکاری دەدەن، لە ڕاگەیاند راوێکدا دەوڵەتی تورکیا دڵنیای دا بازاڕی هەولێر، دهۆک، کەرکوک لە لایەن تورکیاوە سوتێندراوە و دەڵێن: "ئەو ناوچەیە خاکی ئێمەیە و دەگەڕێینەوە ئاڵای خۆمانی تیادا هەڵ

07:30

کوردستان ئەو خاکەی بەرخۆدانییەکەی و هێزی سەرکەوتنەکانی، دوژمنانی وەک دەوڵەتی تورکیا و ڕژێمی بەعسی عێراقی ناچار بە بەکارهێنانی چەکی کیمیایی کردووە لە دژی، کە بووەتە هۆی لەناوبردنی هەزارەها کورد و وێران کردنی خاکی کوردستان.

07:31

ژن بەدەر لە ماڵ، منداڵ، دایکایەتی توانای پێشخستنی کۆمەڵگەی هەیە و پیرۆزی و هێزی ژن پەیوەستە بە بنەماکانی بەرەوپێشچوونی ژیانی مرۆڤایەتییەوە.

07:32

وەرزی بەهار دەبێتە دەستپێک بۆ ئازادی نەتەوەی کورد لە دژی زوڵم و ستەم، نه‌ورۆزیش هەنگاوی ڕاوەدونانی دوژمنانە، گەلی کورد هیوای بە داهاتوو گەشتر دەبێت و هەموو ساڵێک نەورۆز دەکاتە هۆکاری دووبارە سەرهەڵدانەوەی.

07:47

ژنانی دادوەر لە دادگاکاندا بنەمای خەباتن بۆ چەسپاندنی دادپەروەری، چونکە ژنان زیاتر لێهاتوو و خاوەن ڕۆڵن لە پاراستنی ژنان لە توندوتیژی و کێشە جۆراوجۆرەکانی پەیوەست بە ژنانەوە.

07:31

پەیکەری ژنی ئازادی باڵدار هێمایە بۆ سەدان ژنی شەڕڤانی شۆڕشگێڕ و تێکۆشەر، کە لەپێناو بەدیهێنانی ئازادی و پاراستنی کۆمەڵگە و خاک، ئەم مێژووەیان لە شۆڕشی ژنان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا و بە تایبەتی لە بەرخۆدانی کۆبانێ تۆمار کردووە.

07:16

توندوتیژی و کوشتنی ژنان تا دێت زیاد دەکات، لایەنی پەیوەندیداریش لەسەر ئەم بابەتە نایەتە دەنگ، چالاکوانانیش باس لەوە دەکەن کە داڵدەی تاوانباران دەدرێت و بە سزا ناگەیەندرێن.

07:20

مافە ئابووری و کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان-ESCR ئەو مافانەن کە هەموومان پێویسمانە بۆ دەستەبەرکردنی ژیانێکی شکۆمەند، بەڵام جەنگ، سەرکوتکردن، داگیرکاری و هێرشەکان هەموو ئەم مافانە پێشێل دەکەن.

07:13

ڕێبەری گەلی کورد، عەبدوڵا ئۆجالان، گۆشەگیرییەکەی لە ئیمراڵیدا، گۆشەگیرییە بۆ سەر گەلی کورد و ژنان، لە پەیامێکیدا کە بۆ کۆنگرەی ژنانی ناردووە، دەڵێت، "مێژووی پێنج هەزار ساڵە لەبەر ژن شیکار دەکەم".

08:35

خۆپیشاندانەکان ڕۆڵێکی گرنگیان هەبووە لە مێژووی پێشکەوتن و بەرەوپێشبردنی مافەکانی مرۆڤدا، مافی ئازادی گردبوونەوەی ئاشتیانە و ئازادی ڕادەربڕین لە ئاستی نێودەوڵەتیدا دانپێدانراوە و لە سەرووی یاسای نەتەوەییەوەیە.

08:24

ڕۆژئاوای کوردستان- باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا لەسەر بنەمای ئازادی و تێکۆشانی ژن ماوەی چەندین ساڵە خەبات دەکات، ئەمڕۆ کە گەیشتووەتە ئەو ئاستەی خاوەن دەستووری خۆیەتی، بە هەمان شێوە لەسەر بنەمای فکری ئازادی ژن خۆی بەڕێوەدەبات.

08:44

ساکینە جانسز، لە پەرتوکی "ژیانم هەمیشە تێکۆشان بوو" باس لە دیداری خۆی و ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان دەکات، کە داوای لێدەکات بچێتە هەرێمی گەریلا، دەشڵێت: شەرم لە شەرمکردنەوەی خۆم دەکەم لە کورد بوونم، ئێستا تێگەیشتوم تا چەند لە زمانی دایکم بیانی بووم.

09:36

لە ماوەی ساڵی ٢٠٢٣ سەرەڕای هەوڵدان بۆ ونکردنی هەواڵی کوشتنی ژن و ئەو توندوتیژیانەی بەرامبەر بە ژنان دەکرێت، بە پێی ئەو ئامارانەی نوژنها کۆیکردووەتەوە ٨٠ ژن کوژراون و توندوتیژیان بەرامبەر کراوە.

12:38

لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ساڵی  ٢٠٢٣ بەهۆی تێڕوانینی پیاوانەوە بە سەختی تێپەڕی، ئەو ژنانەی کە هێڵی بەرخۆدانیان هەڵبژارد دژی فشار تێکۆشانی ئازادی و ژیانی دیموکراتیکیان بەرزکردەوە.