نور ئەحمەد 

رەققە-لە سەرەتای ئەمساڵەوە چەندین دیدار و سەردان لە نێوان شاندێکی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) و ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان لە ئیمرالی ئەنجام دراوە. ئەم کۆبوونەوانە بووە هۆی بانگەوازی مێژوویی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بۆ گەل بۆ بەرقەرارکردنی ئاشتی.

 

دوابەدوای ئەمەش کۆبوونەوە و لێدوان لەلایەن دەسەڵاتدارانی تورکیاوە بەڕێوەچوو کە داوایان دەکرد مافی هیواخوازی بە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بدرێت، پشتڕاستکرایەوە کە بەم زووانە ئەمە ڕوودەدات. بەڵام ئەم قسانە لە ڕەنگی سەر کاغەز زیاتر هیچی تر نەبوون، لەسەر زەوی جێبەجێ نەکران، گومان و پرسیاری دروست کرد، ئایا دەسەڵاتدارانی تورکیا ئەمجارە ڕاست دەبن و هەڵوێستی خۆیان لەسەر پرسی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان و گەلی کورد دەگۆڕن؟
 بە تایبەت لەو کاتەوە تا ئێستا ئەو کەسانەی باوەڕیان بە ئایدۆلۆژیای ئەو هەیە، گەشبین بوون بەو قسانە.

 

لەو چوارچێوەیەدا فەهمییە جاسم، ئەندامی دەستپێشخەری ئازادی جەستەیی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان ڕوونیکردەوە کە بیرۆکەکانی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بوونەتە سەکۆیەک بۆ ئازادی و دیموکراتی، بیرۆکە و تیۆرییەکانی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجەلان بناغەی گشتی سیاسی و کۆمەڵایەتی بۆ بنیاتنانی وڵاتێکی ئازاد و دیموکراتی پێکدەهێنن کە دادپەروەری و یەکسانی تێیدا زاڵ بێت.

 

ئەوانەی پێیان وایە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان تەنیا خەمی گەلی کوردە، ئاگادارن کە نووسینەکانی زۆر فراوانترن. فەهمییە جاسم دووپاتی دەکاتەوە کە تیۆرییەکانی تەنیا لە پێکهاتەی کوردیدا سنووردار نین، بەڵکو هەمەلایەنە و هەمەچەشنن، هەموو پێکهاتەکانی لە هەموو گۆشەیەکی جیهاندا لەخۆدەگرن. ئامانجیان دامەزراندنی ئەو بناغە ڕێکخراوە و یاساییانەیە کە کۆمەڵگەکان لەسەری بنیات دەنرێن. ئەوان سەکۆیەک بوون بۆ دەستپێکردنی پڕۆژەی نەتەوەیەکی دیموکراتی و برایەتی لەنێوان گەلان، لە ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵات و سووریا جێبەجێکرا. ئێستا ناوچەکانی دیکەی سوریا و وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئاواتەخوازە.

 

 ئاماژەی بە سیاسەتەکانی وڵاتانی ڕۆژئاوایی کرد: زۆرێک لە وڵاتانی ڕۆژئاوا بانگەشەی دامەزراندنی دیموکراتی دەکەن، بەڵام ئەوەی ئێمە دەیبینین جیاوازە و بەتەواوی پێچەوانەی ئەوەیە کە لە سیستەمی حکومەتەکەیاندا پەیڕەوی لێدەکەن، ئەویش سەپاندنی یاسا و ڕێسای زۆرەملێیە بەسەر خەڵکدا و سەرکوتکردنی ئازادییان و زەوتکردنی مافەکانیان.

 

سەبارەت بە کۆبوونەوەکانی ئەم دواییەی نێوان دەم پارتی و ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان، وتی: لەم دواییانەدا چەندین دیدارم لەگەڵ ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان ئەنجامداوە، دوای چەندین ساڵ لە گۆشەگیریی توند ڕێگەیان پێدا خێزانەکەی ببینێت. ئەمە هەنگاوێکی ئەرێنییە بۆ ئێمە وەک گەلانی ناوچەکە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو دەستپێشخەرییەی دەوڵەتی تورکیا سەبارەت بە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان کردوویەتی هەنگاوێکی ئەرێنییە بۆ چارەسەرکردنی پرسی کورد، دانپێدانانە بەو ئاژاوەگێڕییەی تورکیای گرتووەتەوە و گێژاوەکانی لەسەر گۆڕەپانی سیاسی. گونجاوترین چارەسەر بۆ هێورکردنەوەی دۆخەکە لە دەرەوە ئەوە بوو کە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان پەیامێک بۆ جیهان بنێرێت.

 

 ئاماژەی بە لێدوانەکەی پەروین بولدان، ئەندامی شاندی ئیمرالی دەم پارتی کرد ئاماژەی بەوە کرد، ئەو هەنگاوانەی دەگیرێنەبەر و ئەو کۆبوونەوانەی کە ئەنجام دەدرێن دەبێت بەزووترین کات بەرهەمی هەبێت وتی: تا ئێستا دەوڵەتی تورکیا هیچ هەنگاوێکی ڕاستی بۆ پێشەوە نەناوە، هەرچەندە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان مافی ڕەوای هیوای هەیە،  لەگەڵ ئەوەشدا دەوڵەتی تورکیا چاوی لەم بابەتە کوێر دەکات، بیرۆکەکانی ئەو مەترسییەکی ڕاستەقینە بۆ سەر ئەو سیاسەتە ناسیۆنالیستییانە دروست دەکەن کە زۆرێک لە وڵاتان پەیڕەوی دەکەن.

 

سەبارەت بە گرنگی بانگەوازەکەی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان، جەختی لەوە کردەوە کە لەڕادەبەدەر گرنگە، بەو پێیەی داوای ئاشتی و دیموکرایی دەکات. بانگەوازێکی مێژووییە کە وەک فریاگوزاری سەرەتایی بۆ ململانێکان و قەیرانەکانی بەردەم جیهان هات. بانگەوازەکەی کلیلی دامەزراندنی ئاشتی، ئاسایش، گەیشتن بە سەقامگیری، کۆتاییهێنان بە شەڕەکان، وەستاندنی خوێنڕشتنەکانە. هاوکات گەرەنتییەکە بۆ پێکەوەژیان، بۆ هەموو پێکهاتەکانی گەلی سووریا، بەتایبەتی دوای ئەو کۆمەڵکوژییانەی لە ناوخۆی سووریادا ڕوویانداوە، گەرەنتییەک بۆ سووریا، بەدەستهێنانی فرەیی و ناوەندگەرایی.

 

ئاماژەی بە لێدوانەکانی دەسەڵاتدارانی تورکیا سەبارەت بە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان کرد و بە هەوڵێک بۆ کڕینی کات دەزانێت وتی: هیچ کام لەو لێدوانانە جێبەجێ نەکراون، هیوادارین دەوڵەتی تورکیا ڕاستی بێت لە لێدوانەکانی، لە مانگی حوزەیرانی داهاتوودا مافی هیواخوازی بە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بدرێت". سەبارەت بە شۆڕشی ژنان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا کە لە ئایدۆلۆژیای ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالانەوە سەریهەڵدا، جەختی کردەوە، "ژنان زۆرترین پشک لە بیرۆکەکانی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان هەبووە، ڕۆڵی پێشەنگانە و سەرکردایەتییان لە هەموو بوارەکاندا هەبووە. ئەوان دەستکەوتی زۆریان بەدەستهێناوە، لە ڕێگەی ئەزموونی شۆڕشگێڕانەی خۆیانەوە سەلماندیان کە ڕێگای بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی دادپەروەر و دیموکراتی لە ناوەوەیە. بوونی ژنان و بە ئازادی ژنان کۆمەڵگەکان ئازاد دەکرێت.

ڕوونیشیکردەوە، شۆڕشی ژنان ئەمڕۆ مۆدێلێکی جیهانییە کە هەر ژنێکی تامەزرۆی ئازادییە، ئەو دەنگدانەوە جیهانییە دەبینین کە لەڕێگەی دەستکەوتە بەنرخەکانییەوە بەدەستیهێناوە، ئەمە بەڵگەی سەردانەکانی بەردەوامی شاندەکانی ژنان لە دەرەوەی وڵاتەوە، کە دەیانەوێت زیاتر دەربارەی شۆڕشی ژنان بزانن.

 

پێیوایە گرنگە ئەزموونی شۆڕشی ژنان بگەیەنرێتە جیهان، زۆرێک لە وڵاتانی جیهان، ژنان تووشی چەوساندنەوە و پەراوێزخستنی ناسنامەکەیان دەبن، باسی ئەو جۆرە توندوتیژییانە ناکەم کە بەرامبەریان بەکاردێت، زۆرێک لە کۆمەڵگەکانی ڕۆژئاوا ژنان بە بوونەوەرێکی لاواز دەزانن، بوونیان بە کەم سەیر دەکەن، دەیانخەنە ژێر دەسەڵاتی خۆیان. بۆیە دەبێت ئەزموونی ژنان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بگەیەنرێتە هەموو وڵاتانی جیهان، بۆ ئەوەی بگاتە هەموو ژنێک کە تامەزرۆی ئازادییە بۆ گەیشتن بە کۆمەڵگەیەکی دادپەروەرانە کە دان بە بوونی ژنان و مافەکانیاندا دەنێت.

 

فەهمییە جاسم، ئەندامی دەستپێشخەری ئازادی جەستەیی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان، لە کۆتایی قسەکانیدا داوای لە ژنانی جیهان و ژنانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا کرد کە بە دروشمی "ژن، ژیان، ئازادی" ڕاپەڕن و ڕیزەکانی ژنان یەکبخەن وتی: هێز و ئیرادەی ژنێکی ئازاد گەرەنتی بەدیهێنانی ئازادی جەستەیی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان دەکات.