نوپەلدا دەنیز

 

 مەخموور– هاوسەرۆکایەتی بۆ یەکەمجار لە جیهاندا لەلایەن پارتی سەوزی ئەڵمانیاوە لە ساڵی ١٩٨٠ جێبەجێکرا و لەسەدا ٥٠ی ژنان نوێنەرایەتیان کرد، ئەم مۆدێلە بە درێژایی مێژوو جێبەجێ نەکراوە، لە ئێستادا سیستمی هاوسەرۆکایەتی لە باکوور، باشوور، ڕۆژئاوا و ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە پێشەنگایەتی تەڤگەری ئازادی و تەڤگەری ژنان جێبەجێ دەکرێت، یەکێک لەو بوارانەی کە ئەم سیستمە هاوسەرۆکایەتییە تێیدا جێبەجێ دەکرێت، کامپی پەنابەرانی شەهید ڕۆستەم جودی مەخموورە، نوران سەزگین، هاوسەرۆکی وتەبێژی کۆمیتەی تەندروستی کامپی مەخموور سەبارەت بەو بابەتە قسەی بۆ ئاژانسەکەمان کرد.

 

 "سیستمی هاوسەرۆکایەتی نوێنەرایەتی یەکسانە"

 نوران سەزگین، لە سەرەتای قسەکانیدا، پێناسەی سیستمی هاوسەرۆکی کرد و وتی: ئەگەر سیستمی هاوسەرۆکایەتی وەک مۆدێلێک پێناسە بکەین، ئەوە نوێنەرایەتی یەکسانە، سیستمی هاوسەرۆکایەتی ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە بونیادنانی سیستمی نەتەوەی دیموکراتیک، لە مێژوودا هەندێک قۆناغ هەیە کە ڕۆڵیان لە تێگەیشتن هەبووە، ڕێبەر ئاپۆ پرۆسەکە بە قۆناغێکی سروشتی ناودەبات، ژنان نزیکەی ٦ هەزار ساڵە سوڕی سروشتی بەڕێوەدەبەن، ژن لەماوەی ئەم شەش هەزار ساڵەدا هیچ کێشەیەکیان لەڕووی پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان، ژیان و پرسە هەنووکەییەکانەوە نەبووە، و کاتەکانیان بۆ چارەسەرکردنی کێشە هەبووەکان بەسەر بردووە.

 

 نوران سەزگین باسی لەوەشکرد، دەستکەوتەکانی ژنان لە سەرووی ٦ هەزار ساڵەوە سەندراوە و درێژەی بە قسەکانیدا داوە و وتی: لە مێژوودا کۆمەڵگەکانی ژێر دەسەڵاتی ژنان لە هیچ بوارێکدا هیچ کێشەیەکیان بەخۆوە نەبینیوە، بەڵام دوای سەرهەڵدانی هۆشیاری پیاوان یەکسانی جێندەری بووە ئامانج و کۆمەڵگە بەرەو کێشەی قووڵ هەنگاوی ناوە، زیرەکی پیاو دەیەوێت کاریگەری لەسەر ژنان دروست بکات و دەست دەکات بە لەناوبردنی ئەم سیستمە، ڕێبەر ئاپۆ دەڵێت؛  "ئەگەر دەتانەوێت ئەم سیستمە بە ئاراستەی نەتەوەیەکی دیموکراسی و مۆدێرنیتە دیموکراتیک و ئۆتۆنۆمییەکی دیموکراسی دامەزرێت، خۆتان پەروەردە بکەن و خەبات بکەن بۆ لەناوبردنی عەقڵی پیاوانە"، واتە ڕێگای دەربازبوون لە گەمارۆی ئەم سیستمە نیشان دەدات.

 

"سیستمی هاوسەرۆکایەتی لە شارەوانی مەخموور بۆ یەکەمجار جێبەجێکرا"

 نوران سەزگین باسی لە جێبەجێکردنی سیستمی هاوسەرۆکایەتی بۆ گەلی کامپی مەخموور کرد و لە درێژەی قسەکانیدا وتی: لە ساڵی ١٩٩٤ەوە واتە ساڵانی سەرەتای قەیرانی پەنابەران، خەڵکی بۆتان تا مەخموور سیستمی هاوسەرۆکی نەبووە، بەڵکو نوێنەرایەتی یەکسانیان هەبووە، ژنێکی گەنج و پیاوێکی گەنج پێکەوە کاریان دەکرد، بەڵام سیستمی هاوسەرۆکایەتی لە کامپی مەخموور بۆ یەکەمجار لە ٢٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٣ یان ٢٠١٤ لە شارەوانیدا کەوتە بواری جێبەجێکردنەوە، هەروەها لە ساڵی ٢٠١٥ چووەتە ناو ئەنجومەنی گەلەوە، پێشتر سیستمی ئەنجومەن لە کامپەکەدا هەبووە، بەڵام لە دوای ساڵی ٢٠١٦-٢٠١٧ سیستمی مەیدانی دامەزرا و سیستمی داکۆکی هاوبەش جێبەجێ کرا.

 

 'زۆرجار پیاوان کارەکانیان بە شایستە دەزانن'

 نوران سەزگین، ئاماژەی بەوەدا کە بۆ یەکەمجار وەک ژنێک لە کامپەکەدا دوو ئەندامی ئەنجومەن بۆ سیستمی هاوسەرۆکی دامەزراون و وتیشی: بۆ جێبەجێکردنی ئەو سیستمە هەڵبژاردن لە شارەوانی بەڕێوەچوو و کۆمەڵگە بە ئارەزووی خۆی دەنگی خۆی بەکارهێنا و ئەم سیستمەش لەلایەن کۆمەڵگەوە بە خۆشحاڵییەوە پێشوازی لێکرا، بەڵام ئەوەش ڕاستییەکە کە قبوڵنەکردنی سیستمی هاوسەرۆکایەتی لە لایەن پیاوانەوە هەیە و ئەم ڕاستییەش لە شوێنی کاردا زیاتر دەبیندرێت، پیاوان زۆربەی کارەکان وەک هی خۆیان دەبینن و ئەم بیرکردنەوە ڕێگری لە پێشکەوتنی ژنان دەکات، ئەگەر ژنان پێداگری لەسەر گەشەپێدانی خۆیان نەکەن، ئەوە ڕوونادات.

 

"'ئەگەر ژن باوەڕی بەخۆی هەبێت، ئەوا دەتوانێت دەستکەوتەکانی بپارێزێت"

 نوران سەزگین ئاماژەی بەوەدا کە ژنان خۆیان پەروەردە کردووە و ڕۆڵی خۆیان لە سیستمی هاوسەرۆکایەتیدا گرتۆتە دەست و لە درێژەی قسەکانیدا وتی: بۆ ئەوەی شەڕێکی بەهێز لە دژی هۆشی پیاوان بەڕێوەبچێت، ژنان پێویستە لە ڕووی بیرەوە خۆیان بەهێز بکەن، پیاوان خۆیان بە دیموکرات و ڕۆشنبیر دەزانن، بەڵام بە کردەوە، بە چەقبەستوویی هەموو شتێک بە دەستەوە دەگرن و حوکمی خۆیان بەسەر ژناندا جێگیر دەکەن، بەتایبەت دوای شۆڕش لە ڕۆژئاوای کوردستان، پەرەپێدانی مۆدێلی هاوسەرۆکایەتی کە لەسەر بیرۆکەکانی ڕێبەر ئاپۆ بونیاد نرابوو، ڕۆڵێکی گەورەی بە ژنان بەخشیوە.

 

"شۆڕشی ژنان ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لەو سیستەمەی کە ڕێبەر ئاپۆ دایمەزراندووە"

 نوران سەزگین ئاماژەی بەوەدا کە بوونی ڕێبەری گەلی کورد و سوپای ژنان گەورەترین دەرفەتە بۆ ژنان و وتیشی: شۆڕشی ژنان ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لەو سیستمەی کە ڕێبەر ئاپۆ دایمەزراندووە، بە تایبەت ئێستا لە ڕۆژئاوای کوردستان ئەم سیستمە بۆتە بناغە و هیوای گشتگیر بۆ هەموو کۆمەڵگە ئازادیخوازەکان، ئەم سیستمە پێویستییەک بوو کە لەگەڵ شۆڕشی ژنان زیاتر ڕێکخراو بوو، ژنان لە جێبەجێکردن و ڕێکخستنی ئەم سیستمەدا بەردەوامن.

 

"ژنان زۆر بە ئاسانی دەتوانن لە ڕێگەی سیستمی هاوسەرۆکایەتییەوە کارەکان ئەنجام بدەن"

 نوران سەزگین ئاماژەی بەوەدا کە لە کاتی هەڵبژاردنی شارەوانییەکاندا، سەرنجێکی زۆر لەلایەن خەڵکەوە هەبووە و وتیشی: کامپەکە کۆمەڵگەیەکی نمونەییە کە دەتوانرێت لە هەر شوێنێک بونیاد بنرێت ئەگەر ئەم مۆدێلە لە کامپەکەدا جێبەجێ بکرێت، هەر بۆیە دووری کۆمەڵایەتی بۆ ژنان زۆر گرنگە.

 

 'ژن لە دژی عەقڵیەتی پیاوانە خەبات دەکەن'

 نوران سەزگین ئاماژەی بەوەدا کە ژنانی کامپەکە ماوەی ۱۱ ساڵە بەشێوەیەکی یەکلاکەرەوە جێگەی خۆیان لە سیستەمەکەدا دەگرن و بەم شێوەیە درێژەی بە قسەکانی دا: ژنان بەردەوامن لە خەبات و بەرخۆدانیان بەرامبەر بەو عەقڵیەتە پیاوانەی کە بەشێوەیەکی ورد کاردەکات، کاتێک ژنان خۆبەخشانە بەشداری چالاکییەکانی هاوسەرۆکایەتی دەکەن، ئەمەش ڕەزامەندی بۆ کۆمەڵگاش دروست دەکات، ئەمە پەیوەندی بە باوەڕیی ژنانەوە هەیە، ئەم باوەڕە لە لایەن ڕێبەر ئاپۆ، ڕێکخراو و بزووتنەوەی ژنانیشەوە پێمانی بەخشی، ئەو خۆشەویستییە بنەڕەتییە ئەوەیە کە ئێمە سەرکردایەتی  سوپایەک و حزبێکمان هەیە کە ئازادی ژن وەک ئازادی کۆمەڵگە دەبینێت و پێناسەی دەکات، ئازادی کۆمەڵگەش وەک ئازادی گەلان.

 

"ئەوانەی خاوەندارێتی ئەم سیستمە دەکەن و سەردەکەون، ژنانن"

 نوران سەزگین سەرنجی بۆ گیانفیدایی ژنانی پێشەنگ ڕاکێشا و لە کۆتایی قسەکانیدا وتی: ئەگەر ژنە پێشەنگەکان لە دڵی دوژمنی داگیرکەردا چالاکی گیانفیدایی وەها بەرز و پیرۆزیان ئەنجامدابێت، ئێمەش دەتوانین دژی عەقڵی پیاوانە بجەنگین، ئەوانەی خاوەندارێتی لەم سیستەمە دەکەن و سەردەکەون، ژنانن، وەک چۆن دەڵێین ژنان و گەنجان ئەم سیستمە سەرمایەدارییە لەناو دەبەن و لە ڕووی جەستەییەوە ڕێبەر ئاپۆ ئازاد دەکەن، پێمانوایە ژن دەسەڵاتی ئەوەی هەیە کە سیستمی هاوسەرۆکایەتیش بگرێتە دەست، دەبێت هەموو خۆشەویستیمان بۆ بونیادنانی ئەمە تەرخان بکەین.