جەیلان ڕۆژ

شنگال- ١١ ساڵ لەمەوبەر بوو، منداڵانی ئێزدیخان بە ترسناکیی تاریکییەوە لە خەون و خەیاڵە شیرینەکانیان لە خەو هەڵسان، بێ ئەوەی تێبگەن چی ڕوویداوە، خۆیان لە سەر ڕێگای شاخ لە تاریکی شەودا بینیەوە، خۆیان لە حاڵەتێکی تینوێتی و برسێتی تونددا بینیەوە، خۆیان لە قیامەتێکی سەخت و نادیاردا بینیەوە، چونکە تاریکی دوای ئەوان هاتبوو بۆ لەناوبردنی خەون و خەیاڵەکانیان کە بە ڕەنگی کەوانە ڕازێنرابووەوە، بەڵام لە هەمان ڕۆژدا شەڕڤانانی هەپەگە و یەژاستار و پارێزەرانی خەون و خەیاڵی ڕەنگاوڕەنگ بە دوای ئەواندا هاتبوون بۆ پاراستنی منداڵانی ئێزدیخان.

 

ئەو شەوە هەم ڕووناکی و هەم تاریکی بەدوای منداڵەکانی ئێزدیخان  ڕۆیشتن، یەکێکیان بۆ ڕزگاربوون لە دوای ئەوان هاتبوو و ئەوی دیکەیان بۆ لەناوبردنییان، بەڵام پاش ماوەیەک تاریکی، بێ ئەوەی بگاتە ئەو ئاستەی کە خەون و خەیاڵەکانی هەموو منداڵەکانی ئێزدیخان ڕەش بکاتەوە، نەیتوانی بەرگەی گەشاوەیی ڕۆژ بگرێت کە لە شاخەکانەوە دەردەچوو و هێواش هێواش نەما.

دوای ئەو شەوەی فەرمان، شەڕڤانانی ئازادی بوونە پاڵەوانی منداڵانی ئێزدیخان، کەوانەکانی خەون و دیدگاکانیان کە لە لایەن داعشەوە ڕەشکرابوون. ئێستا منداڵانی ئەو سەردەمە خۆیان بوونەتە پاڵەوانی منداڵانی ئێزدیخان، شوێنکەوتووی قارەمانەکانیانن، ئێستا منداڵانی ڕۆژی فەرمان، کە دڵیان پڕ بوو لە ترس و تیرۆری داعش، بوونەتە ترس لە دڵی داعش.

 

یەکێک لەو منداڵانەی کە بوو بە شوێنکەوتووی قارەمانەکانی ئەو فەرمانە و بوو بە ترسی داعش شەڕڤانی یەکینەکانی ژنانی شنگال "یەژەشە" ئێزدا ئاڤاشینە.

ئێزدا لە کاتی فەرمانەکەدا تەمەنی ٩ ساڵ بوو، شەوی هێرشی داعش بۆ سەر شنگال، ئەو و خوشکەکانی لە نێو خەون و دیدە ڕەنگاوڕەنگەکانیاندا گەشتێکی باوەڕپێنەکراویان دەستپێکرد، بەڵام گەشتەکە ڕەنگاوڕەنگەکەی ئێزدا و خوشکەکانی بە دەنگی تەقە پچڕاند، وە بەو تەقە تفەنگانە، لە خەونە شیرینەکانیان هەڵسان.

بیستنی یەکەم تەقە و یەکەم ترس!
ئێزدا شەوی گەیشتنی داعش دەگێڕێتەوە، گوێی لە دەنگی تەقە و یەکەم ترسی نەناسراو بوو وتی: کاتژمێر ٢ی بەیانی شەوی ٣ی ئاب بوو، من و خوشکەکانم نووسیبوومان و خۆمان هەستمان بە دەنگی تەقەکردن دەکرد، زۆر ترسام، چونکە ئەوە یەکەمجار بوو گوێم لە تەقە بوو بەو شێوەیە. دایکم هاتە لای ئێمە بۆ ئەوەی دڵنیامان بکاتەوە و وتی: مەترسن، هیچ شتێک نەبوو لێی بترسین و هەموومان چووینە ژوورێکەوە تا بەیانی لە خەو هەڵساین لە دەوروبەری کاتژمێر ٥-٦ی بەیانی، هەمووان لە تل زیر و سیکینیا ڕایانکردبوو بەرەو ئێمە، پاشنیوەڕۆ ئۆتۆمبێلێکی داعش بەلای ماڵەکەماندا تێپەڕی و پێی وتین مەترسن، ئێمە هاتووین بۆ ئەوەی ڕزگارتان بکەین، دواتر ڕۆشتن کاتێک بۆ یەکەمجار باندەکانی داعشم بینی، زۆرترسام ئەوان کراسێکی ڕەشیان لەبەردا بوو، ڕیشیان درێژ بوو، من زۆر لەم دیمەنە دەترسام نەمدەزانی بۆچی هاتوون و دەڕۆین ئێوارە، باوکم وتی هەموو گڵۆپەکان بکوژێننەوە و هیچ شتێک بە کراوەیی نەهێڵنەوە بۆ ئەوەی داعش نەزانێت کەس لێرە هەیە و هێرش نەکاتە سەرمان تەنانەت نەیانهێشت جگەرەیەک داگیرسێنین چونکە دەترسان داعش لێمان نزیک بێتەوە.

بینینی کارەساتەکان لە تەمەنێکی گەنجیدا!
پاش ماوەیەک بنەماڵەی ئێزدا بڕیاریان دا بگەنە شاخ و لە تاریکی شەودا بەرەو شاخ ڕۆیشتن و دوای پیاسەیەکی دوور و درێژ وەک هەزاران کەس گەیشتنە شاخ، ئێزدا لە تەمەنی ٩ ساڵیدا شتگەلێکی بینیبوو و ئەزموونی کردبوو کە نەدەبوو بیبینێت و ئەزموونی بکات. لە مردنی منداڵە بچووکەکانەوە تا دەگاتە خۆ فڕێدانی ژنان لە سەر تەختەکانیان، تا ئەو شەوە چاوەکانی ئێزدا جگە لە شتی باش هیچ شتێکی خراپیان نەبینیبوو، بەڵام ئەو شەوە بە تەمەنی گەنجی و چاوە گەشاوەکانیەوە، مردنی بینی، تا ئەو شەوە چاوەکانی ئێزدا تەنیا بە دوای هاوڕێکانیدا دەگەڕان و مێشکی هەمیشە لەسەر شەقامەکان بوو، بەڵام ئەو شەوە چاوەکانی ئێزدا هەر لە تەختەکاندا بەدوای مردووەکاندا دەگەڕان و مێشکی هەمیشە لەسەر ئەو تاریکییە بوو کە بەدوایاندا دەهات.

"تەنها پارچە نانێکی وشک هەبوو"
ئێزدا باسی گەشتەکانی کرد لە شاخ و ئەوەی لە گەشتەکەدا بینیبووی بەم وشانە: ئێمە لە درەنگانی شەو دەستمان بە پیاسەکردن کرد، بۆ ئەوەی خۆمان ڕزگار بکەین و بگەینە شوێنێکی پارێزراو، بۆ ماوەی ٧ ڕۆژ و ٧ شەو لە شاخەکاندا پیاسەمان کرد، ئەو کەسانەی ئاو و خواردنیان نەمابوو و بەو هۆیەوە بێدەسەڵات بوون، پشتیان بە جێگا بەستبوو، هاوڵاتیان تووشی ئەم دۆخە بوون و دەیان ناڵاند، ئێمەش هیچمان نەبوو خواردن و ئاو، هەموو خزمەکانمان منداڵی بچووکیان لەگەڵدا بوو، نە شیرێک بۆ منداڵەکانی ناو چادرەکان بخۆنەوە، کاتێک گەیشتینە شاخەکان، خێزانەکان نانە وشکەکەیان خستە ناو ئاوەوە و پێیان داین بۆ ئەوەی ئێمە منداڵەکان نەمرین ئەوانیش هەوڵیاندا بە نان و دڵۆپە ئاویش بە زیندووی بهێڵینەوە ، چوومە کێرسە بۆ ئەوەی پڕبکاتەوە لەبری غازی ئاوەکە بە چاوی خۆم بینیم کە دایکان منداڵەکانیان لەبەردەم بەردەکاندا بەجێدەهێڵن بەهۆی نەبوونی ئاو و نان ئەم دیمەنە ئازاری هاوڵاتیانی دەدا لە کاتی فەرمانەکەدا زۆرێک لە منداڵەکان بەهۆی ئەم شتانەشەوە فڕێدرابوونە سەر زەوی ، خۆیان لەو بەردانە فڕێدا بۆ ئەوەی لە لایەن داعشەوە نەگیرێن، زۆر سەخت و بە ئازار بوو ڕووداوێکی لەو شێوەیە بە چاوی خۆم ببینم.

بڕیاری پەیوەست بوون بە ڕیزەکانی سەربازی
دوای مانەوەی چەند ڕۆژێک لە شاخ، ئێزدا و بنەماڵەکەی و هەزاران ئێزدی بە هاتنی شەڕڤانانی هەپەگە، شەڕڤانانی یەژاستار، یەپەگە و یەپەژە لە دڕندەیی ڕزگاریان بوو و بە کردنەوەی ڕێڕەوێکی مرۆیی توانیان بپەڕنەوە ناو ڕۆژئاوا، ئازادیخوازان بۆ ڕزگارکردنی هەزاران ئێزدی و منداڵانی ئەزیدخسان گیانی خۆیان بەخت کرد، ئەم قوربانیدانی شەڕڤانان کاریگەری ئەرێنی لەسەر ئێزدا هەیە و ئەم کاریگەرییە دەبێتە هەنگاوی یەکەمی گۆڕانکارییەکانی ژیانی ئێزدا.

چوار ساڵ لە ڕۆژئاوا مانەوە و دواتر گەڕانەوە بۆ شنگال
ئێزدا ئاڤاشین، لە وتارەکەیدا سەرنجی ڕاکێشا بۆ مانەوە لە ڕۆژئاوا لەگەڵ بنەماڵەکەی، لە نزیکەوە ناسینی پەکەکە و کاریگەریی شەهیدبوونی دایکی خەسووی لەسەری، و ئەمانەی خوارەوەی وت: ٤ ساڵ لە ڕۆژئاوا ماینەوە و دوای ٤ ساڵ ڕوومان لە شنگال کرد، دوای گەیشتنمان بە شنگال، هاوڕێکانمان و ڕێکخراوەکەمان هێندەی تر باشتر ناسی، دوای ئەوەی من شەھیدبوونی خەسووم بینی، یەکسەر ئاشنا بووم بە ڕێکخراوەکە ھاوکاری ھاوڕێکانم، نزیکبوونەوەیان بەرامبەر بە ئێمە، کاریگەری لەسەر من ھەبووە کاریگەری شەھیدبوونی خەسووم و ھاوڕێکانم وای لێکردم وەک کچێکی ئێزدی تۆڵە لە دوژمن بکەمەوە کۆمەڵگە جارێکی تر سزا نەدەکرا، کە جارێکی تر فەرمانێکی وەک ئەوەی ساڵی ٢٠١٤ جێبەجێ نەکرێت، هیچ هێزێک ناتوانێت ئەم کۆمەڵگەیە بپارێزێت جگە لە یەبەشە-یەژەشە، کە بە بیرۆکەکانی ڕێبەری گەلی کورد عبدوڵا ئۆجالان  خۆیان بەهێز کردووە دوای ئەوەی بە بیرۆکەکانی  خۆمان ڕێکخستەوە، لە سایەی بیرۆکەکانی  و  شوێنکەوتوانی پێشەنگی یەبەشە-یەژەشە، ئێمە توانیمان بگەینە ئەم ئاستە و بەرگری لە کۆمەڵگەکەمان بکەین، هەرچی لێمان دەخوازرێت بۆ بەنیادنانی شنگالێکی ئازاد لەسەر بنەمای بیرۆکەکانی ڕێبەری گەلی کورد عبدوڵا ئۆجالان ، وەک یەبەشە-یەژەشە لە هەموو لایەکەوە خۆمان بەهێز دەکەین بۆ ئەوەی بتوانین کۆمەڵگەکەمان بە باشی پێشەنگایەتی بکەین.

وتەی شایەتحاڵی ئێزدا
وەک لە سەرەوە ئاماژەمان پێدا، ئێزدا لە تەمەنێکی بچووکدا شاهیدی زۆر دڕندەیی و کارەسات بوو، بەڵام هەمان منداڵیش لە تەمەنێکی بچووکدا شاهیدی هاتنی ئازادیخوازان بوو و بە چاوی خۆی بینی کە ئازادیخوازان چۆن گیانی خۆیان بەخت کرد بۆ پاراستنی خەون و ئاواتەکانی ئێزیدیەکان، بە واتایەکی تر چاوەکانی ئێزدا شاهیدی شەڕی نێوان ڕووناکی و تاریکی بوون، چاوەکانی ئێزدا شاهیدی دووبارە لەدایک بوونەوەی کۆمەڵگەکەی بوون، چاوی ئێزدا شاهیدی پێشەنگایەتی ژنان بوون.

‘ئێستا ئەو منداڵە ٩ ساڵە هێزێکی وای هەیە کە داعش لێی دەترسێت’
ئێزدا ئاڤاشین بەم ڕستانە کۆتایی بە قسەکانی هێنا، ڕستەیەک کە پوختەی ژیانی خۆیەتی: وەک وتم من تەمەنم ٩ ساڵ بوو کاتێک داعش هات، ئازادیخوازان گیانی خۆیان بەخت کرد بۆ پاراستنی خەون و خواستەکانی منداڵانی ئێزدی، من ئەو ترسەم کرد کە داعش لە مندا دروستی کردبوو کاتێک داعش کەم بوو، کردمە هێزێکی زۆر گەورە، ئێستا ئەو منداڵە ٩ ساڵانە هێزێکی وای هەیە کە. داعش ترسی هەیە، من هێزێکم بونیاد ناوە بۆ وەڵامدانەوەی خەونی منداڵانی ئێزدییەکان بۆ ئەوەی جارێکی تر کەسانی وەک داعش خەونی منداڵان لەناو نەبەن، ئێستا ئەو کچ و کوڕانەی لە تەمەنی منداڵیدا لە لایەن داعشەوە ترساون، خۆیان کردووە بە هێزێک کە داعش لێی دەترسێت بەهۆی ئەو کچ و کوڕانەی کە خۆیان کردۆتە هێزێک بە فەلسەفەی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان، ئێمە وەک یەژەشە-یەبەشە چی بکەین بۆ پاراستنی خەونی منداڵانی ئیزدی، بەبێ گوێدانە خواستێک ئەنجامی دەدەین، و ئەگەر ژیانمان بۆ بەدیهێنانی خەونی منداڵان پێویست بێت، دەیدەین، گەورەترین ئەرک و بەرپرسیارێتی ئێمە بەدیهێنانی خەون و خواستەکانی منداڵانە.