ڤیان مێهرپەروەر

 

مهاباد- بازاڕی فرۆشتنی ڕووەکی بەهاری بازاڕێکی گەرمە، لە لایەک بە هۆی زیادبوونی حەز و ئارەزووی خەڵک بۆ بەرهەمە سروشتییەکان و لە لایەکی دیکەوە وەرزیبوونی ئەم ڕووەکانە و کوالیتی بەرزیان. لە زۆرێک لە شارەکانی ڕۆژالە ژنان یان بە شێوەی کەسی لەم بازاڕانەدا ئامادەن یان لەوانەیە یەکێک لەو فرۆشیارانە بێت کە خۆیان چوونەتە شاخ و ئەو ڕووەکانەیان کۆکردۆتەوە. هەروەها دەتوانن لە وۆرک شۆپەکانی ماڵەوە کار بکەن بۆ پاککردنەوە و وردکردنی ئەم ڕووەکانە. بەڵام چیرۆکی ژنانی مەهاباد کەمێک جیاوازە؛ چیرۆکێکە تێکەڵ بە هەڵاواردن و چەوساندنەوە بووە، هەندێک جار ڕێگایەک بۆ خوڵقاندنی دەرفەت دروست دەکات.

 

فرۆشتن لە ڕێگەی ناوەندەکانەوە؛ قازانجێکی کەم و کێشەیەکی زۆر
لە گۆڕەپانی سەعاتی مەهاباد، ژنانی ماندوو بە جلی کرێکارییەوە و گونی بە پشتەوە هەڵگرتووە، لە فرۆشیاران نزیک دەبنەوە. یەکێکیان کە بە فارسی پێی دەڵێن زارا (خوشک) لەسەر نرخی فرۆشتن موزایەدە دەکات. لە کۆتاییدا ئەو ئارتیشۆک و قارچکانەی لە شاخ هەڵیگرتووە بە نرخێک دەفرۆشێت کە ڕەزامەندییەکی ئەوتۆی پێنادات. پرسیار لە دادە زارا دەکەم کە چرچ و لۆچی دەموچاوی لەگەڵ تەمەنیدا ناگونجێت، سەبارەت بە کار و داهات و جیاکاری پیاوسالاری. زارا، تەمەن ٤٠ ساڵ، دەڵێت: "من کرێکاری باخچەم، بەڵام بەهۆی بێکارییەوە لە سەرەتای بەهارەوە دەست بەم کارە دەکەم". نزیکەی دەیان کەسمان پێکەوە دەچینە شاخ. زۆربەی ژنان لە ڕێگەی دەڵاڵەکانەوە هەموو ڕووەکەکان بە یەکجار دەفرۆشن، بەڵام نرخی کڕینی دەڵاڵەکان زۆر کەمە.

 

وتیشی: من بەم شتە دڵخۆش نیم. من خۆم دەفرۆشم، بەڵام ئێمە ڕاستەوخۆ نافرۆشین، بازاڕیش بەتەواوی پیاو زاڵە، هەروەها حەفتانە بازاڕێکی ناوخۆییمان هەبوو، کە لەم ڕۆژانەدا بەهۆی سەرما و بارانەوە بەڕێوەناچێت، ئەگەر ڕاستگۆ بین، ئەو بازاڕە کە سەردەمانێک بۆ ژنان بوو، ئێستا تاڕادەیەکی زۆر بەدەست پیاوانەوەی، ژنان زیاتر خەمی سروشتیان هەیە، بەڵام ئەو پیاوانەی دێنە شاخ تەنها خەمی پارەیان هەیە. کاتێک دەگەنە ناوچەیەکی دیاریکراو هەموو ڕووەکەکان هەڵدەگرن بەبێ ئەوەی بزانن ساڵی داهاتوو هیچمان بۆ نامێنێتەوە. "من زۆر کەس فێری چۆنیەتی هەڵگرتنی ڕووەک دەکەم بۆ ئەوەی لەناو نەچێت، هەرچەندە کاتێک پارە بەشدارە، پیاوان پارەکە بەدەست دەهێنن و ژنانیش ئازار دەچێژن.

 

بە وتەی ژنانی وەک زارا.م، زۆرێک لە ژنان بەهۆی کەمی کار و فشاری داراییەوە ئەم ڕۆژانەی ساڵ لە شاخ بەسەر دەبەن و تەنانەت هەندێکیشیان لە جلوبەرگ و کەرەستەی شیاو بێبەش دەبن، یان بەهۆی نیگەرانییەکانی ژینگەوە کەمتر دروێنە دەکەن. بەڵام بازاڕی گەرمی دەڵاڵەکان و نەبوونی بازاڕی فرۆشتنی ڕاستەوخۆ بۆ ژنان جیاکاری لەم بوارەدا چەند هێندە کردووە.

 

کارکردن لە ماڵەوە؛ دروستکردنی دەرفەت لە ژێر گەمارۆی کۆلۆنیالیزمدا
بەشێکی دیکەی بازاڕی ڕووەکی بەهار لە بازاڕەکانی ڕۆژانەدا نییە، بەڵکو لە وۆرک شۆپەکانی ماڵەوەیە کە ڕووەک دەبڕن و پاکەت دەکەن. هەرچەندە زۆربەی ئەم وۆرکشۆپانە بەهۆی زۆری تێچووی ئامێرەکانەوە خاوەندارێتی پیاوانن، بەڵام ژنان توانیویانە بەشێک لەم دەرفەتە بە شێوەیەکی سەربەخۆ پێشبخەن. بوونی وۆرکشۆپی ماڵەوەی حومەیرا.ک  نموونەی ئەم هەوڵانە؛ بەڵگەی ئەوەی کە ژنان ئاگاداری ستەمن و هەوڵی گۆڕینی ئەم خولە ناڕەوایە دەدەن، لەم وۆرک شۆپەدا سێ سەرۆکی ماڵی ژن کار دەکەن. شەیدا، یەکێکە لەو ژنانە، سەبارەت بە کارەکانی دەڵێت: "ئێمە بە هاوکاری یەکتر کارەکان بە ئەنجام دەگەیەنین، لەم وەرزەدا پاککردنەوە و بڕینی ڕووەکی بەهاریی فۆرمێکی نوێی کارە و داهاتێکی باشی دەستدەکەوێت، بێگومان ئەگەر ڕاستەوخۆ بیفرۆشین، "ئێمە خەمی ڕیکلامی تایبەت بە خۆمانمان هەیە و کڕیارەکانی خۆمان هەیە". حومەیرا.ک هەروەها دەڵێت، "زۆرێک لەو ژنانی لە ماڵەوە کاردەکەن هیچ ڕێگەیەکیان نییە بچنە ناو بازاڕەوە، بۆ زۆر کەس پەیوەندی لەگەڵ بازاڕدا تابوو یان قەدەغەیە و هەر لەبەر ئەم هۆکارەش ژنان ڕوو لە ناوەندکاران دەکەن.