نورشان عەبدی

 

كۆبانی-خولی پەروەردەی هزری لەناو کۆمەڵگەکاندا بنەڕەتییە بۆ خۆشکردنی ڕێگای دیموکراتیک و یەکسانی و دادپەروەری، لە ڕێگەی خولی پەروەردەی ژنان دەتوانن خودی ڕاستەقینەی خۆیان و ناسنامەکانیان و کۆمەڵگەکانیان بدۆزنەوە.

 

هۆشیارکردنەوە هەنگاوێکی گرنگ و ئەرێنی و پێویستە. بۆ ئەم مەبەستەش ئەکادیمیا و ناوەندەکانی توێژینەوە و خوێندن و خولی پەروەردەی بۆ ژنان دامەزراون، کە بە بناغەی پەرەپێدان و بەرزکردنەوەی ئاستی ڕۆشنبیری ژنان دادەنرێت.

 

دوابەدوای شۆڕشی ١٩ی تەمووزی ٢٠١٢، چەندین ئەکادیمیا لە سەرانسەری باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا کرانەوە. لە کۆبانی، ڕۆژی ١٦ی حوزەیرانی ٢٠١٨، ئەکادیمیای شەهید شیلان، سەر بە کۆنگرەی ستار، بۆ خولی پەروەردەی هزری کرایەوە.

 

دروشمی ئەکادیمیاکە ئەوەیە کە ڕزگاری ژن بەشداری لە ڕزگاریکردنی کۆمەڵگە بە گشتی دەکات. ئەکادیمیاکە بەردەوام خولی هزری تایبەت بە ژنان پێشکەش دەکات، بە ئامانجی پەرەپێدانی بیرکردنەوە و بیروبۆچوونی ژنان تا بتوانن ئەو سنووردارکردنە کۆمەڵایەتیانە بشکێنن، کە بیروبۆچوونی پیاوان و سیستەمی پیاوسالاری لە ژێر ناوی جۆراوجۆردا سەپێنراون، وەک داب و نەریتی و کۆمەڵگەی خێڵەکی.

 

لە ٢٠ی نیسان خولێکی پەروەردەی هزری بۆ ژنانی گەنج لە ئەکادیمیای شەهید شیلان کە ٣٠ کەسی تێدابوو دەستیپێکرد. وانەکانی خولە پەروەردەییەکە و سیاسی و سەربازین و باس لە بابەتگەلێکی وەک ڕەگەزپەرستی، نەتەوەی دیموکراتیک، ژیانی یەکسان و بەشدارانە، ڕاستییەکان سەبارەت بە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان، مێژووی کوردستان، ڕاستییەکان سەبارەت بە ژن، ژیۆلۆژی، کۆمەڵگەی سروشتی تاوتوێ دەکەن.

 

"خولی پەروەردەی هۆشیاری بەرز دەکاتەوە لە بنیاتنانی داهاتوویەکی سەلامەت بۆ گەنجان و ژنان"

سەبارەت بەو گۆڕانکاریانەی کە لە کەسایەتی ئەندامان و سروشتی خولە پەروەردەیەکەدا ڕوویانداوە، ئەنجومان عەلی، کارگێڕ لە ئەکادیمیای شەهید شیلان ڕایگەیاند، ئەکادیمیاکە تایبەتە بە ڕاهێنان و پەرەپێدان و هۆشیارکردنەوەی ژنان. پەیوەندی بە کۆنگرەی ستارەوە هەیە. ئامانجی سەرەکی ئەکادیمیاکە پەروەردەکردن و پەرەپێدان و خولی پەروەردەی ژنانە بۆ تێگەیشتن لە ناسنامە و خود و ڕاستی خۆیان، توانای شکاندنی کۆت و بەندەکان و بۆ ئەوەی بتوانن بەردەوام بن لە بەرخۆدان تا دەگەنە ئامانجەکەیان، خولی پەروەردەی هزریزۆر گرنگە”.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ماوەیەک لەمەوبەر خولێکی نوێی پەروەردەی هزریمان دەستپێکرد، ژنانی گەنج هەن کە لە دامەزراوە خۆبەڕێوەبردنەکاندا کار ناکەن، بەڵام داوایان لە کۆمۆنەکە کردووە بەشداری بکەن، بۆ ئەوەی بیرۆکەکانیان پەرەپێبدەن".

 

ڕوونیکردەوە، بابەتی ئەم خولە لەسەر ژنانی گەنج بووە، چونکە ئەم گرووپە زۆرترین کاریگەرییان لەسەرە بەهۆی پێشهاتەکان و ئینتەرنێت و شەڕی تایبەتەوە، ئەو خولە پەروەردەیە ڕێگری لە خۆکوشتن و کوشتن و هاوسەرگیری پێشوەختە و پێشێلکارییەکانی دیکەی ئەم گروپە دەکات.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، لە خولەکەدا وانە زۆرە، ئەمەش بەپێی خواستی کۆمەڵگە دیاری دەکرێت. بەشێک لە وانەکان سەبارەت بە “راستییەکانی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان، چونکە بەهۆی ئەوەوە ژنان گەیشتوونەتە ئەم ئاستەی گەشەسەندن، مێژووی کوردستان، بەمەبەستی فێربوونی ڕاستییەکانی دۆسی کوردیمان، ڕاستی سەبارەت بە ژن، ژیۆلۆژی، بۆ ئەوەی ژنان بتوانن فێری ناسنامە و خودی خۆیان بن، کۆمەڵگەی سروشتی، بەمەبەستی دوورخستنەوەی ژن لە چەشنە چەقبەستووەکان و گەڕاندنەوەی بۆ ناو کۆمەڵگەی سروشتی خۆیان، ڕەگەزپەرستی سێکسی، دیموکراتیک نەتەوە، ژیانی یەکسان و بەشداریکردن دوای تەواوکردنی ئەم وانانە، وانە سەربازییەکان دەدرێن بۆ ئەوەی ژنان بتوانن خۆیان بپارێزن.

 

گفتوگۆکانی پێش و دوای خولە پەروەردەییەکە گۆڕانکارییەکی بەرچاو لە کەسایەتی بەشداربووان دەرکەوت. ئاماژەی بەوەشکردووە، "سەرنجمان داوە گۆڕانکارییەکی ڕوون لە کەسایەتی هەر ژنێکدا کە بەشداری خولەکەیان کردووە، دوای تەواوکردنی ڕاهێنانەکە بوونەتە تاکی جیاواز بە بیرکردنەوە و بۆچوون و ناسنامەی جیاواز. ئەمە لە شێوازی ژیانیاندا دیارە دوای پەروەردەکە.

 

جەختی لە گرنگی ڕۆڵی ئەکادیمیاکانی خولی پەروەردەی کردەوە. "لەڕێگەی خولی پەروەردەی و ئەکادیمیاکانەوە، ژنان دەتوانن ناسنامە و خودی خۆیان بپارێزن، دژی توندوتیژی و نادادپەروەری، دەستدرێژیەکانی کۆمەڵگە، بیروبۆچوونی پیاوانە بوەستنەوە. بە خولی پەروەردەی ژنان کۆمەڵگەش خولی پەروەردەی پێدەکرێت. بۆ ئەم مەبەستەش پێویستە هەموو ژنێک بەشداری خولی هزری بکات".

 

"ئازادی ژن ئازادی کۆمەڵگەیە"

سەبارەت بە ئامانجەکەی لە بەشداریکردن لە خولی پەروەردەیەکەدا، ڕۆهان ئۆسۆ ٢٢ ساڵ ئەندامی لیژنەی ئابووری کۆنگرەی ستار لە شاری کۆبانی وتی: ئامانجم ئەوەیە باشتر خۆم بناسم و لە ڕووی هزرییەوە پەرە بەخۆم بدەم، لە سەرەتای خولەکە وانەیەکی زۆرمان وەرگرتووە، لە هەر وانەیەکدا شتێکی نوێ فێربووین، هەر وانەیەک سوودێکی جیاوازی هەیە، لە داهاتووماندا سوودی لێ وەردەگرین، تەنها لە ماوەی نزیکەی دە ڕۆژ لە خولت پەروەردەیدا ، توانیمان زۆرێک لە دژایەتییەکانی تایبەت بە ژنان و سروشتی ڕاستەقینەیان تێبگەین، بۆچی کۆمەڵگە وا سەیرمان دەکات کە تەنها بۆ ماڵ و منداڵین. بەڵام لە ڕێگەی ئەم خولەیەوە بۆمان دەرکەوت کە ژن تەنها دایک، ژن، یان ژنی ماڵەوە نییە، بەڵکو بڕیاردەرە خاوەن دیدگایەکی سیاسی و بۆچوونێکە بۆ گەشەسەندنی کۆمەڵگە.

 

جەختیشی لەوە کردەوە کە بەهۆی ئەم خولە پەروەردەییەوە تێدەگەین کە ئێمە وەک ژنە گەنجەکان توانای دەربڕینی بۆچوونەکانمان هەیە، پاراستنی ناسنامەکەمان و بەرگریکردن لە خۆمان و شوێنی خۆمان. خولە پەروەردەییەکە وانەکانی چۆنیەتی بەکارهێنانی چەک لەخۆدەگرێت، ئەمە شتێکی باشە بۆ هەموو ژنێک کە فێربێت چۆن بەرگری لە خۆی بکات، لە هەموو ڕوویەکەوە، ئەم خولانە بۆ هەموو ژنێک گرنگن. دوای تەواوبوونی خولەپەروەردەییەکە، هەموو ژنێک دەبێتە ڕاهێنەرێک بۆ کۆمەڵگە، سەرەتا لە ماڵەکەی و منداڵەکانیەوە دەست پێدەکات، بەم کارەش کۆمەڵگەیەکی ئازاد و دیموکراتیمان دامەزراندووە".

 

"بە بەشداریکردن لە خولەپەروەردەییەکەدا، ژنان مێژوو و ناسنامە و خودی خۆیان بەدەستدەهێننەوە"

جانا حسێن ١٨ ساڵ دەڵێت، “بڕیارمدا بەشداری بکەم بۆ ئەوەی لە ڕوانگەیەکی هزرییەوە پەرە بە خۆم و ڕۆحم بدەم، بەمە دوای ئەم خولەپەروەردەییە، دەتوانین بەشداربین لە هۆشیارکردنەوەی کۆمەڵگەکەمان و بڵاوکردنەوەی بیری ئازاد، تا دەگەینە کۆمەڵگەیەکی ئازاد و دیموکراتی کە مافەکانی ژنان مسۆگەر بکات.

 

ئاماژەی بەوەسکرد، پێویست ناکات تەنها ئەو ژنانەی کە لە دامەزراوە خۆبەڕێوەبردنەکاندا کاردەکەن بەشداری ئەو خولە پەروەردەییە بکەن. "من کرێکار نیم، بەڵام ویستم بەشداری ئەم خولە بکەم، چونکە تایبەتە بە ژنان، هەروەها لەبەر ئەوەی وانەکان بۆ هەموو ژنێک گرنگن، چەند وانەیەکمان وەرگرت، بەڵام زۆرترین کاریگەری لەسەر وانەی کۆنەپەرستی ڕەگەزی و ئەو تێڕوانینە ڕەگەزییەی کە کۆمەڵگە بۆ ژنان هەیەتی، کە ئەوان تەنها لە ڕوانگەی سێکسییەوە ژن دەبینن، لەم وانەیەدا فێربووین چۆن خۆمان بپارێزین، بۆ ئەوەی نەبینە قوربانی بیروبۆچوونی پیاوسالاری کۆنەپەرستانە”.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، لە سایەی ئەم خولە پەروەردەییەوە بۆم دەرکەوت کە بیروبۆچوونی پیاوسالاری و ڕوانگەی کۆمەڵگە هەڵەیە. ژنان توانای پێشەنگ و سیاسەتمەدار و ڕۆشنبیر و کارمەندی سەربازییان هەیە، توانای پاراستنی خۆیان، کۆمەڵگەکەیان، هۆشیارکردنەوەیان هەیە لە ڕێگەی ئەو بیرە ئازادەی کە دوای ئاشنابوونیان بە فەلسەفەی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان سەبارەت بە ژنان بەدەستیان هێناوە. ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان لە گفتوگۆیەکیدا، ڕوونی کردووە کە ژنێکی خوێندەوار و هۆشیار لە ڕووی هزرییەوە دەتوانێت ڕۆڵی پێشەنگ لە بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی دیموکراتی و دادپەروەر و بەشداربوودا بگێڕێت.

 

جانا حسێن لە کۆتایی قسەکانیدا جەختی لەوە کردەوە کە "خولی پەروەردەی هزری بۆ ژنان زۆر پێویستە، چونکە دەبێتە هۆی گەڕانەوەی ژنان بۆ خودی ڕاستەقینەی خۆیان، ئاشنایان دەکەنەوە بە مێژوو و ناسنامەکەیان، کە بە درێژایی مێژوو و تا ئەمڕۆش لێیان دزراوە.