ناوەندی هەواڵ

 

خواردنەوە وزەبەخشەکان کە وەک بەرزکەرەوەی جەستەیی و دەروونی دەخرێنە بازاڕەوە، مادەی هاندەری وەک گوارانا و کافاینیان تێدایە و کاریگەری لاوەکیان بۆ سەر دڵ و بۆرییەکانی خوێن هەیە، دەبنە هۆی ناڕێکی لێدانی دڵ و بەرزی فشاری خوێنی خوێنبەرەکان، سەرەڕای ئەم مەترسییە ناسراوانە، خواردنەوەی خواردنەوە وزەبەخشەکان لە ئاستێکی بەرز دەمێنێتەوە، بەتایبەتی لەنێو هەرزەکاران.

 

لە نێوان بەکارهێنەرانی خواردنەوە وزەبەخشەکاندا، بەکارهێنانی بەرزی درێژخایەنی خواردنەوە وزەبەخشەکان لەنێو منداڵاندا زیاترە لە هەرزەکاران ڕێژەکەی ٪١٦ یە بەرامبەر بە ٪١٢، لەکاتێکدا بەرزی بەکارهێنانی توندی خواردنەوە وزەبەخشەکان نزیکەی ٪١٢یە لە هەردووکیان.

 

جگە لەوەش، کاتێک لەگەڵ هاندەرە نایاساییەکان یان لەلایەن ئەو کەسانەی کە حاڵەتی پزیشکی درێژخایەنیان هەیە دەخورێتەوە، خواردنەوە وزەبەخشەکان زۆرجار دەتوانن ببنە هۆی ڕووداوە نەرێنییەکانی دڵ و خوێنبەرەکان وەکو وەستانی ماسولکەکانی دڵ و ناڕێکی لێدانی دڵ.

 

لێکۆڵینەوەکان دەریانخستووە کە لە کەسانی پێگەیشتوودا خواردنەوەی خواردنەوە وزەبەخشەکان دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێنی خوێنبەرەکان، لەکاتێکدا لە نەوجەواناندا دەبێتە هۆی ڕەقبوونی خوێنبەرەکان و بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن.

 

هەروەها توێژینەوە جۆراوجۆرەکان کاریگەرییەکانی جگەر و دەمار و گورچیلەیان لە خواردنەوەی خواردنەوە وزەبەخشە توندەکاندا باس کردووە، لەم توێژینەوەیەدا، توێژەران پێداچوونەوەیان بە ڕاپۆرتی کەیسەکاندا کردووە بە زمانی ئینگلیزی کە توێژینەوەکەیان لە سەر کەسانی خوار تەمەنی ١٨ ساڵەوە ئەنجامداوە کە خواردنەوەی خواردنەوە وزەبەخشەکانیان پشتڕاستکراوەتەوە.

 

ئەنجامەکان پەیوەندی نێوان زیادەڕۆیی لە خواردنەوەی خواردنەوە وزەبەخشەکان و کاریگەرییە نەرێنییە جیاوازەکان لەسەر تەندروستی لە منداڵانی خوار تەمەنی یاساییدا ڕاگەیاندووە.

 

 سەرجەم ١٨ حاڵەت لە پێداچوونەوەکەدا بەشداربوون، و زۆربەی ڕووداوە تەندروستییەکان پەیوەندییان بە سیستەمی دەمار یان دڵ و خوێنبەرەکانەوە هەبووە، سەرەڕای ئەوە، ٪٦١ی ئەم حاڵەتانە پەیوەندییان بە بارودۆخی تەندروستی پێشوەختە یان بوونی هۆکارە ئەگەرییەکانی دیکەوە هەبووە.

 

نزیکەی ٪٤٥ی ئەو ڕاپۆرتانەی کە لە پێداچوونەوەکەدا هاتووە، ڕووداوەکانی دڵ و خوێنبەرەکانیان وەک بەرزی فشاری خوێن، ناڕێکی لێدانی دڵ، و گرژبوونی توندی خوێنبەرەکانیان ئاماژە پێکردووە.

 

  لە کاتێکدا لە هەندێک حاڵەتدا، بارودۆخی تەندروستی پێشوەختە یان هۆکاری ئەگەری هەبووە، لە چەند حاڵەتێکدا ڕووداوە نەرێنییەکانی دڵ و خوێنبەرەکان بەبێ هۆکاری تر یان حاڵەتی پزیشکی دوای خواردنەوەی بڕێکی زۆر لە خواردنەوە وزەبەخشەکان لە ماوەی چەند ڕۆژێکدا ڕوویانداوە.

 

ڕێژەی بەرزی کافاین لە خواردنەوە وزەبەخشەکاندا پەیوەندی بە کاریگەرییە نەرێنییەکانی دڵ و خوێنبەرەکانەوە هەیە چونکە کافاین پەیوەندی بە زیادبوونی ئینۆتڕۆپی ژێرپەنجەی چەپ و بەرزبوونەوەی خوێنبەرەکانەوە هەیە، کە دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن.

 

  جگە لەوەش، هەروەها وا بیردەکرایەوە کە بەکارهێنانی زۆری خواردنەوە وزەبەخشەکان ڕەقبوونی خوێنبەرەکان و ڕوودانی دەرەوەی سیستۆلی سەرەوەی ژێرپەنجە و دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێنی دیاستۆلیک و سیستۆلیک.