نەسیم ئەحمەدی

 

کرماشان-شەڕی ئێران و ئیسرائیل کە بەرەیەک بوو بۆ ڕێوشوێنە ئاسایشییەکانی ئەوپەڕی لاوازی ئێران لە بەرامبەر هێرشەکانی هێزە دەرەکییەکان، نیشانی دا کە سەرنجی سەرەتایی ڕژێم لەسەر ئاسایشی گوماناوی خۆی سنووردارە بە سەرکوتکردن و دەستگیرکردنی ناڕازییە ناوخۆییەکان، سەپاندنی سەرکوت بەسەر دانیشتوان و ئەنجامدانی تیرۆری جۆراوجۆر.

 

خۆنمایشکردن و ڕێوشوێنی ناکاریگەر لەبری ئاسایشی ڕاستەقینە

ئەو ڕێوشوێنانەی لە ئێران لە سەرەتای ململانێی نێوان دوو وڵاتەوە گیراونەتەبەر، وەک گەڕان بەدوای بارهەڵگر و سندوقی ئۆتۆمبێل بۆ فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی بچووک، ئەنجامێکی بەرچاوی بەدەست نەهێناوە، بەڵکو ئاسایش و ئارامی دەروونی هاوڵاتیانیان لێ زەوت کردووە و گرژی و فشارەکانی پێشوەختەیان گەورەتر کردووە.

 

لە ڕاستیدا دەسەڵاتدارانی ئێران هەموو ئەو ئامرازانەی لەبەردەستیاندایە بۆ سەپاندنی ژینگەیەکی ئاسایشی بەرزتر بە زیادکردنی فشار بەسەر دانیشتوان سودیان لێ وەرگرتووە، ڕووبەڕووبوونەوە لەگەڵ دزەکردنی هەواڵگری ئیسرائیلیان کردۆتە بیانوو بۆ گەیشتن بە ئامانجە چاودێری و پاوانخوازیەکانیان کە بریتین لە کۆنترۆڵکردنی دانیشتووان.

 

گوێگرتن و چاودێریکردن و فراوانکردنی ئامرازەکانی سەرکوتکردنی دیجیتاڵی

پێش سەرهەڵدانی ئەم پێکدادانانە، دەسەڵاتدارانی ئێران پشتیان بە کامێرای چاودێری کە بەسەر شارەکاندا بڵاوبوونەتەوە، ئەپڵیکەیشنی بانکی و چاودێری ئینتەرنێتیان بەستبوو بۆ بەدواداچوونی ناڕازییان، تەنانەت هاوڵاتیانی ئاساییش، چاودێری بچووکترین کاردانەوەیان دەکرد.

 

بەڵام نەیانتوانی بە ئاشکرا ئەم چاودێرییە لەسەر بنەمایەکی بەرفراوان بسەپێنن، ئێستا بە بیانووی دابینکردنی ژینگەیەکی پارێزراو، توانیویانە ڕێگای زیاتر بۆ گوێگرتن و چاودێریکردنی چالاکییەکانی دانیشتووان بکەنەوە، ژینگەیەکی سەرکوتکەرتر بە ناوی "ئاسایشی"ەوە سەپێنن.

 

پشکنینی هەمەلایەنە: لە ڕێگاوبانەکانەوە بۆ تەلەفۆنی هاوڵاتیان

بوونی قورسی هێزە ئاسایشییەکان لە شارەکان و لەسەر ڕێگاکانی نێوان پارێزگاکان، بە ئامانجی چاودێری و پشکنینی هەموو جموجۆڵەکان، بووەتە ئامرازێکی زیادە بۆ دەسەڵاتدارانی ئێران بۆ چاودێریکردنی تەنانەت جموجۆڵە ئاساییەکانیش، ئەوان درێغییان نەکردووە لە گەڕان بە ئۆتۆمبێل و تەنانەت مۆبایلی هاوڵاتیان و کەلوپەلی تایبەتی خۆیان.

 

کرماشان: ناوەندێک بۆ سەرنجی ئاسایشیەتی و چاودێری توند

هەرچەندە ئەم ژینگە ئاسایشییە بەرزبووەوە لە زۆرێک لە شارەکاندا سەپێنراوە، بەڵام بەهۆی زۆری ژمارەی بنکە سەربازییەکانی کرماشان، فشارەکانی کرماشان لەوە زیاتر بووە، بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی سەرچاوە ناوخۆییەکان بڵاویان کردۆتەوە، لە ماوەی هەفتەی ڕابردوودا ژمارەیەکی زۆر کامێرای ئاسایشی لەسەر ڕێگا سەرەکی و لاوەکیەکانی شارەکە دانراون، هەروەها چەندین خاڵی پشکنین لە دەروازە و دەرچوونی شارەکانی وەک ئیسلام ئاباد غەرب، دالاهو، قەسری شیرین، سەرفک زەهاب و ئەوانی دیکە دانراون بۆ کۆنترۆڵکردنی هاتوچۆ.

 

سەربازە منداڵەکان و قەڵغانی مرۆیی لە شەڕێکی ناهاوسەنگدا

ئەوەی جێی سەرنجە لەم خاڵە ئاسایشییانە ئەوەیە کە زۆرینەی ئەوانەی بەشدارن ئەو گەنجانەن کە لە کاتی خوێندندا ئەندامی باسیجی خوێندکاران بوون، ئێستا بە زۆر دامەزراون یان بەڵێنی کەمکردنەوەی خزمەتی سەربازییان پێدراوە، هێزە ئاساییەکان تەنها چاودێری دەکەن بەبێ ئەوەی ڕاستەوخۆ دەستوەردان لە کارەکانیان بکەن، ئەمەش ئەوە دەردەخات کە ڕەنگە ئامانجەکە بەکارهێنانی ئەم گەنجانە بێت وەک قەڵغانی مرۆیی بۆ پاراستنی هێزی ئاسایی لە ئەگەری هێرشێکدا، وەک ئەوەی پێشتر لە کاتی ناڕەزایەتییەکان ڕوویدا، کاتێک پشتی بە باسیجی خوێندکاران دەبەسترا بۆ سەرکوتکردنی خۆپیشاندەران.

 

دەستگیرکردنی بەکۆمەڵ

ڕاپۆرتەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە هاوڵاتیانێکی زۆر لەو بازگانە دەستگیرکراون، ئۆتۆمبێلەکانیان دەستبەسەرکراون، بەڵام ژمارەی وردی دەستگیرکردنەکان نادیارە، تەنیا چەند ئاژانسێکی ڕاگەیاندنی دەوڵەتی، وەک فارس، تابناک و عەسری ئێران، باسیان لە دەستگیرکردنی نزیکەی ٧٠٠ کەس لە پارێزگاکانی کرماشان، لوڕستان، فارس، ئەسفەهان و ئەوانی دیکە کردووە، کە وایە چالاکیی دژە ئاسایشیەتیان ئەنجامداوە، ئەوەی جێگای سەرنجە، ئەو ئامارانە بەپێی پارێزگا وردتر خراونەتەڕوو، کرماشان لەڕووی ژمارەی دەستگیرکراوەکانەوە پێشەنگی لیستەکەی گرتووە.

 

کرماشان لە سەرووی ژمارەی دەستگیرکراوەکانەوەیە، هۆشداریی بێدەنگ

پێدەچێت گرنگیدانی حکومەت بە سەپاندنی ژینگەیەکی توندی ئاسایشی لە پارێزگای کرماشان، بەشێکی پاساو بۆ لیستی دەستبەسەرکردنی پلە باڵاکانی خۆی بهێنێتەوە، بەڵام خەمڵاندنەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە ڕەنگە ژمارەی ڕاستەقینەی دەستگیرکردنەکان لە ئامارە ڕاگەیەندراوەکان زیاتر بێت، بە لەبەرچاوگرتنی ئەو ژینگە ئاسایشییە توندەی کە لە ناوچەکەدا زاڵە.

 

گوێگرتنێکی گشتگیر، لە پەیوەندییە خێزانییەکانەوە تا گفتوگۆی ڕۆژانە

لەگەڵ پەرەسەندنی فشار و چاودێری لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا، دەسەڵاتداران هەوڵی کۆنتڕۆڵکردنی وردترین وردەکارییەکانی ژیانی هاوڵاتیان دەدەن، لەنێویاندا پەیوەندییە تەلەفۆنییە ئاساییەکان، وەحید مەجید، بەرپرسی بەشی پۆلیسی فەتا، ڕایگەیاند، تەنانەت پەیوەندییە تەلەفۆنییە ناوخۆییەکان و پەیوەندییەکانی هاوڵاتییان لەگەڵ کەسوکارەکانیان لە دەرەوەی وڵات، تووشی گوێگرتنن.

 

کارمەندانی خزمەتگوزاری شارستانی ناچاربوون ئەپەکانی بیانی بسڕنەوە

بەجیا چەند فەرمانبەرێکی حکومی لە کرماشان ڕایانگەیاندووە کە هەڕەشەیان لە سەرووی خۆیانەوە پێگەیشتووە کە هەموو ئەپەکانی بیانی لە مۆبایلەکانیان بسڕنەوە، کە تەنها ڕێگە بە ئەپەکانی نامە ناردنی ناوخۆیی وەک ڕوبیکا، ئیتا، و بەلەح دەدەن، هەروەها ئاگادارکرانەوە کە پەیوەندی لەگەڵ کەسوکاریان لە دەرەوەی وڵات نەکەن تا ئاگادارکردنەوەی زیاتر.

 

خنکاندنی پێکهاتەیی پڕۆژەیەکە بۆ مانەوە لە لێواری داڕمان

ئەم کەشوهەوای سەرکوتگەرانە لە کاتێکدایە کە گەلی ئێران ساڵانێکی زۆرە بە شاری بەردەوامی ڕژێمدا دەژین، ئێستا بە بیانووی ڕووبەڕووبوونەوەی دوژمنێکی دەرەکی، حکومەت هەوڵدەدات ئەو هەلە بقۆزێتەوە بۆ ئەوەی قۆناغێکی نوێی سەرکوت و چەوساندنەوە دەستپێبکات، فشارەکان لەسەر هاوڵاتیان زیاتر دەکات، بەڵام ئەوەی ئەمجارە جیاوازە ئەوەیە کە ترس لە ناسەقامگیری کۆڵەکەکانی ڕژێم وای لێکردووە میتۆدی توندوتیژ و دڕندانەتر بگرێتەبەر، کەش و هەوای ترس و تۆقاندن تا ڕادەیەکی بێ وێنە بڵاو بکاتەوە و هەموو ئامرازێک بۆ مسۆگەرکردنی مانەوەی خۆی بەکار بهێنێت.

 

بەڵام ئەم مانەوەیە کە لە لێواری داڕماندایە، بە پەرەسەندنی خنکاندنی سیاسی ناتوانرێت بەردەوام بێت، سەرکوتکردنی زیاتر ڕێگری لە داڕمانی چاوەڕوانی ناکات.