ناوەندی هەواڵ

 

لەسێدارەدان لە ئێران وەک ئامرازێک بۆ سەرکوتکردنی سیاسی و کۆمەڵایەتی بەردەوام بەکاردەهێنرێن، ئەمەش لە کاتێکدایە کە لە ساڵانی ڕابردوودا بە شێوەیەکی بێوێنە زیادی کردووە، ڕاپۆرتەکانی مافی مرۆڤ ئاماژە بەوە دەکەن کە تەنها لە ساڵی ٢٠٢٣دا زیاتر لە ٨٣٠ سزای لەسێدارەدان ئەنجام دراوە و ئێران لە پلەی دووەمی جیهاندایە لە دوای چین لە ژمارەی لەسێدارەکان.

 

هەڵمەتی "سێشەممەکانی نا بۆ لەسێدارەدان" لە ٧٧ەمین هەفتەی لەسەریەکدا بەردەوامە و زیندانی یەزد پەیوەندی بە لیستی ٤٨ زیندانی بەشداربووەوە کردووە، ژمارەیەک لە زیندانیانی بەشداربوو نیگەرانی قووڵی خۆیان دەربڕی سەبارەت بە بەرزبوونەوەی ژمارەی سزای لەسێدارەدان بەتایبەتی دژی زیندانیانی سیاسی، پشتڕاستیان کردەوە کە لە سەرەتای ئەم مانگەوە ٤٤ کەس کە ژنێکیان تێدایە لەسێدارە دراون.

 

لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە، دەنگی ناڕەزایەتی بەرامبەر بە لەسێدارەدان و کوشتنەکانی دەسەڵات لە زیندانەکانی پارێزگای فەقیە بەردەوامە، لە دوایین هەواڵدا، سێ زیندانی سیاسی لە لایەن لقی ١ی زیندانی "ثورة الأهواز" لە دەرەوەی دەسەڵاتی پارێزگای دوو جار سزای لەسێدارەدانیان بەسەردا سەپاوە، لە ماوەی چەند ڕۆژی ڕابردوودا سێ زیندانی سیاسی کە بە سزای لە سێدارەدان لە شاری ئەهواز بۆ زیندانی تاکەکەسی گوازراونەتەوە و بە داخەوە مەترسی لە سێدارەدانیان لەسەرە، کەمی زانیاری تەواو لەسەر بارودۆخی ئەم سێ زیندانییە ترسی خێزانەکانیان زیاتر کردووە، جەختی لەوە کردەوە کە نەزانی لە بارودۆخی ئەم سێ زیندانییە و دەیان کەسی دیکە مەترسییەکی ڕاستییە بۆ "بێسەروشوێنکردنی زۆرەملێ" دروست دەکات، ڕووداوێک کە "لە ڕابردوودا چەندین جار شاهیدیمان بینیوە".

 

لە ڕاگەیاندراوەکەدا ئاماژە بەوە کراوە کە مای ساتۆ، پەیامنێری تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ مافەکانی مرۆڤ لە ئێران، هۆشدارییە نێودەوڵەتییەکانی خۆی سەبارەت بە شەپۆلی سەرکوتکردن لە ئێران دووپاتکردەوە و نیگەرانیی خۆی لە بارودۆخی سێ زیندانیی ئەهوازی عەرەب دەربڕی، دەبێت ئەم هۆشدارییانە وەربگێڕدرێن بۆ داواکارییەکی گشتی بۆ وەستاندنی دەستبەجێی لەسێدارەدانەکان.

 

لە ڕاگەیەندراوەکەدا ڕوونیکردووەتەوە، لە هەمانکاتدا دووبارە دادگاییکردنی دوو زیندانی سیاسی کە سزای لە سێدارەدانیان بەسەردا سەپێنراوە، بۆ جاری چوارەم ڕەتکرایەوە، سەرەڕای ئەوەی دۆسیەکەیان پڕە لە ناڕوونیی یاسایی ڕاستەقینە، پێشتر پارێزەرەکانیان ڕێگەیان پێنەدرابوو دەستیان بە وردەکارییەکانی دۆسیەکە بگات، ئەمەش بە ئاماژەدان بە "سروشتی نهێنی" کە کردەوەیەکی نایاساییە.

 

لە ڕاگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوە کراوە کە لە مانگی تەمموزی ئەمساڵدا جارێکی دیکە خێرایی لەسێدارەدان خێراتر بووە، لانیکەم ٤٤ کەس کە ژنێکیان تێدایە لەسێدارە دراون، دوو کەسیان بە ئاشکرا لە شارەکانی میاندواب و بۆکان، بە ڕێژەی دوو کەس لە ڕۆژێکدا لە سێدارە دراون، ئەم لەسێدارەدانانە کە لە ڕاگەیاندنەکانەوە بڵاودەکرێنەوە، نوێنەرایەتی دیمەنی تۆقاندن و نیشاندانی هێز دەکەن لەلایەن حکومەتێکەوە کە ڕووبەڕووی قەیرانێکی هەمەلایەن دەبێتەوە، کە لەسێدارەدانی گشتی وەک ئامرازێک بەکارهێناوە بۆ کۆنتڕۆڵکردنی ڕاپەڕین و توڕەیی کۆمەڵگە.

 

 ئاماژە بەوەشکراوە، ڕاپۆرتە ڕاگەیاندنییەکان ئاماژەیان بەوە کردووە کە هەڵمەتی "سێشەممە نا بۆ لەسێدارەدان" بەردەوام بووە، کۆمەڵێک زیندانی لە زیندانی یەزدەوە بەشداری هەڵمەتەکە دەکەن، بەمەش کۆی گشتی زیندانەکان گەیشتووەتە ٤٨ زیندان، ئەمەش وریایی هاوڵاتیان و ئیرادەیان بۆ وەستانەوە بەرامبەر بە ئامێری کوشتنی سەدەی ناوەڕاستی حکومەت دەردەخات.

 

جەخت لەوەکراوەتەوە کە زیادبوونی فشارە ئاسایشییەکان، نەیتوانیوە کەسوکاری ئەو کەسانەی کە سزای لەسێدارەدانیان بەسەردا سەپێنراوە و ئەوانەی داوای دادپەروەری دەکەن، لە درێژەدان بە ناڕەزایەتییە هەفتانەیەکانیان لە چوارچێوەی هەڵمەتی "سێشەممە نا بۆ لەسێدارەدان" بدەن، کە ئامانج لێی ڕزگارکردنی ژیانی ئازیزانیانە، ئەندامانی هەڵمەتەکە ڕێوشوێنی سەرکوتگەرانەیان شەرمەزار کرد کە دەسەڵاتداران دژی ئەم بنەماڵانە گرتوویانە بەر، داوایان لە داکۆکیکارانی ئازادی لە سەرانسەری ئێران کرد کە دیمەنەکانی لەسێدارەدانی گشتی بگۆڕن بۆ گۆڕەپانی بەرخۆدان و ئاشکراکردنی ئەوەی کە بە دڕندەیی تاوانبارانیان پێناسەیان کردووە، گەلی ئازیزی ئێران، هاوار و ناڕەزایی ئێوە بەسە بۆ ئەوەی ڕووخساری تاوانکاریی ئەم دەسەڵاتە نامرۆڤە دەربخەن و دەنگی قوربانییەکان ببیستن، داوا لە هەموو لایەک دەکەین کەسوکاری زیندانیانی سزادراو و ئەوانەی داوای دادپەروەری دەکەن بەتەنها جێ نەهێڵن، هێزی ئێمە لە یەکڕیزیماندایە و بێ گومان نادادپەروەری و لەسێدارەدان لەناو دەبەین.

 

زیندانیانی بەشدار لە هەڵمەتی "سێشەممەکانی نا بۆ لەسێدارەدان" بۆ هەفتەی ٧٧هەمین مانگرتن لە خواردن لە ٤٨ زیندان کە بریتین لە زیندانی قەزڵ هەزار، زیندانی ناوەندی کەرەج، زیندانی کەرەج فەردیس، زیندانی تارانی گەورە، زیندانی قەرچاک، زیندانەکانی خورین و ڕامین، زیندانی قەزوین چۆبەندەر و چەندین زیندانی دیکەیە.