زهور مەشریقی 

تونس-سۆسیالیزم کە پێچەوانەی پڕۆژەی بۆرژوازی و بەرژەوەندییە خۆبەخشەکانیەتی لە بەرژەوەندی کرێکارانی سەرمایەداردا کار دەکات، توانای گۆڕانکاری ڕاستەقینەی هەیە، ڕەفیقە رەقیق ، سەرکردەی پارتی کرێکارانی تونس و چالاکوانی ژن و سەندیکاکان  لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ ئاژانسەکەمان باسی سیستەمی سۆسیالیستی کرد.

 

ڕەفیقە رەقیق، سەرۆکی پارتی کرێکاران لە تونس،چالاکوانی ژن، سەندیکایی کرێکاران جەختی کردەوە کە سۆسیالیزم وەک سیستمێکی سیاسی، ئابووری، کۆمەڵایەتی کە تێیدا دەسەڵاتی هاوڵاتیان دەتوانن مافەکانی ژنان دەستەبەر بکات، سوسیالیزم گۆڕانکاری گرنگی هێناوە، دەرگای بۆ ئازادی ژنان کردووەتەوە، پەروەردەی گشتی بۆ هەموو منداڵان سەپاندووە، داکۆکی لە پێویستی ڕێگەدان بە دایکان بۆ وەرگرتنی مۆڵەتی دایکایەتی بە کرێ دەکات، بەشداری لە چەندین دەستکەوتی شۆڕشگێڕانە کردووە.

 

سۆسیالیزم چۆن مافەکانی ژنان مسۆگەر دەکات؟

سیستەمی سۆسیالیستی بە نەهێشتنی خاوەندارێتی تایبەتی ئامرازەکانی بەرهەمهێنان و ئازادکردنی چینی کرێکار ژن و پیاو لە دەسەڵاتی سەرمایە و چەوساندنەوە بنەمای ئابووری ئامادە کردووە، هەلومەرجی بۆ ئازادی کۆمەڵگە و ژنان ڕەخساندووە، لە ئاستی کۆمەڵایەتیدا دەوڵەتی سۆسیالیستی کارێکی گەورە بەرامبەر خێزان،منداڵ،دایکایەتی دەکات، بەرپرسیارێتی کۆمەڵایەتی خۆی بەرامبەریان دەگرێتە ئەستۆ بە گرتنەبەری ڕێوشوێنی کرداری و ڕاستەوخۆی وەک مۆڵەتی دایکایەتی، دابینکردنی بەخێوکەر ،باخچەی ساوایان،قوتابخانە، سەنتەری تەندروستی،نەخۆشخانەی گشتی و ئەوانی تر 
بەم شێوەیە ژنان و پیاوان دەست بە کار و بەرهەمهێنان و پراکتیزەکردن دەکەن، ژیانی گشتی سیاسی، کەلتووری و کۆمەڵایەتی یەکسانە.

 

سۆسیالیزم ئازادی ژنان بە پێوەر و مەرجێک دادەنێت، بۆ ئازادی و دیموکراتیزەکردنی کۆمەڵگە،لە چوارچێوەی پرۆسەیەکی سیاسی دیموکراتی و یاسادانان کە دان بە یەکسانی ڕەگەز بنێت، کۆمەڵایەتی و ئابووری کە کار و خزمەتگوزاری کۆمەڵایەتی گشتی گونجاو دابین دەکات، کەلتووری و پەروەردەیی دژ بە توندوتیژی  جیاکاری و کڵێشە.

شۆڕشی سۆسیالیستی بە گشتی چی بۆ ژنان لە جیهاندا بەدەست هێنا؟

بەڵێنەکانی خۆی بۆ گۆڕانکاری ئابووری، کۆمەڵایەتی، کەلتووری و پەروەردەیی جێبەجێ کرد، مەودایەکی فراوانی بۆ ئازادی ژنان کردەوە، لەوانە ئەم هەنگاوە شۆڕشگێڕانانە کە دەوڵەتی سۆسیالیستی لە ساڵی ١٩١٧ لە ڕوسیای دواکەوتوو جێبەجێی کرد، بەدوایدا دیموکراتی جەماوەری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا جێبەجێی کرد.

 

پەروەردەی گشتی بۆ هەموو منداڵان، خواردنی بەخۆڕایی و یارمەتی بۆ خاوەن پێداویستییەکان، جگە لە ناوەندەکانی راوێژکاری پزیشکی لە کاتی دووگیانیدا، نەخۆشخانەی منداڵبوون لەگەڵ چاودێری پزیشکی دایک و منداڵ، دایەنگە و باخچەی ساوایانی گشتی، جلشۆر، چێشتخانە، کارگەی گشتی درومان، پێشکەشی هاوڵاتیانی کرد.

 

سەرەڕای دەرکردنی یاسای بەخێوکردنی تایبەت بە قەدەغەکردنی کارکردنی درێژخایەن و شەوانە بۆ دایکان، مۆڵەتی دایکایەتی بە موچە، دانپێدانانی یاسایی بە مافی لەباربردن، بە یاساییکردنی هاوسەرگیری مەدەنی و ئاسانکاری بۆ ڕێوشوێنەکانی جیابوونەوە، هەڵوەشاندنەوەی چەمکی منداڵی ناشەرعی، یاسادانانی مافی یەکسان و یەکسانی موچە بۆ ژنان و پیاوان،دروستکردن و بڵاوکردنەوەی ناوەندی ڕۆشنبیری، وەرزشی،خانەی شانۆ.

 

چۆن دەتواندرێت لە کۆمەڵگەی ئەفریقایی و ناوچەییەکاندا جێبەجێ بکرێن کە بڕوایان بە سۆسیالیزم نییە و داکۆکی لێدەکەن؟

یەکەم، پەیڕەوکردنی تیۆری سۆسیالیستی کفرکردن نییە، ئایین نییە، بەڵکو سیستەمێکی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتییە کە دەسەڵات تێیدا بۆ هاوڵاتیانە، بە پێچەوانەی سیستەمی سەرمایەداری بۆرژوازیە کە تێیدا دەسەڵات موڵکی چینی خاوەن سەرماییە، خاوەندارێتی تاکەکەسی ئامرازەکانی بەرهەمهێنان هەڵدەوەشێنێتەوە، بۆرژوازی ناتوانێت خۆبەخشانە دەستبەرداری بەرژەوەندییەکانی خۆی بێت لە پێناو بەرژەوەندی ئەو کرێکارانەی کە سەروەت و سامانی بەرهەم دەهێنن. بۆیە ڕووخانی ئەو و سیستمە سەرمایەدارییەکەی دەبێتە پێویستی و بەرپرسیارێتی هەموو ئەو گروپە پەراوێزخراوانەی بەهۆیەوە زیانیان پێدەگات، لە بەرامبەر کرێیەک کە یەکسان نییە بە بەهای کاری کرێکار و قازانجی زیادە کەڵەکە دەبێت، سەروەت و سامانی بۆرژوازی گەشە دەکات، لە کاتێکدا کرێی زەحمەت دەدرێت پێداویستییەکانی کرێکار لە ڕووی خانووبەرە ،خۆراک، تەندروستی، گواستنەوە، پەروەردە و خەرجی چاودێری منداڵان، سیستمی سەرمایەداری کۆمەڵگە بەگران بە زیندوویی دەیهێڵێتەوە، بۆرژوازی ناتوانێت ئارەزوومەندانە دەستبەرداری بەرژەوەندییەکانی خۆی بێت لە بەرژەوەندی کرێکارانی سەرمایەدار، بۆیە ڕووخانی سیستەمی سەرمایەداری دەبێتە پێویست، بەرپرسیارێتی هەموو ئەو گروپە پەراوێزخراوانەی کە کاریگەری لەسەریان هەیە.

 

بۆچی سەرەڕای ئەوەی پارتی کرێکارانی تونس، فراکسیۆنی ژنانی خاوەنی دیدێکی سۆسیالیستی پێشکەوتنخوازانە کە توانای پێشخستنی ژنانی هەیە، بەڵام ڕووبەڕووی هاندان و ڕەتکردنەوە دەبێتەوە؟

ئەمە بۆ دوو هۆکاری سەرەکی دەگەڕێتەوە یەکەمیان پەیوەستە بە پارت و ڕێکخراوەکانیەوە، ئەویش لاوازی پڕوپاگەندە و لێکدانەوەی پڕۆژەی سۆسیالیستی ئێمەیە کە تێگەیشتن و ناڕوونی لەنێو هاوڵاتیاندا دروست دەکات،  پێویستی بەوەیە لە نزیکەوە لەگەڵ گروپە پەیوەندیدارەکان کاربکەین و شێوازی کارکردن و پەیوەندیکردنمان پەرەپێبدەین.

 

هۆکاری دووەم تێگەیشتنی هەڵەی هاوڵاتیانە لە سۆسیالیزم و کۆمۆنیزم لە ژێر کاریگەری شێواندنی بۆرژوازی سەرمایەداری جیهانی و ناوخۆیی، بەجۆرێک چینی کرێکار، چ ژن و پیاو، ئەوانەی زیانیان پێدەگات بەگشتی، درک بە هێز و مافی خۆیان ناکەن بۆ ژیانێکی شکۆمەندانە کە مرۆڤایەتی خۆیان بپارێزن.