نور ئەحمد

 

ڕەققە - یاسا نوێیەکەی سووریا کە بەبێ ویستی گەل پەسەندکراوە، مافی هەڵبژاردنی سەرجەم ئەندامانی ئەنجومەنی گەل "پەرلەمان"ی لێسەندراوەتەوە بە دەرکردنی فەرمانێک کە ڕێگە بە سەرۆککۆمار دەدات سێیەکی ئەندامانی ئەنجومەنی گەل دەستنیشان بکات، هەروەها وەدەرنانی چەند شارێک لە هەڵبژاردنە پلان بۆ داڕێژراوەکان، پرسیارەکانی سەبارەت بەو دەسەڵاتەی کە وڵات بەڕێوە دەبات زیاتر کردوە.

 

کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی گەل لە سووریا یەکەم هەڵبژاردنی پەرلەمانی لە ژێر دەسەڵاتی کاتی کە لەلایەن جیهادییەکانی هەتەشە و سەرۆکەکەی، ئەحمەد شەرع "جولانی" بەڕێوەدەبرێت، ڕاگەیاند، کە بڕیارە ئەم هەڵبژاردنانە لە مانگی ئەیلوولی داهاتو ئەنجام بدرێت، ئه م هه ڵبژاردنانه ئه سوەیدا له باشووری وڵات و حەسەکە لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا ناگرێتەوە.

 

ڕاگەیاندنی دەستپێکردنی پرۆسەی هەڵبژاردن کاردانەوەی شەرمەزارکاری بەدوای خۆیدا هێنا و خۆبەڕێوبەری هەر ڕێوشوێنێک کە مافە ڕەواکانی هەموو پێکهاتەکانی وڵات پشتگوێ بخات ڕەتکردەوە، بەڵام سوەیدا هیچ کاردانەوەیەکی نەبوو، چونکە دوای ئەو کۆمەڵکوژییانەی کە لە دژی گەلەکەی ئەنجامدرا، ئاڵای سەربەخۆی لە سووریا بەرزکردبووەوە.

 

"ئەم هەنگاوە نوێنەرایەتی هەموو سوورییەکان ناکات"

مریەم ئیبراهیم، هاوسەرۆکی دەستەی کاروباری کۆمەڵایەتی و زەحمەتکێشان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، وتەبێژی شاندی خۆبەڕێوبەری کە دانوستان لەگەڵ دیمەشق دەکەن، ڕاگەیاندنی هەڵبژاردنەکانی حکومەتی کاتی بە نایاسای و بەدەرکردنی ژمارەیەک شاری بە پیرۆزکردنی ناوەندگەرای زانی.

 

پێی وایە، ئەم هەڵبژاردنانە "نوێنەرایەتی هەموو پێکهاتەکانی سووریا ناکەن"، هەروەها پرۆسەی هەڵبژاردنەکان بەپێی مۆدێلێک بەڕێوەدەچێت کە ئەنجومەنی گەل بە نوێنەرایەتی ڕێژەی دایمەزراندوە کە هەموو پێکهاتەکان لەخۆناگرێت، ٧٠ کەس هەن کە لەلایەن حکومەتی کاتیەوە دەستنیشان و کاندیدکراون.

 

"کردارەکانی دەسەڵاتدارانی ئێستا مەبەستی دابەشبوون دووپات دەکەنەوە"

سەبارەت بە بڕیاری دواخستنی هەڵبژاردنەکانی ڕەققە و حەسەکە و سوەیدا و جێهێشتنی ئەو کورسیانە بە بەتاڵی، وتی: دەرکردنی ڕەققە و حەسەکە بە بیانوی نەبوونی ئاسایش و سەلامەتی، و نەبوونی نوێنەرایەتی گەلانی ناویان لە پرۆسەی هەڵبژاردنەکاندا، بەڵگەیە لەسەر نیازی دابەشکردن و پارچەپارچەکردنی ناوچەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، جەختیشی لەوە کردەوە، کە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا سەلامەتترین و ئاسایشترین هەرێمە، دوورخستنەوەی زیاتر لە هەشت ملیۆن سوری ناییاساییە و دەبێتە هۆی لاوازبوونی یاسای ئەنجامە کۆتاییەکان.

 

"هەڵبژاردن سەرناگرێت"

ئاماژەی بە هیواکانی گەلی سووریا بۆ سیستەمێکی دیموکراتی ڕاستەقینە و هەڵبژاردنی نوێنەرایەتی کرد، گەلی سووریا قورسترین باجیان داوە و قوربانی قەیرانەکە بوون، لە ماوەی ١٤ ساڵدا قوربانییەکی زۆریان داوە، بەڵام ئەوان بەو شێوە سووریایەیان بەدەست نەهێنا کە پێشبینیان دەکرد، گەلی سووریا گەشبین نییە بە سیستمی هەڵبژاردن و شێوازی ڕاگەیاندنی و ئەو ڕێبازەی پێشەنگایەتییەکەی گرتوەتەبەر، کە عەقڵیەتی ستەمکاری هاوشێوەی ڕژێمی پێشوی هەیە، شۆڕشی ٢٠١١ کۆتایی بە سەردەمی ستەمکاری ئەسەد هێنا، بەڵام ئەمڕۆ بەداخەوە شۆڕشێکی ٢٠٢٥ بۆ نەهێشتنی ڕژێمێکی ستەمکاری دیکە لە ئارادایە.

 

مریەم ئەئیبراهیم پێشبینی دەکات هەڵبژاردنەکان شاهیدی کەمی بەشداریکردن بێت و لە کەشێکی دوور لە دیموکراتی ڕاستەقینە و دادپەروەری بۆ سووریاییەکان بەڕێوەبچێت، لەبەر ڕۆشنایی هەلومەرج و گرژییە هەستیارەکان، بەتایبەتی دوای ڕووخانی ڕژێمی پێشووی ئەسەد و سەرهەڵدانی هەتەشە بۆ سەر دەسەڵات، سووریا شایەتی ململانێی و ناکۆکی خێڵەکیە، لەم دواییانەدا کۆمەڵکوژی لەدژی پێکهاتە جۆراوجۆرەکان ئەنجامدرا، کە دۆخی ناسەقامگیری لە بارودۆخی ئاسایشی و کۆمەڵایەتی لە نێو هاوڵاتیانی سووریادا دروستکرد و متمانەی بە سیستەمی نوێی حکومەت لەبار ناوبرد و تێکچو، ئەمەیە کە ئێمە لە شەقامی سووریاوە بەدوایدا دەگەڕاین سەبارەت بەم هەڵبژاردنانە.

 

ئەو ڕەخنەی لە ڕێوشوێنەکانی ئێستای حکومەتی کاتی گرت، لەوانە دەستنیشانکردنی ئەحمەد شەرع "جولانی" وەک سەرۆککۆمار بۆ ماوەی پێنج ساڵ، دواتر داڕشتنی دەستوورێک بەبێ لیژنەیەکی تایبەتمەند، کە بریتی بوو لە پەراوێزخستن و دوورخستنەوە، ئەمەش بووە هۆی هەڵبژاردنی پەرلەمان کە ڕەنگدانەوەی هیوای سوورییەکان نەبوون.

 

"کۆتای ژنان لەگەڵ ئاواتەکان ناگونجێت"

مریەم ئیبراهیم پێی وایە، ڕێژەی بەشداری ژنان لە پرۆسەی هەڵبژاردندا ڕۆڵی ڕاستەقینەی ئەوان پەراوێز دەخات، دیاریکردنی پشکی ژنان لە پرۆسەی هەڵبژاردنەکاندا نوێنەرایەتی ڕۆڵی ڕاستەقینەی ژنان ناکات و وەک پەراوێزخستنیان سەیر دەکرێت، ئەم ڕێژەیە کەمە بەشدار نابێت لە بەهێزکردنی ڕۆڵی ژنان لە ژیانی سیاسیدا،

 

ڕوونیشیکردەوە، کە ئەزمونی پشکی ژنان لە سیستمی خۆبەڕێوبەری و بوونی یەکسانی لەگەڵ پیاوان یەکێکە لە پایە گرنگەکان لە چەسپاندنی چەمکی ژیانی یەکسان و بەشداریکردن و بونیادنانی کۆمەڵگەیەکی ئازاد و دیموکراتی، بۆیە زۆر گرنگە ژنان بەدەر نەکرێن، بەڵکو لە هەموو بوارەکاندا بەشداربن و دڵنیابن لەوەی کە بە ڕێژەی لە٥٠٪ نوێنەرایەتیان دەکرێت، ئەمە ڕێگای سووریایەکی دادپەروەر و دیموکراتییە.

 

مریەم ئیبراهیم، وتەبێژی شاندی خۆبەڕێوبەری کە دانوستان لەگەڵ دیمەشق دەکەن، داوای دوورکەوتنەوە لە ڕێبازێک دەکات کە دووبەرەکی زیاتر دەکات و خزمەت بە داهاتوی سووریا ناکات، وتیشی: ئەگەر ئەم هەڵبژاردنانە بەم شێوەیە تاکلایەنە بەڕێوەبچن، ئەوا هەنگاوێکی ڕاستەقینە بەرەو سەقامگیری ئابووری و سیاسی لە سووریا بەدەست ناهێنن، چونکە سووریا دوای ئەو قەیرانە درێژخایەنە زۆر پێویستی بە سەقامگیری هەیە، چەندین ئاڵەنگاری کۆمەڵایەتی و ئابووری ماون، هەروەها دەبێت کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەستوەردان بکات و ئەو هەڵبژاردنانە بوەستێنێت، کە نوێنەرایەتی گەلی سووریا ناکەن.