هەڵبژاردن و مەترسیی سەر ناوچە کوردستانییەکان
سۆزان حەمەتاتە- نووسەر

ئەگەر لەوادەی خۆیدا بکرێت لە ١١/١١/٢٠٢٥، ئەوا هەڵبژاردنەوەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق زۆری نەماوە، دوای ئەو رۆژە وێستگەیەکی دیکە لە ژیانی سیاسی و ئیداری لە عیراق دەستپێدەکات، دوور نییە تەواوی هاوکێشەی هێز و شێوازی حوکمڕانی و رۆڵی کارەکتەرە سیاسییەکان لەناویدا بگۆڕێت، هەڵبەت بۆ کورد و پێگەکەیشی لە چوارچێوەی عیراقدا سیناریۆی جیاواز جیاواز دێنە کایەوە.
وێستگەیەکی دیکەی نوێبوونەوە
لەسەر ئاستی سێ بازنەکەی ناو هەرێمی کوردستان، (سلێمانی، هەولێر و دهۆک) مەترسیی لەسەر پێگەی کورد نییە، بەڵکو زیاتر هاوسەنگیی دەنگ و ژمارەی کورسیی هێزەکان رەنگە گۆڕانکاریی بەسەردا بێت، ئەویش بۆ ژیانی دیموکراسی کارێکی ئاساییە و بۆ دۆزی نەتەوە نابێتە مەترسی، بەڵکو دەبێتە وێستگەیەکی دیکەی نوێبوونەوە و بەخۆداچوونەوەی هەر هێزێکی سیاسی، ئیتر هێزەکە لەوە تێدەگات ئەوەی بەدەستیهێناوە بەرهەمی شێوازی سیاسەتکردنی چوار ساڵی رابردوویەتی و خراپ یان باش هەر خۆی دەبێت لێپرسراوێتییەکەی لەئەستۆ بگرێت.
گرنگیی ناوچە جێناکۆکەکان
ئەوەی بەلای منەوە جێگەی گرنگیی زیاترە، ئەو ناوچانەن کە ستەمی سیاسەت و جەوری رۆژگار و بەرژەوەندیی زلهێزەکان بە زۆر و فێڵ لێیان بردووین و لە دەستووردا ناوی (ناوچە ناکۆکی لەسەرەکان و ماددەی 140)ە، بەڵام لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان ناومان لێناوە (ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان)، بێگومان دەنگ و رەنگ و بەهێزیی پێگەکەی بۆ کورد گرنگە و هەر پاشەکشەیەک لە هێزی کورد لەو ناوچانە بۆ داهاتووی سیاسی و یەکلاییکردنەوەی شوناسی نەتەوەییان مەترسیدارە.
دەیانەوێت پێگەی کورد لاواز بکەن
هەندێک لە هێزە سیاسییەکانی عیراق و وڵاتانی هەرێمایەتییش دژی گەڕاندنەوەی ئەو ناوچانەن بۆ سەر هەرێمی کوردستان، ئەوە هەڵوێستی ئاشکرایانە و بەڕاشکاوی دەیڵێن، لەگەڵ ئەوەشدا بەکردار پاڵپشتیی بەهێزکردنی لیستی غەیرە کوردییەکان لەو ناوچانە دەکەن و دەیانەوێت پێگەی کوردی پێ لاواز بکەن، ئەو مەترسییانە زیاتر لەسەر ناوچەکانی خانەقین، خورماتوو، مەندەلی و ئامرلی و بەدرە و جەسان و شنگال و ناوچەکانی سنووریەتی، هەموو هەوڵێک هەیە بۆ ئەوەی دەنگی کورد کەمبکەنەوە و پێگەکەی لاواز بکەن و ئەگەر لە ساڵانی دووری داهاتوودا دڵنیابوونەوە لەوەی بە راپرسی شوناسی نەتەوەیی ئەو ناوچە کوردستانیانە دەتوانن بگۆڕن، ئەوا جێبەجێکردنی ماددەی ١٤٠ دەکەنە کردار و مۆرکی کوردی لێ وەردەگرنەوە.
لەکاتی بوونی مەترسیی وادا، کەوا تەواوی هێزەکانی کوردستان باش دەیزانن و هەستیان پێکردووە، دەبوو بەرەیەکی یەکگرتووی کوردستانی دروستبکەن و واز لە فرە لیستی لەو ناوچانە بهێنن، بەپێی زانیارییەکان لە سنووری کەرکوک ئەگەری هەیە بەهۆی فرەلیستییەوە؛ کورد زیانی بەر بکەوێت.
ستراتیژێکی نەتەوەیی
جەختکردنەوە لەسەر بوونی ستراتیژێکی نەتەوەیی لە ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان گرنگ و پێویستییە، چرکە بە چرکە پیلان و پلان لەسەر ئەو ناوچانە هەن و دەبن، هەموو هەوڵ و ئەگەرێک بۆ سڕینەوەی مۆرکی کوردانە لەو ناوچانە دەگیرێتەبەر، پرۆژەی گەورەی لەسەر جێبەجێ دەکرێت، دەبوو کورد بەرامبەر گەورەیی ئەو پیلانانەی سەری، خۆی سازبدایە و بە یەکگرتوویی و پلانی ژیرانەی نەتەوەیی رووبەڕوویان ببوایەتەوە، کەچی نەک یەکگرتوویی نابینین، بەڵکو فرەلیستی و پەرتەوازەیی بە دیموکراسی و دەستکەوت دەزانین.