نەزیهە بوسعیدی

 

تونس – ئامنە ڕمیلی، نووسەر و ئەکادیمیستی تونسی بە بوێری خۆی ناسراوە لە چارەسەرکردنی پرسە کۆمەڵایەتی و سیاسییەکان، بەتایبەتی پرسەکانی ژنان و ئەو توندوتیژیانەی کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە، هەروەها بەرهەمە ئەدەبییە سەرنجڕاکێشەکانی بریتین لە "توجان" و "شط الأرواح" کە خەڵاتی زوبەیدە بەشیری بەدەستهێنا و بەم دواییە وەرگێڕدرایە سەر زمانی ئیتاڵی.

 

سەرەڕای لایەنگرییەکی ڕوونی بەرامبەر بە گێڕانەوەی ژنان لە بەرهەمەکانیدا، ئامنە ڕمیلی ڕەتیدەکاتەوە خۆی وەک نووسەرێکی ژنان پۆلێن بکات، پێی باشترە بە ئازادی و ئاشکرا لەسەر پرسە جۆراوجۆرەکانی کۆمەڵگە بنووسێت.

 

سەرەتاکان... لە کوێ پەرتوکەکان هاوەڵمان بوون

ئامنە ڕوملی، نووسەر، وتی: خوێندنەوە بەردی بناغەی داڕشتنی هۆشیاری ئەدەبی بووە، هەروەها سەر بە نەوەیەکم کە پەرتوکەکان لە شەو درێژەکانماندا هاوەڵ و چاودێرمان بوون، پێم وایە ئەم سۆز و هەیەجان و وەسوەسە بۆ خوێندنەوە بە هەموو زمانەوە دڵنیایە و بە تایبەتی عەرەبی و فەرەنسی لە پشت پێکهاتنی ئەم هۆشیارییە ئەدەبیەوە بووە.

 

پێیوایە ئەم هۆشیارییە ئاماژەکانی نووسەرێک دیاری دەکات و لە نووسیندا پرس و ئاسۆکانیان لە قاڵب دەدات، ئاماژە بەوە دەکات، کە زۆرجار بابەتی ژنان زیاتر بۆ ژنانی نووسەر دەگەڕێتەوە نەک نووسەرانی پیاو، هەرچەندە لە دڵی کۆمەڵگەدا بە گشتییە.

 

لە نێوان فێمینیزم و ئازادی ئەدەبیدا

سەبارەت بە پۆلێنکردنی وەک نووسەری ژنان، ڕوونیکردەوە، من خۆم بە نووسەری ژنان نازانم، هەرچەندە لەسەر ژن دەنووسم و لە چوارچێوەی ئەم چوارچێوەدا بوونم، بە ئازادییەکی زیاتر لە پۆلێنکردنەکان دەنووسم و هەوڵ بۆ گشتگیری زیاتر دەدەم، لەگەڵ ئەوەشدا، ژنان وەک گرنگترین ماددەی گێڕانەوە لە نووسینەکەمدا دەمێننەوە، هەمیشە ئامادەن لەو دەقانەی کە دەینووسم.

 

پێی وایە، کە ئاڵەنگاریەکانی ناو ژینگەی کولتووری پەیوەندییان بە ململانێی نێوان ژن و پیاوەوە نییە، بەڵکو پەیوەندییان بە کوالیتی دەقەکانەوە هەیە، وتی: قبوڵی ناکەم ململانێکان لەسەر بنەمای پیاوسالاری و ژنان بێت، بەڵکو لەسەر بنەمای دەقی باش و خراپە، لە تونس هیچ شەڕێکی گەورە لەنێوان ژن و پیاو لە ژینگەی کولتووریدا نییە، بەڵکو تەواوکەری و ڕێزگرتنی یەکتر هەیە.

 

ئامنە ڕمیلی گەشبینییەکی زۆر بە نەوەی نوێی ژنانی نووسەری تونس دەردەبڕێت، وتی: ئێمە لەبەردەم نەوەیەک لە ژنانی نووسەرین کە بەڕاستی دیارن، بە سەرسوڕمانەوە بەرهەمی ژنانی گەنجی نووسەر دەخوێنمەوە، کاتێکیش بەرهەمەکانیان دەخوێنمەوە هەست بە دڵنیایی دەکەم، چونکە نووسینی تونسی بە باشی دەڕوات، هەروەها دەقی جوان و جوڵاو هەیە کە جێپەنجەی خۆیان لەسەر ڕێبازی نووسینی ژنان بەجێدەهێڵن.

 

"کەناری ڕۆحەکان" لە تونسەوە بۆ ئیتاڵیا

سەبارەت بە وەرگێڕانی ڕۆمانی "شط الأرواح " بۆ زمانی ئیتاڵی، وتی: زۆر دڵخۆش بووم کاتێک یەکەم چاپی وەرگێڕدراوم پێگەیشت، بەدوای وەرگێڕانەکەدا نەگەڕام، بەڵکو لە ڕێگەی ئیمەیڵەوە لە دەزگایەکی چاپ و بڵاوکردنەوەی ئیتاڵییەوە هاتە لام، بانگهێشت کرام بۆ ئەوەی لە چەند زانکۆیەکی ئیتاڵی پێشکەشی بکەم، ڕۆمانەکە باس لە پرسی 'حةرقة' "دڵەکەزە"دەکات، بابەتێکە کاریگەری لەسەر تونس و ئیتالیا هەیە، وە جێگەی سەرنجی دیپلۆماسی و ئەدەبییە.

 

سەبارەت بە ڕۆمانی "مدينة الأنصاف السفلى" کە گفتوگۆیەکی بەرفراوانی لێکەوتەوە، ڕوونی کردەوە، کە ئەمیرە غۆنیم ڕۆماننووسی تونسی لە سەر ئەم ڕۆمانە وتی: ڕۆمانێکە جیاوازە لە هەر دەقێکی دیکە کە من نووسیومە و خوێندومەتەوە، باس لە یەکسانی ناکات، بەڵکو زیاتر باس لە نەبوونی دەکات، ئامانج لێی پێشکەشکردنی ڕۆمانێکی سەرنجڕاکێش بوو کە پرسیارەکان دەوروژێنێت و ئاسۆیەکی جیاوازی دەربڕین دەکاتەوە.