سۆرگوڵ شێخۆ

 

قامیشلۆ- دوای شەش ساڵ، ئەمڕۆ کۆمینی فیلمی ڕۆژئاوا بە جۆش و خرۆشێکی زۆرەوە خۆی بۆ ئەنجامدانی پێنجەمین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ڕۆژئاوا ئامادە دەکات.

 

یەکەمین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ڕۆژئاواا لە ساڵی ٢٠١٦ بە ناوی “ڕۆژانی نمایشی فیلم”، واتە ساڵێک دوای دامەزراندنی کۆمینی فیلمی ڕۆژئاوا بەڕێوەچوو.

 

کۆمینی فیلمی ڕۆژئاوا ئەمساڵیش خۆی بۆ پێنجەمین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ڕۆژئاوا ئامادە دەکات، فێستیڤاڵەکەی ئەمساڵ بە دروشمی "چیرۆکی هاوبەش، سینەمای ئازاد" بەڕێوەدەچێت، لە نێوان ١٣-٢٠ی تشرینی دووەمدا بەڕێوەدەچێت.

 

نادیە دەرویش، دەرهێنەری فیلم، سەبارەت بە پێنجەمین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ڕۆژئاوا وەڵامی پرسیارەکانی ئاژانسەکەمانی دایەوە.

 

*کۆمینی فیلمی ڕۆژئاوا ئەمساڵ پێنجەمین فێستیڤاڵی فیلمی خۆی بەڕێوە دەبات، فێستیڤاڵ بۆ یەکەمجار کەی بەڕێوەچوو و لە چ هەلومەرجێکدا؟ پێویستی سەرەتایی ئەم فێستیڤاڵە چی بوو و پێت وایە چۆن پەرەی سەندووە بۆ چاپی پێنجەمی خۆی؟

یەکەمین چاپی فێستیڤاڵەکە بۆ یەکەمجار لە ساڵی ٢٠١٦ بە دروشمی “ڕۆژانی نمایشی فیلم” بەڕێوەچوو، بەم شێوەیە یەکەم تاقیکردنەوەمان دەست پێکرد، ویستمان سەکۆیەک دروست بکەین کە فیلمەکانی دروستکراوی ڕۆژئاوا و ئەودیو لە یەک شوێن کۆبکرێنەوە و نمایش بکرێن، ئێمە بەم شێوەیە دەستمان پێکرد، بەڵام لە چاپی دووەمماندا بە ناوی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ڕۆژئاوا بەردەوام بووین، پێویست بوو دەرهێنەرانی ئەم بوارە بە زمان و کولتوورییان دروست بکەن، بۆیە قۆناغی سەرەتایی زۆر گرنگ بوو، هەروەها فێستیڤاڵەکە بۆتە سەکۆیەک بۆ پەرەپێدانی زیاتری کولتووری فیلمسازی، لە هەمان کاتدا دەبێتە ئامرازێک بۆ پەیوەندیکردن و دروستکردنی پەیوەندی چ لەسەر ئاستی کوردستان و چ لەسەر ئاستی دەرەوە، کاتێک فێستیڤاڵەکە نێودەوڵەتی بێت و ئەو فیلمانەی لە هەموو وڵاتان و کوردستانەوە دێن هەمەچەشن دەبن، با سەرەتا پەرە بە کولتووری سکرینکردن بدەین، چونکە ساڵانێکە ئەم کولتوورە بنبڕ کراوە و ئەوەی ئێستا هەیە فیلم نییە کە بە زمانی خۆمان گوێی لێبگرین و سەیری بکەین، پێم وایە باشترین هەنگاومان لە بواری سینەمادا، سازدانی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ڕۆژئاوا بوو.

 

لە سازدانی هەر فێستیڤاڵێکدا چەندین فیلمی گرنگ پێشکەش دەکران و پەیوەندییەکی زۆر پتەو لەگەڵ ئەو دەرهێنەرانەدا دروستکرا کە فیلمەکانیان لە فێستیڤاڵەکەدا نمایشکرا، لەسەر ئەو بنەمایە، ئەو فیلمانەی دروستمان کرد و دروستی دەکەین، چ لە ناوەوە و دەرەوەی ڕۆژئاوا یان لە وڵاتانی دیکە نمایش بکرێن، بەرهەمی ئەو پەیوەندییانە بوون، کە لەم ئاستەدا پێویست بوو.

 

*ئامانجی گشتی فێستیڤاڵەکە تەنها نمایشکردنی فیلم نییە، بەڵکو ڕۆشنایی خستنە سەر کولتووری شۆڕشگێڕانە و ژیانی هاوبەشی اوڵاتیانی ڕۆژیاوایە، پێت وایە ئەم فێستیڤاڵە بۆ بەرخۆدانی کولتووری و زمانی سینەما لە ڕۆژئاوا چ واتایەکی هەیە؟

ئامانجمان بۆ فێستیڤاڵەکە ئەوەیە کە گەلەکەمان لێرە و تاراوگە لە ڕۆژئاوا چیرۆکی یەکتر ببینن و پەیوەندی دروست بکەن و لە ڕێگەی زمانی سینەماوە هاوڵاتیان کۆبکەنەوە، بەرخۆدان و پاڵەوانێکی زۆر لە ڕۆژئاوا ئەزموون کرا، هاوڵاتیانی ڕۆژئاوا خۆیان ژیاون و بە کامێرا چەندین فیلمیان لەسەر دروست کرد کە شاهیدی ئەو بەرخۆدانە بوون، ئەوانەی لە هەموو کوردستان و ئەوروپا و زۆرێک لە وڵاتانی جیهانەوە هاتبوون بە سینەماکەیان بوونە بەشێک لەم شۆڕشە، ئەوانەی لێرەدا بەشدارییان لە فێستیڤاڵەکاندا نەکرد، تەوەری بەرخۆدانی ڕۆژئاوایان لەو فیلمانەدا جێگیرکرابوو کە لە وڵاتەکانیان نمایشیان دەکرد، ئامانجمان تەنها نمایشکردنی فیلم نییە، بەڵکو ناساندنی چیرۆکی هاوبەشە بە گەلەکانمان لە یەک شوێن، لە ناو شۆڕش و لە هەلومەرجی ئەو هێرشانەی کە تا ئێستا بۆ سەر هەرێم کراوە، گرنگییەکی زۆری هەیە کە بتوانین فێستیڤاڵە هونەریەکانی خۆمان وەک سینەما، ئەدەب، شانۆ، میوزیک، فێستیڤاڵی هەڵپەڕکێ ئەنجام بدەین، هەروەها ساڵانە چەندین فێستیڤاڵ بەڕێوەدەچن، کە کولتوور و چیرۆکی زۆرێک لە نەتەوە دەوڵەمەندەکان دەناسین، کە ئەمەش دەنگدانەوەیەک دروست دەکات.

 

*کات بەسەر فیستیڤاڵی پێنجەمیندا تێپەڕی، هۆکاری ئەمە چی بوو؟ پێت وایە ئەمە بەشێکە لە هێرشێکی سیستماتیکی بۆ سەر بەرهەمهێنانی کولتووری و هونەری؟ گرنگی بەڕێوەچوونی فێستیڤاڵەکە لەم جۆرە هەلومەرجەدا چییە؟

وتمان یەکەم فێستیڤاڵ لە ساڵی ٢٠١٦ بەڕێوەچوو، بەڵام ئێستا لە ساڵی ٢٠٢٥ و لە چاپی پێنجەمیندا! چوار چاپ بەڕێوەچوو، خۆمان ئامادە دەکرد بۆ ئەنجامدانی چاپی پێنجەمین، بەڵام هەڵوەشایەوە، دوای چوار ساڵ جارێکی تر گەڕاینەوە، بەڵام ئەمجارە بەهێزتر، کاتی بەڕێوەچوونی چاپی پێنجەمین کەوتە ڕۆژانی هێرشە داگیرکارییەکانی تورکیا بۆ سەر شارەکانی سرێکانی و گیرە سپی لە تشرینی یەکەمی ٢٠١٩، ڕاستە ئێمە سینەماکارین، بەڵام لە هەلومەرجی هێرش و ئاوارەبوونی گەلەکەماندا، لایەنی مرۆڤایەتی خۆمان هێنایە پێشەوە و لە پێناو ئەو خەڵکەدا وەستاینەوە کە وردە وردە کۆچیان کرد، من خۆم پەنابەری سرتێکانی داگیرکراوم، هۆکاری یەکەمی دواکەوتنی چاپی پێنجەمین هێرشەکانی لەشکرکێشی تورکیا بوو و هۆکاری دووەمیش بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوو، بۆیە نەمانتوانی ژمارەیەکی زۆر خەڵک لە یەک شوێن کۆبکەینەوە و مەترسی لەسەر تەندروستی خەڵک و بەشداربووان بکەین و فێستیڤاڵەکەمان ئەنجام بدەین.

 

ئەو وڵاتانەی پەیوەندیمان لەگەڵدا دامەزراندبوو، پشتیوانیان لە فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ڕۆژئاوا کرد، کە لە شێوەی بۆنەیەکدا بەڕێوەچوو. ئەو فیلمانەی بەشداریان کردووە لە ٥٥ شار نمایشکراون، هەروەها پشتیوانی ئەوان بۆ فێستیڤاڵەکە گرنگترین وەڵامی داگیرکاری تورکیا بوو، وتیان داگیرکاری ناتوانێت کولتوور و بوونمان لەناو ببات، دوای هێرشەکان چوونە پراکتیکەوە و دەستمان بە فیلمسازی کرد، زۆر فیلم هەبوون کە تەواومان نەکردبوو، بۆیە گرنگ بوو کار لەسەر تەواوکردن و نمایشکردنیان بکەین، بە پێویستیمان بینی کە چیتر فێستیڤاڵەکەمان هەڵنەوەشێنینەوە یان بە نیوە تەواو نەهێڵین، بەم ئامانجە و بەو جۆش و خرۆشەوە خۆمان بۆ چاپی پێنجەمین ئامادە دەکەین، تەنها چەند ڕۆژێکی کەم ماوە بۆ ئەوەی فێستیڤاڵەکە ئەنجام بدرێت، ئەمساڵ زۆر بە پەرۆشین، ئەمساڵ جیاواز دەبێت.

 

*شۆڕشی ژنان لە ڕۆژئاوا نەک هەر شۆڕشێکی سیاسی، بەڵکو شۆڕشێکی هونەری و جوانیناسیشی دروستکرد، ئامادەبوونی ژنانی دەرهێنەر و سیناریۆنووس و ئەکتەرەکان لە فێستیڤاڵەکەدا چۆن ڕەنگدانەوەی ئەم گۆڕانکارییە؟

 

بوونی ژنان لە هەموو بوارەکانی ژیان و هونەر و سینەما بەتایبەتی گرنگییەکی زۆری هەیە و ژنان ڕۆڵی سەرەکی خۆیان بە باشی دەگێڕن، لەو چیرۆکانەی کە وەریدەگرین، ژنان ڕۆڵێکی کارا دەگێڕن لە بابەت و نواندن و پشت کامێرا، لە هەموو فیلمێکدا کە دروستی دەکەین هێڵی ژنان دەپارێزین، هەر بۆیە لە سیناریۆنووسەوە تا دەگاتە جلوبەرگ و لایەنی تەکنیکی ژنان ڕۆڵیان هەیە، دەبینین ئەو چیرۆکەی ژنان کە لە فێستیڤاڵەکەدا نمایش دەکرێن، کاریگەری ئەرێنیشیان دەبێت، وەک بوونی هێڵی ژنان، لەگەڵ چەندین هێڵی تر، پزیشک کە جوانییەکی جیاواز دروست دەکات و جێپەنجەی خۆی بەجێدەهێڵێت.

 

بەشداری ژنان لە فێستیڤاڵەکەدا، وەک بەرهەمهێنەر یان بینەر، بەدرێژای ساڵان چۆن گۆڕاوە؟ بەڕای ئێوە پەیامی بەرگریکردن لە خۆ و ئازادی کە ژنان لە ڕێگەی سینەماوە پێی بەخشیوە، چ کاریگەرییەکی کۆمەڵایەتی لەسەر ئێوە هەیە؟

ئامادەبوونی ژنان لە فێستیڤاڵەکەدا هێز بە خەڵک دەبەخشێت، خۆم هەست بە بەهێزی دەکەم، وتی: تەنها نیم و نابێت هەست بە تەنهایی بکەم، چونکە هاوکارە ژنەکان لە دەوروبەرمدان، کەسانێک هەن کە دەتوانم سوود لە بیرۆکە و بۆچوونیان وەربگرم، وەک پەیامێک وتمان کە ژنان دەتوانن لە ڕێگەی سینەما هونەری خۆیان دەرببڕن و ئەو ژنانە بەهێز بکەن کە هێشتا نەچوونەتە بواری سینەما، پێویستە ژنانی هونەرمەند و سینەماکارەکان ڕۆڵی ژن بگرنە ئەستۆ و بتوانن خۆیان بخەنە پێشەوە و هاوپەیمانییەکی بەهێزی ژنان دروست بکەن، بەڵێ کاریگەری ئەرێنی هەبووە چونکە ئێستا دەرهێنەری ژن و سیناریۆنووسی ژن هەیە و هەموو لایەنەکانی جلوبەرگ و تەکنیکەکانیش ژنن، ئەمڕۆ ژنانی بواری سینەما لە ڕۆژئاوا بەرپرسن، نەک وەک یاریدەدەر و لە پیاواندا جێگەی خۆیان ببیننەوە، بەڵکو هەنگاوێکی باش نراوە، بەڵام بەس نییە، پێویستە هەنگاوی گەورەتریش بنرێت و لایەنە فیکری و زانستییەکانی بەهێزتر بن.

 

چەند وڵات بەشداری فێستیڤاڵەکە دەکەن؟ چەند دەرهێنەری ژن بە بەرهەمەکانیان بەشداری فێستیڤاڵەکە دەکەن، چ جۆرە حەزێک لە ناوەوە و دەرەوە هەیە؟

ناتوانین ژمارەی ئەو کەسانە بدەین کە بەشداری فێستیڤاڵەکە دەکەن، بەڵام دەتوانین بڵێین ئەو فیلمانە لە هەر چوار گۆشەی کوردستانەوە پێشکەش دەکرێن، لەگەڵ ئەو ناوچانەی لە ناوخۆی سووریا لە ژێر دەسەڵاتی ئیدارەی کاتی هەتەشە و ئەوروپا و وڵاتانی دیکەشدا نمایش دەکرێن، سەرنجێکی زۆر گەورە بۆ فێستیڤاڵەکە نیشان دراوە، زۆرێک لە بەرهەمهێنەران دەیانویست بە بەرهەمەکانیان بەشداری فێستیڤاڵەکە بکەن، چونکە لە ناوچەیەکدا کە هێشتا شۆڕش هەیە، بەڵام لە هەمان کاتدا هێرش دەکرێت، هەروەها ٦-٧ ژنیش لە لیژنەی دادوەری فێستیڤاڵەکەدا دادەنیشن، ڵەگەڵیشدا هەم دەرهێنەری ژن و هەم ئەوانەی چیرۆکەکانیان بابەتی ژنە، جێگەی خۆیان گرتووە.، بەپێی مەرج و ڕێساکانی فێستیڤاڵەکە زیاتر لە ۱۰ فیلمی تایبەت بە ژنان هەڵبژێردراون، و نمایش دەکرێن، خەڵکێکی زۆر بە بەرهەمەکانیان بەشدارییان لە فێستیڤاڵەکەدا کردووە، هەروەها میوانیش هەن کە ئێمە بانگهێشتمان کردوون، بەڵام لەڕووی سنوورەکانەوە هەوڵدەدەین ئەو پرسانە چارەسەر بکەین کە سەرهەڵدەدەن، دڵنیابین لەوەی میوانەکان دەتوانن بە ئاسوودەیی گەشت بکەن بۆ ڕۆژئاوا و ڕەنگ بۆ پێنجەمین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی ڕۆژئاوا زیاد بکەن.