زەینەب خەلیف

 

دێرەزوور- بارودۆخی ژیان لە گوندەکانی سووریا گۆڕانکارییەکی گەورەی بەسەردا هاتووە، لەگەڵ ئەوەشدا، دەستاڕ وەک شتێکی سەرەکی لە ژیانی زۆرێک لە خێزانەکانی پارێزگای دێرەزوور لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریا، بەتایبەتی لە گوند و شارۆچکەکانی ڕۆژهەڵاتدا دەمێنێتەوە.

 

ژنان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە پاراستنی دەستاڕ لە لەناوچوون، نەک تەنها بە پاراستنی بەڵکو بە بەکارهێنانی بەردەوام.

 

عەمشە عەبد، ژنێکی تەمەن ٥٠ ساڵانە و خەڵکی گوندی دێرەزووری ڕۆژهەڵاتە، ڕوونی دەکاتەوە، کە دەستاڕ لە دوو بەردی بازنەی پێکدێت، یەکێکیان بەسەر بەردەکەی دیکەدا دەسوڕێتەوە، وتی: لە ڕابردوودا بەشێکی دانەبڕاو بووە لە هەموو ماڵێکی گوندنشین، بە پەرەپێدانی ئامرازە مۆدێرنەکان، گرنگییەکەی لە هەندێک بواردا کەم بووەتەوە، بەڵام بەهۆی ئیرادەی ژنان بۆ پاراستنی ئەم میراسە لە دێرەزووردا ماوەتەوە، زۆرێک لە ژنان زیاتر لە تەنها ئامرازێک دەزانن، خوێندنگەیەکی ئارام و ماندووبوون و پاڵاوتنە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، کە دەستاڕ ئامرازێکی میراسی گرنگە، بۆ وردکردنی هەموو جۆرە دانەوێڵەیەک بەکاری دەهێناین، تا ئێستاش هێشتومەتەوە، چونکە نوێنەرایەتی بەشێک لە یادەوەری و ناسنامەمان دەکات، ڕۆژانە یەکترمان دەبینی، دوو کەسمان لەسەر دەستاڕ ڕووبەڕووی یەکتر بووینەوە، سێیەمیش دانەوێڵەکە دەخاتە سەر بەردەکە، و بەردەوام دەبووین لێی تاوەکو ئاردەکەمن دەستدەکەوت.

 

ئامرازێک بۆ کار و ناوەندێک بۆ کارلێکی کۆمەڵایەتی

دەستاڕ تەنها ئامرازێک نەبوو بۆ بەرهەمهێنانی خۆراک، هەروەها ناوەندێکی کارلێکی کۆمەڵایەتی بوو لە نێوان ژنانی گەڕەکەکەدا، بۆ کۆبوونەوەی کاری هاوبەش لە دەوری کۆدەبوونەوە و گفتوگۆیان ئاڵوگۆڕ دەکرد و گۆرانی و سروودی فۆلکلۆریان دەوتەوە بۆ ئەوەی باری وردکردنیان کەم بکاتەوە، وتی: هەرچەندە کارکردن لە دەستاڕدا ماندوو بوو، بەڵام چێژبەخش بوو و تامێکی تایبەتی خۆی هەبوو، نانەکە تامێکی جیاوازی هەبوو، دەستاڕەکەش بەشێک بوو لە ڕۆژەکەمان و خودی بوونمان، کارمان دەکرد، قسەمان دەکرد، پێدەکەنین و گۆرانیمان دەوت، ئەوان ساتێکی سادە بوون، بەڵام پڕبوون لە ژیان.

 

دەستاڕ بە شێوەیەکی گشتی لە بەردی ڕەق و ڕەش دروست دەکرێت، بە وردی بە دەست دروستکراوە و دەرچەیەکی ناوەندی هەیە بۆ دانانی دانەوێڵەکە، پارچەیەکی دار کە بە "بەردی وردکردنی دەستاڕ" ناسراوە بۆ سەقامگیرکردنی خولانەوەی، دەستەیەکی سەرەوەی هەیە بۆ سوڕاندنی دەست.

 

سەرەڕای دابەزینی بەرهەمهێنانی، هەندێک لە پیشەوانەکانی گوندەکانی سووریا تا ئێستاش بە فەرمانی خۆیان دەیکەن، بۆ تێرکردنی خواستی خێزانەکان بۆ پاراستنی، یان بۆ بەکارهێنانی کەسی یان بۆ نمایشکردن وەک بەشێک لە میراسێکی خێزانی ڕەسەن.

 

میراسێک کە مۆدێرنیتە دەستی لێنەداوە

سەرەڕای بڵاوبوونەوەی دەستاڕە مۆدێرنەکان و نانەواخانە پیشەسازییەکان، دەستاڕە دەستییەکان وەک شتێکی سەرەکی لە زۆرێک لە ماڵەکانی دێرەزووردا دەمێنێتەوە، تەنها شتێکی دیکۆراتی نییە، بەڵکو ئامرازێکە لە بۆنە تایبەتەکاندا بەکاردەهێنرێت، هەروەها لە بۆنە کولتوورییەکاندا نمایش دەکرێت و لە چوارچێوەی دەستپێشخەرییە ناوخۆییەکاندا دەوترێتەوە کە ئامانج لێی بەڵگەنامەکردنی میراسی نامەعنەوییە.

 

عەمشە عەبد، وتی: ئێمە لە داپیرەکانمانەوە بە میراسمان گرتووە، دەیگوازینەوە بۆ نەوەکانمان، ئەمە میراسی ئێمەیە، دەبێت بیپارێزین، دەستاڕە دەستییەکان هەموو شتێک ورد دەکات: جۆ، نیسک، کونجی، تەنانەت نانیش ئەگەر کەڕووی کردبێت، خواردنی سروشتی باشترە، و فێردەبین چۆن بە دەستەکانمان کاربکەین و داهێنەر بین.

 

وردەکاری سادە، ناسنامەیەکی بەهێز

دەستاڕی دەستی نموونەیەکی ڕاستەقینە نیشان دەدات، کە چۆن لە ڕێگەی وردەکارییەکانی ژیانی ڕۆژانەوە بەرەنگاری لەبیرچوونەوە ببینەوە، لە بەرامبەر مۆدێرنیزاسیۆنی خێرادا، وەک هێمای بەرخۆدانی یادەوەری و بەردێکی بناغە بۆ پاراستنی ئەوەی لە میراسی فۆلکلۆری سووریادا ماوەتەوە، سوپاس بۆ ئەو ژنانەی کە بەردەوامن لە هەڵگرتنی ئەم بەرپرسیارێتییە بە خۆشەویستی و هۆشیاری.

 

ژنانی دێرەزوور هێشتا بە ئیرادەیەکی نەگۆڕەوە ئەم دەستاڕە دەگێڕن، وەک ئەوەی خودی کات بگەڕێننەوە دواوە، بۆ ئەوەی چیرۆکی نیشتمانێک بۆ نەوەکانیان بپارێزن کە بە دەستی تۆزاوی و لە هەمان کاتدا پڕ لە ژیان دەگێڕدرێتەوە، لەگەڵ هەر وەرچەرخانێکی دەستاڕدا دانەوێڵەکە ورد دەکرێت... و ناسنامە دەپارێزرێت.