NUR EL-MURSUMÎ

Bexda – Di 29’ê Tebaxê de li peytex Bexda ya Iraqê, bi beşdariya nêzî 700 jinên ji beşên cûda, bi pêşengiya Dr. Ghusun Alî Rubaya ku ji bo hilbijartina perlementoyê bûye namzet, konferansa jinan bi sernavê ‘Jin, welat, di dilê welat de’ hat lidarxistin. Konferans bi armanca destekdayîna jinên Iraqî û bi hêzkirina beşdariya jinan a di qada siyasî de pêk hat. Jinên ku dahata wan kêm û di asta agahiyên sînordar de, eleqe nîşanî konferansê dan. Di konferansê de têkildarî hişyarkirina jinan a di mafê hilbijartinê de û wateyên mekanîzmayên beşdariya qada siyasî de rêbertî hat kirin.

‘Di civakê de paşketin heye’

Dr. Guhusu Alî Rubayî ku namzeta hilbijartina parlementoyê ya nêz dibe ye, di konferansê de axivî. Dr. Guhusu diyar kir ku ev nêzî 20 sal in ku bijîşkiya welidînê dike, ji siyaset û asta konferansê dûr e û wiha got: “Di nava çar salên dawî de, di civaka Iraqê de vegerînên civakî yên lez û di nirxên exlaqî de paşketinek ku bi çav were dîtin hat jiyîn. Ev jî bû sedem ku gelek malbat hilweşin û têkiliyên civakî ji kokê de paşketinê bijîn. Ev jî bi taybetî ji bo di mijara desetekdayîna jinan û hişyarîkirina beşên xwedî dahata kêm, bi armanca başkirinê û bikarbûna ketina nava siyasetê ava kir.”

Dr. Ghusun Alî Rubayî peyamek da jinên Iraqê û got: “Li pey hemû tiştên ku di civakê de tê dîtin neçin. Tu hewldanek bê hişmendî û fikirîn pêk neynin. Xwedî li xwe û malbata xwe derkevin. Ji ber ku di avakirina civakek bi tendurist de ya bingehîn, jin e.”

Li Iraqê bihêzkirina piştevaniya jinan

Pispora zimanê Ingilîzî ji Necefê Dr. Zeyne Abdukhar jî got ku “Ez ji bo destekdayîna jinên Iraqê û Rojhilata Navîn beşdarî vê konferansê bûme. Ji ber ku jin di civakên rojhilatî de di rewşa mazlûm de ye. Em dixwazin dengek jinê hebe, destek bibîne û di parlementoyê de bilind bibe da ku dengê jinên Iraqê bê bihîstin.”

Dr. Zeyne Abdukhar dema behsa naveroka konferansê dikir, diyar kir ku piraniya bernameyên perwerdê hedef dikin ku desteka jinên Iraqê bikin. Dr. Zeyne da zanîn ku bi beşdariya zêdeyî 700 jinan, konferansê eleqeyek mezin dîtiye û destnîşan kir ku ev jî eleqeya ku ji bo van cûreyên hewldanan tê nîşandan xuyalî dike û wiha got: “Em bawer dikin ku ev gav destpêka pêvajoya hişyariyê ye. Em hêvîdar in ku ev bidome û bighê beşên berfireh. Em ê jî bi rêya nivîsên xwe tekoşîna xwe bidomînin da ku em bibin dengê qêrîna jinê û parastina mafên wan.”

‘Jin nûnertiya hemû civakê dikin’

Amal el-Azzavî ku Seroka Saziya Mirovî ya  El-Safh el-Ahdar (Kendala Kesk) e jî wiha got: “Jin tenê nûnertiya nîvê civakê nake, ew bingeha civakê ye jî. Nifşan xwedî dike, lîderan mezin dike, berpirsyariya avakirina civak û mirovan digre ser milê xwe. Em dixwazin rêya guherînê bipêş bixin. Em hêvîdar in ku jin ji bo rola xwe ya rast bigre, firsend werin naskirin. Jina Iraqê pêşketinek berbiçav dijî. Me qonaxa bihêzkirina jinê derbas kir. Em bawer dikin ku êdî ew nûnertiya hemû civakê dike.”

Ji bo nifşên ciwan daxwazên destekê

Ji beşdaran Sîham Fadil bang li hikûmeta nû kir û xwest ku li dijî zêdebûna rêjeya bêkariyê ji bo ciwana derfetê kar ava bikin, di heman demê de ji bo beşên dahata teng alîkariya civakê bê kirin. Saziya alîkariya civakî ji bo kalîteya hemwelatiyek berfireh bûye çavkaniya destekê. Sîham da zanîn ku di heman demê de ji bo pirsgirêka malên ku li herêmên ne fermî çêkirine çareseriyên lezgîn bibînin, van malan an fermî bikin yan jî tazmînat bidin xwediyê wan ji bo wan alternatîfa bicihbûnê peyda bikin û got: “Em hêvîdar in ku hikûmeta nû bersîv bide van daxwazan. Ev ji bo beşên berfireh ên civakê pêwîstiyek lezgîn e.”

Girîngiya beşdariya jinan a li pêvajoya hilbijartinê

Aktivîst Sawsan Mehmûd el- Cubrî jî, bal kişand ser girîngiya beşdariya jinan a pêvajoya hilbijartinê ya nêz dibe û got: “Divê hikûmata ku destek dide hemwelatiyan bê hilbijartin û divê namzetên guncaw binîn cihê rast. Destek tenê di demên hilbjartinan de sînordar nebe, divê ji erkên ku tenê di demên hilbijartinê de derketine holê, dûr bikevin.”

Sawsan Mehmûd el- Cubrî jî, bang li hikûmetê û parlementoyê kir ku girîngiyek taybet bidin malbatên şehîdan û zarokên wan. Sawsan Mehmûd el- Cubrî, anî ziman ku divê bi taybetî xwendekaran teşwîqî xwendinê bikin û rewşa wan û malbatên wan bişopînin û got: “Gelek jin ji bo pêkanîna pêwîstiyên malbata xwe yên wek bicihbûn, debar û perwerdeyê, pirsgirêkên mezin dijîn. Divê ji bo wan desteka madî û manewî bê dayîn.”