ئامەد

 

٢٤ی تەمووز ڕۆژی ڕۆژنامەگەرییە، یادی هەڵوەشاندنەوەی سانسۆری ڕۆژنامەوانی لە تورکیا دەکاتەوە، ئەم ڕۆژە بە سەرکەوتن بۆ ئازادی قسەکردن بەسەر سنووردارکردنی تاکڕەوانە دادەنرێت، بەڵام ئازادی ڕۆژنامەگەری لە تورکیادا کەوتۆتە بەر سنووردارکردن و پێشێلکاری بەرامبەر ڕۆژنامەنووسان و جۆرەها سەرکوتکردنی نوێ.

 

کۆمەڵەی ڕۆژنامەنووسانی مەکەگە سەبارەت بە ٢٤ی تەمووز ڕۆژی خەبات بۆ ئازادی ڕۆژنامەگەری ڕاگەیەندراوێکی بڵاوکردەوەو تێیدا هاتووە: هەرچەندە ٢٤ی تەمووز بۆ یادی هەڵوەشاندنەوەی سانسۆر لە تورکیا وەک ڕۆژی ڕۆژنامەگەری ناسێندرا، بەڵام بۆ ڕۆژنامەنووسان ئەم ڕۆژە زیاترە لە تەنها ئاهەنگێک، ڕۆژێکە بۆ زیندوو ڕاگرتنی یادەوەری مێژوویی و دەربڕینی ڕەتکردنەوەی دەنگە بێدەنگەکان و بەرەنگاربوونەوەی هەموو جۆرە ستەمێک.

 

لەڕاگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوەکراوە کە تا ئێستاش لەم وڵاتەدا پراکتیزەکردنی ڕۆژنامەگەری بە تاوان دەزانرێت، بەتایبەتی کاتێک ڕۆژنامەنووسەکە ژنە، ئەگەر ئێمە قسە لەسەر ڕاستییەکان بکەین یان باس لە پرسە فەرامۆشکراوەکانی کۆمەڵایەتی بکەین، ئێمە وەک ژنە ڕۆژنامەنووسانی مەکەگە، حەز دەکەین ڕاستییە شاراوەکان ئاشکرا بکەین، ڕووبەڕووی کوشتنی ژنان ببینەوە، دیمەنەکانی هەژاری بەڵگە بکەین، دەنگی هاوڵاتیانی مەدەنی لەنێو شەڕدا تۆمار بکەین، هەروەها کاردەکەین بۆ گەورەکردنی دەنگی ئەو کەسانەی کە ناسنامە و زمان و ئارەزووەکانیان بە ئەنقەست بەدەر دەکرێت، بۆیە ئێمە خەباتێکی دووانەیی دژی ستەمی سیاسی و عەقڵیەتی پیاوسالاری ئەنجام دەدەین کە زاڵە بەسەر دیمەنی ڕاگەیاندن، قەڵەمەکانمان تەنها ئامرازێک نین بۆ گەیاندنی زانیاری، بەڵکو ئامرازێکن بۆ بەرخۆدان و بەڵگەنامەکردنی یادەوەری و گەیاندنی ڕاستییەکان.

 

تییدا هاتووە: لەم ڕۆژەدا ژمارەیەکی زۆر لە ڕۆژنامەنووسان تەنیا لەبەر پابەندبوونیان بە گەیاندنی ڕاستییەکان ئازادییان لێ زەوت دەکرێت، هاوکارەکانمان لە پشت مێزی دادگاکانەوە باجی پابەندبوونیان بە شەرەفی پیشەکە و مافی هاوڵاتیانی بۆ زانین دەدەن، دیجلە باشتورک بەهۆی هەوڵدان بۆ ئەوەی دەنگی هاوڵاتیان بێت لە زێدی خۆیدا سزا درا، لە کاتێکدا دەسەڵاتداران ئیلیم یڵمازیان کردە ئامانج بەهۆی ئەوەی نووسینەکانی هێڵەکانی حکومەتیان بەزاندبوو، هەردووکیان لە مانگی حوزەیرانی ساڵی ڕابردوودا دەستگیرکران لە چوارچێوەی لێکۆڵینەوەیەکدا کە تیشکی خستۆتە سەر ناوچەی ئارتڤین، لە ماوەی ئەمساڵدا ئازادکران لە دانیشتنێک کە لە ١٦ی تەممووز بەڕێوەچوو.

 

لە ڕاگەیاندراوەکەدا ڕوونیکردووەتەوە کە ئەلیف ئێرسۆی بەهۆی چالاکییەکانی بڵاوکردنەوەی لە گۆڤاری یۆرۆ بێدەنگ کراوە، هاتیس دومان ساڵانێک زیندانی کرا بەهۆی بەڕێوەبردنی ڕۆژنامەیەک وەک ژنێک کە ڕەتیدەکردەوە ملکەچی ئەو سیستەمەی هەبووە بێت، ئۆزدن کنیک، کەسێکی ناوخۆیی دەوڵەت، دابەزینی ئاستی پەخشی گشتی بەخۆیەوە بینی،  پێریهان سێڤدا ئێرکیلنچ بەهۆی ڕۆڵی لە ئاشکراکردنی تاریکی وەک نوێنەری دەنگی “داهاتووی ئازاد” ڕووبەڕووی دادگایی بووەوە، سۆنکل یوجل ڕووبەڕووی ڕەخنەی توند بووەوە لەسەر ئەو شوێنە فیکرییەی لە گۆڤاری ئۆنسوزدا دروستی کرد، ئەمەش گفتوگۆی زۆرێک لە لایەنەکانی لێکەوتەوە.

 

کاتێک ڕۆژنامەنووس لە وڵاتێکدا زیندانی دەکرێن کەس ئازاد نییە

لە ڕاگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوە کراوە، لە سەردەمێکدا کە دەنگەکان بێدەنگ دەکرێن و قسەکان سەرکوت دەکرێن، ئەم ژنە ڕۆژنامەنووسانە باڵا بەرز وەستاون، خەبات بۆ مافی زانینی گشتی دەکەن و بە ڕاستگۆیییەکی چاونەترسەوە قسە دەکەن. هەریەکەیان تاقیکردنەوەیەکی ڕاستەقینەی دیموکراتی لە تورکیادا بەرجەستە دەکەن، لە وڵاتێکدا کە ڕۆژنامەنووسان تەنها لەسەر وتنی ڕاستییەکان فڕێدەدرێنە پشت مێزی دادگا، ناتوانرێت باسی ئازادی و دادپەروەری بکرێت، کاتێک ژنە ڕۆژنامەنووسەکان بێدەنگ دەکرێن، ڕاستییەکان دەخنکێنرێن و یەکسانی تیرۆر دەکرێن.

 

"ناتوانرێت ڕۆژنامەنووسان بێدەنگ بکرێن"

کۆمەڵەکە لە ڕاگەیەندراوەکەدا دووپاتی کردەوە، بۆ ئێمە ٢٤ی تەمووز ڕۆژی ئاهەنگگێڕان نییە، بەڵکو ڕۆژی خۆڕاگری و ڕووبەڕووبوونەوەیە، چونکە پێمان وایە ڕاستییەکان زیندانی ناکرێت و دەنگێکی ئازاد بێدەنگ ناکرێت، ئازادی ڕۆژنامەگەری تایبەتمەندی نییە، بەڵکو زیاتر خوێنی ژیانی دیموکراتییە، کاتێک ئەم خوێنە گیانییە دەبڕدرێت، هەموو کۆمەڵگە دەخنکێت، ڕێگاکانمان تەنیا لەم قۆناغە تاریکەدا لە ڕێگەی تەبایی و خەباتی سیستماتیک و ئیرادەیەکی بێکۆتاییەوە ڕووناک دەبنەوە، ئێمە واز لە نووسینی ڕاستی ناهێنین و واز لە وشەکە ناهێنین، ڕۆژێک لە ڕۆژان بە هێزی هاوسۆزیمان، واتا بۆ ئەم مێژووە دەگەڕێنینەوە و ڕۆژێک دادەمەزرێنین کە بەڕاستی بۆ ڕۆژنامەگەری ئاهەنگ دەگێڕێت، نەک تەنها بە وشە.