ناوەندی هەواڵ

 

پەنابەرانی ئەفغانستان لە ئێران، وەک بەشێک لە شەپۆلێکی هەڵاواردن، تووشی دەستدرێژیی زۆرەملێ، دەستبەسەرکردنی بەکۆمەڵ، توندوتیژی شەقامەکان، هەڕەشەی دیپۆرتکردنەوە و بارودۆخی ژیانی سەخت دەبن.

 

هاوکات لەگەڵ هەڵکشانی ڕق و کینەی دژە ئەفغانستان و ڕاگواستنی پەنابەران، هەواڵی بێسەروشوێن بوونی فەریدە محەمەدی، منداڵێکی کچی کۆچبەری ئەفغانی تەمەن ١٥ ساڵ لە تاران، نیگەرانییەکی بەربڵاوی کۆمەڵگەی ئەفغانی لە ئێرانی لێکەوتەوە، ئەم ڕووداوە لە کاتێکدایە کە فشار و هەڵاواردن و دیپۆرتکردنەوەی بەکۆمەڵ کە لەم دواییانەدا تووشی پەنابەرانی ئەفغانستان بوون، ڕوو لە زیادبوون دەکەن.

 

بەپێی سکاڵای بنەماڵەی ئەو منداڵە کچە لە باڵیۆزخانەی ئەفغانستان لە تاران، فەریدە محەمەدی کچی عەبدوڵا محەمەدی لە وەرشەی چنین لە ناوچەی ساڵح ئاباد لە ئیسلامشار کاری کردووە، ڕۆژی ٨ی تەمموز، نزیکەی کاتژمێر ١:٠٠ی پاشنیوەڕۆ، لە کاتی دەرچوون لە وەرشەی ئەفغانستان دیارنەماوە، لەو کاتەوە تا ئێستا هیچ زانیارییەک لەسەر چارەنووسی نییە.

 

خێزانی کچەکە نیگەرانی خۆیان لە چارەنووسی کچەکە دەربڕی و داوایان لە لایەنە پەیوەندیدارەکان کرد شوێنپێی کچەکە بدۆزنەوە، جەختیان لەوە کردەوە کە تووشی فشار و دڵەڕاوکێیەکی زۆر دەبن.

 

لەم دواییانەدا هەواڵی زیادبوونی توندوتیژیەکان پەرەی سەندووە، لەوانە ڕاگواستنی زۆرەملێ، ڕفاندن و کوشتنی ترسناکانەی کۆچبەرانی ئەفغانی لە ئێران، لە دیارترین ئەو ڕووداوانە، کوشتنی دڕندانەی گەنجێکی ئەفغانی تەمەن ١٨ ساڵ لە ناوچەی دماوندی تاران بە هۆی ناسنامەی ئەفغانییەوە بوو.

 

ئەم تاوانە لە کاتێکدایە کە شەپۆلێکی هەڵاواردن و توندوتیژی لەسەر شەقامەکان، دەستگیرکردنی بەکۆمەڵ و دیپۆرتکردنەوەی کۆچبەرانی ئەفغانی لە چەند مانگی ڕابردوودا پەرەی سەندووە، ڕاپۆرتەکانی شارە جۆربەجۆرەکانی ئێران ئاماژە بەوە دەکەن کە پەنابەرانی ئەفغانی ڕووبەڕووی ڕەفتاری زەلیلکەر و هەڕەشەی دیپۆرتکردنەوە و بارودۆخی ژیانی سەخت دەبنەوە.

 

زۆرێک لە پەنابەرانی ئەفغانی تەنانەت بە هۆی فشارە ئاسایییەکان و نەبوونی بەڵگەنامەی یاسایی نیشتەجێبوون و ژینگەیەکی کۆمەڵایەتی دوژمنکارانە، تەنانەت ناوێرن نزیک ببنەوە لە دەسەڵاتداران یان پۆلیس، ئەمەش وا دەکات گەڕان بەدوای کەسانی ونبوودا قورس بێت، بەتایبەتی کچانی هەرزەکار.

 

باڵیۆزخانەی تاڵیبان لە تاران بە پشتبەستن بە سکاڵای دایکی، دیارنەمانی ئەو کچە هەرزەکارە لە بەڵگەنامەیەکی فەرمیدا پشتڕاست کردەوە، بەڵام لەنێوان پەرەسەندنی بێمتمانەیی سەبارەت بە مامەڵەکردنی ڕاستەقینە لەگەڵ چارەنووسی پەنابەرانی ئەفغانستان، بنەماڵەکەی نیگەرانی خۆیان لە ئەنجامی ئەم لێکۆڵینەوەیانە دەربڕی.

 

لە هەمان کاتدا چەندین ڕێکخراوی مافی مرۆڤ هۆشدارییان داوە کە پەنابەرانی ئەفغانستان بە تایبەت ژنان و منداڵان لە ئێران لە هەموو کاتێک زیاتر مەترسی گۆشەگیری و چەوسانەوە و دیارنەمانییان لەسەرە.