ناوەندی هەواڵ

 

ساڵی ١٩٤٥ پێشنیارێک لەلایەن بەرازیل و چینەوە کرا بۆ دروستکردنی ڕێکخراوێک کە مامەڵەکردن لەگەڵ کێشە تەندروستییەکان لە سەرانسەری جیهاندا بکات و یەکێک لە ئامانجەکانی ئەوە بێت، جەستە بە تەواوی سەربەخۆ بێت لە هەر دەسەڵاتێکی حکومی و بە یەکسانی سەرنجی لەسەر پرسە تەندروستییەکان بێت، ساڵی ١٩٤٦ لە نیویۆرک دامەزراندنی ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی پەسەند کرا و لە ٧ی نیسانی ١٩٤٨دا یەکەمین یاساکانی کۆنفرانسی تەندروستی نێودەوڵەتی لەلایەن ڕێکخراوی تەندروستی جیهانییەوە کۆکرایەوە، لە مانگی حوزەیرانی هەمان ساڵدا یەکەمین کۆبوونەوەی گشتی ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی لە جنێڤ بە ئامادەبوونی نوێنەری زیاتر لە ٦١ وڵاتی جیهان ئەنجامدرا و ڕۆژی ٧ی نیسانیان وەک ڕۆژی تەندروستی دیاریکرد و بوو بە یەکێک لە ١١ هەڵمەتە تەندروستییە فەرمییەکانی جیهان.

 

گرنگی ڕۆژی جیهانی تەندروستی

هەموو ساڵێک لە ٧ی نیسان، ڕۆژی تەندروستی جیهانی لەلایەن ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی و ڕێکخراوەکانی دیکەی پەیوەندیدار بە تەندروستی لە سەرانسەری جیهاندا هەڵمەتی تەندروستی بەڕێوەدەچێت، کە ئامانجی سەرەکییان هۆشیارکردنەوەی خەڵکە سەبارەت بە گرنگی تەندروستی، جگە لە تەندروستی جەستەیی، گرنگیدانە بە تەندروستی دەروونی و سۆزداری مرۆڤەکان، هەروەها دروستکردنی هۆشیاری سەبارەت بە کێشە تەندروستییەکان لای خەڵکی ناوچە هەژارەکان لە سەرانسەری جیهان یەکێکە لە ئامانجە سەرەکییەکانی یادکردنەوەی ڕۆژی جیهانی تەندروستی.

 

ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی و وڵاتانی جیهان لەم ڕۆژەدا پێداچوونەوە بە ڕووداوە نێودەوڵەتی و ناوچەیی و ناوخۆییەکان دەکەن، حکومەتە جۆراوجۆرەکان و ڕێکخراوە ناحکومییەکان ڕۆژی جیهانی تەندروستی و سوود و دەستکەوتەکانی بۆ تەندروستی گشتی دەناسێنن، چالاکیی پەیوەندیدار وەک ئەنجومەنی تەندروستی جیهانی ڕێکدەخەن و لە میدیاکانەوە پشتیوانی خۆیان بۆیان ڕادەگەیەنن.

 

دروشمی ڕۆژی جیهانی تەندروستی ٢٠٢٣: تەندروستی بۆ هەمووان

هەموو ساڵێک لە ڕۆژی جیهانی تەندروستیدا، ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی یەکێک لەو بابەتانە هەڵدەبژێرێت کە کاریگەری لەسەر کۆمەڵگەکان هەیە و مامەڵەی لەگەڵ دەکات، بە ئامانجی زیادکردنی سەرنج و هۆشیاریی خەڵک و تەرکیزکردنی کردار و چالاکییەکان، بۆ نموونە بۆ ساڵی ٢٠١٧ بە دروشمی "با قسە بکەین" تەوەری خەمۆکی هەڵبژارد.

 

ساڵی ٢٠٢٢ دروشمی "هەسارەکەمان، تەندروستیمان"ی هەڵبژارد و ئامانجیشی ڕاکێشانی سەرنجی جیهانی بۆ ئەو ڕێوشوێنە بەپەلەیانەی کە پێویستن بۆ پاراستنی تەندروستی مرۆڤ و هەسارەکە و بەرەوپێشبردنی پێکهێنانی کۆمەڵگەکان کە لە دەوری ژیانێکی باش، لە ناوەڕاستدا سەنتەری بوون لە پەتایەک و هەسارەیەکی پیس و زیادبوونی نەخۆشییەکانی وەک شێرپەنجە و تەنگەنەفەسی و نەخۆشییەکانی دڵ.

 

ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی، لە ساڵی ٢٠٢٣دا تەوەری "تەندروستی بۆ هەمووان"ی بۆ ئەم ڕۆژە هەڵبژاردووە و ئامانجیشی "بەهێزکردنی چاودێری تەندروستی سەرەتاییە بۆ بنیادنانی سیستەمی خۆڕاگر".