فیدان عەبدوڵا

 

شەهبا- ئازاری ئاوارەکانی عەفرینی داگیرکراو لە کانتۆنی شەهبا لە باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا زیاتر دەبێت، بەتایبەتی لەبەر ڕۆشنایی وەرزی زستان و گەمارۆدانی کانتۆنەکە لەلایەن ڕژێمی سوریا بەردەوامە، ئەمەش دەبێتە هۆی نەبوونی ئامرازی گەرمکردنەوە و دەسکەوتنی پێداویستییەکانی ژیانی ڕۆژانەی هاوڵاتیانی ناو کەمپەکە بەهۆی ڕێگەپێنەدان بە چوونە ژوورەوە ژیانیان سەختبووە.

 

لە کاتێکدا ژنان لەگەڵ هاتنی وەرزی زستان و بارگرانییەکەی لەسەریان لە سەرمای تاڵ و سەختی ژیان زیاد دەکات لە کاتێکدا کە لە سەر خاکی کانتۆنی شەهبا لە ناو کەمپەکاندا ئاوارە بوون، و سەختی دەستەبەرکردنی گازۆیل بۆ گەرمکردنەوە دۆخەکەی سەختترکردوون.

 

ڕژێمی سوریا گەمارۆیەکی خنکێنەری بەسەر کانتۆنەکەدا سەپاندووە، نەک تەنها خەڵکەکەی لە گەرمکەرەوە بێبەش کردووە، بەڵکو لە دەستکەوتنی زۆرێک لە پێداویستییەکانی ژیانیش بێبەشی کردوون، وەک دەرمان، خاڵی پزیشکی، غاز، نەوتی سپی، کارەبا و تەنانەت ئاوی خواردنەوە.

 

لە میانەی گەشتێکدا بۆ دەزگاکەمان لەناو کەمپەکانی ئاوارەیی کە هەزاران ئاوارەی عەفرین لە کانتۆنی شەهبا نیشتەجێبوون، ڕەبیعە شێخۆ کە لە کاتژمێرەکانی نیوەڕۆدا لە کاتی خۆرهەڵاتندا لەبەردەم خێمەکەی دانیشتبوو، قسەی کرد و وتی: " لە جێبەجێکردنی سادەترین کارەکان و ئەرکەکانی ڕۆژانەدا ڕووبەڕووی گەورەترین ئاستەنگی دەبینەوە، وەک ئامادەکردنی خۆراک بە بەکارهێنانی کەرەستەی پلاستیکی و هەروەها شۆردنی جل و بەرگ بە دەستمان لە ئاوی سارددا لە ژێر سەرما و بارانێکی زۆردا".

 

" دەوڵەتی تورکیا لەگەڵ ڕژێمی سووریا جیاوازییان نیە "

ڕەبیعە شێخۆ وتی کە هیچ جیاوازییەک نییە لە نێوان ئەوەی داگیرکەری تورکیا لە عەفرین ئەنجامی دەدات لە ڕووی کوشتن و قڕکردن و ئەوەی ڕژێمی سوریا لە دژی خەڵکی ئاوارەی عەفرین لە شەهبا دەیکات.

 

وتیشی: "دوای ئەوەی تووشی ئازارێکی زۆر بووم بەهۆی سەرمای کەمپەکان و نەبوونی ئامرازی گەرمکردنەوە بۆ گواستنەوەی ڕاستەوخۆ بۆ منداڵە بچووکەکانم، لێرەش دۆخەکە خراپتر بوو بۆ خراپتر، وەک من نەمتوانی هیچ بکەم بەهۆی بەرزی پلەی گەرمی و  لەرز لە کاتێکدا کە منداڵەکانیشم بریندار بوون و پێویستی بە خزمەتکردنیان هەبوو."

 

ڕۆشین محمد عەلی ڕوونیشی کردەوە، بەرپرسیارێتی گەورە و زۆربەی بارگرانییەکە دەکەوێتە سەر شانی ئەو ژنانەی لە ماڵەوەن، هەر بۆیەش کاریگەری زۆری لەسەریان هەیە بەهۆی ئەو گەمارۆیەی بەسەر کانتۆنەکەدا سەپێندرا، لە خزمەتکردنی منداڵە نەخۆشەکانی و پاراستنیان لە زستانی سارد بۆ زۆرێک لە کارەکانی ماڵەوە کە بە لەدەستدانی سەرەتاییترین پێداویستییەکانی ژیان قورستری دەکرد.

 

جگە لە گەمارۆدان، دامودەزگا خزمەتگوزارییەکان و شارەوانییەکانیش دەوامەکانیان لەسەر ئاستی کانتۆنی شەهبا و گوندەکانی ناحیەی شێراوە ڕاگرتووە بەهۆی لەدەستدانی سووتەمەنی هەرێم و نەتوانینی تانکی ئاو و پاککەرەوەکان بۆ سووڕانەوە لەنێوان گوند و قەزاکانی کانتۆنەکە کە هەڕەشەی کارەسات بۆ ژینگە و ژیان دەکات.

 

لەکاتێکدا جیهان ئەحمەد تیشکی خستە سەر کاریگەری دوکەڵی خراپ و زیانەکانی بۆ خەڵکی ناو کەمپەکان و تەواوی کانتۆنی شەهبا و زیانە گەورەکانی بۆ تەندروستی مرۆڤ بەتایبەتی بەساڵاچووان و منداڵان.

 

دەشڵێت: "سەرمای زۆر کاریگەری لەسەر هەناسەدانی مرۆڤ هەیە، دەبێتە هۆی کۆکەیەکی بەهێز، جگە لەم سەرمایە، کە لە کەمپەکانی ئاوارەبووندا تووشی دەبین، دوکەڵی ئاگرەکان کە بە مادەی پلاستیکی داگیرسێنراون و ئەوانی تریش زیاتر کاریگەری لەسەر هەناسەدان هەیە، وەک زۆرینەی ئەو سەرمایە هەربۆیە دانیشتوانی کەمپەکە تووشی هەوکردنی بۆرییەکانی هەناسە و هەناسە تەنگی بوون."

 

ڕوونیشیکردەوە، ئەو گەمارۆیەی ڕژێمی سوریا بەسەر کانتۆنەکەدا سەپاندوویەتی، لەدەستدانی بەتەنها سووتەمەنی و گەرمکردنەوەی ناوچەکە نییە، بەڵکو هۆکاری لەدەستدانی سەرەتاییترین پێداویستییەکانی ژیانیش بووە.

 

دەشڵێت: "بەهۆی بڵاوبوونەوەی نەخۆشی و سەرمای توند لەناو خەڵکدا بێبەشین لە کارەبا و ئاو و گاز و دەرمان و پێداویستییە پزیشکییەکان کە زۆر پێویستمانە".

 

لای خۆیەوە فاتیمە عەبدۆ ڕەخنەی لە سیاسەتی ڕژێمی سوریا گرت، کە پشتیوانی داگیرکاری تورکیا دەکات لە دژی خەڵکی ئاوارەی عەفرین لە کەمپە ئاوارەییەکان لە کانتۆنی شەهبا و سەپاندنی گەمارۆی خنکێنەر و نامرۆڤانە بەسەر ناوچەکەدا.

داوای لە ڕێکخراوە نێودەوڵەتی و مرۆییەکان کرد گوشار بخەنە سەر ڕژێمی سوریا و گەمارۆی سەر شەهبا هەڵبوەشێننەوە و هاوکاری و یارمەتی خۆراکی بۆ پاڵپشتی ئاوارەکانی عەفرین لە شەهبا دابین بکەن.

 

 ئیدارەی نەخۆشخانەی عەفرین تاکە نەخۆشخانەی کانتۆنی شەهبایە، کە نەشتەرگەریەکانی ڕاگرتبوو، هۆشداریداوە لەوەی کە ئیدارەکە ناچاربوو دەرگای نەخۆشخانەکە دابخات و بەهۆی لەدەستدانی کەرەستەی پزیشکی و دەرمان، جگە لەوەی توانای گواستنەوەی پزیشک و پەرستار لە نێوان نەخۆشخانە و ماڵەوە بەهۆی لەدەستدانی سووتەمەنی و دووری لە گوندێکەوە بۆ گوندێکی تر.