هێڤی ئێزدا

 

شەنگال-دوای فەرمانی ٧٤ لە ٣ی ئابی ٢٠١٤، کۆمەڵگەی ئێزیدی لە شەنگال لەلایەن ژنانەوە دامەزرا بۆ دروستکردنی سیستمێکی تایبەت بە خۆیان، دوای فەرمانەکە دەیان دەزگا و دامەزراوە لە شەنگال دامەزراون. لە هەمان کاتدا، خۆبەڕێوەبەری شەنگال دامەزرا، کۆمەڵگەی ئێزدی خۆی بەڕێوەبردووە، هێزی خۆی دروستکرد، خۆبەڕێوەبەری، کۆمەڵەکانی یەکێک لە گرنگترین کارەکان ئەو کۆمیتەیە کە لە ماوەی دوو ساڵی ڕابردوودا دامەزراوە و کاری گرنگ ئەنجام دەدرێت.

 

لە ماوەی دوو ساڵی ڕابردوودا چەندین کاری باش لەلایەن کۆمیتەی ئابوورییەوە ئەنجام دراوە، پڕۆژەی فراوان ئامادە دەکرێت وەک باخچەی منداڵان، کارکردن بۆ گەنجان و چاندنی باخچە. هیلوا فەقیر، ئەندامی کۆمیتەی ئابووری خۆبەڕێوەبەری شەنگال، لەبارەی کارەکانی کۆمیتەکەوە بۆ ئاژانسەکەمان قسەی کرد.

 

"کۆمەڵگەی ئێزدی لەگەڵ سروشت یەکە"

لە سەرەتای قسەکانیدا هیلوا فەقیر تیشکی خستە سەر پەیوەندی نێوان کۆمەڵگەی ئێزیدی و سروشت و وتی: پێش فەرمانەکە، پەیوەندی نێوان ئێزیدییەکان و شەنگال بەگشتی لەگەڵ خاکەکەدا بەهێز بوو، کۆمەڵگەی ئێمە لە ڕێگەی کشتوکاڵ و ئاژەڵەوە دەژیا. کشتوکاڵ لە وەرزی هاویندا دەکرا، زۆر ئاسانە لەم خاکەدا زۆر شت بەرهەم بهێنیت، بەرهەمەکان دەبرانە دەرەوەو بە هەرزان دەفرۆشران،  لە وەرزی هاویندا، ئەوەی بە هەرزان فرۆشرا لە شەنگال جارێکی دیکە بە نرخێکی زۆر لە زستاندا دەکڕا، لەو کاتەدا، ئێمە هیچ بەڕێوەبەرایەتی و سیستمێکی ئابووریمان نەبوو، وەک کۆمەڵگەیەک، بەتایبەت ژنان، ئێمە هیچ زانیارییەکمان لەبارەی ئابووری سەربەخۆوە نەبوو. هیچ ڕێکخراو و دامەزراوەیەک نەبوو کە پشتیوانی لە خەڵکەکەمان بکات لە بنیاتنانی پرۆژەی ئابووریدا، هیچ پاڵپشتییەکی قووڵ و فراوانمان نەبوو بۆ ئابووری.

 

شەنگال بە هەنجیر و هەنار و زەیتوون و توتن ناسراوە

ئاماژەی بە بەرهەمە کشتوکاڵییەکان لە شەنگال کردو وتی: دوای فەرمانەکە، بۆشاییەکی گەورە لە شەنگال هەبوو. لە ماوەی فەرمانەکەدا هەزاران کەس ئاوارە بوون، زۆربەیان ئاوارە بوون، هەزاران کەس لە کامپەکاندا ژیانیان بەردەوام بوو، گەلەکەمان لە ماوەی فەرمانەکەدا لە چیای شەنگال نەریتی کشتوکاڵ و سروشتی خۆی پاراست، لە شەنگال، ئەوەی لە ڕووی کشتوکاڵەوە زۆر بەناوبانگە دار هەنجیر و هەنار و زەیتوونن. جارێکی دیکە دۆڵی کەرس بە توتنەکەی ناسراوە. هێشتا لە لایەن گەلەکەمانەوە دەچێندرێت.

 

پەیوەندی ژن لەگەڵ خاک

هیلوا ڕەفیق ڕایگەیاند کە وەک ژنانی ئێزیدی چەندین دەزگاو دامەزراوەیان دامەزراندووە و وتی: ئەگەر ئێمە ئەمڕۆ باسی کلتووری کشتوکاڵی و سروشتی پاراستن و پەیوەندی بە زەوییەوە بکەین، ئەم پەیوەندییە لەگەڵ پەیوەندی ژنان بە زەوییەوە سەرچاوەی گرتووە، لەبەر ئەوەی هەردوو کشتوکاڵ و خاوەندارێتی ئاژەڵ بە دەستی ژنان تا ئەمڕۆش وەک نەریتێک لە ناو کۆمەڵگەکەماندا بەردەوامە، بە دڵنیاییەوە، ئێمە کەموکوڕییەکی زۆرمان هەبوو لە ڕووی گەشەپێدانی ئابوورییەوە، بەڵام ئێستا تا ڕادەیەک ئەو کەموکوڕی و زەحمەتییانەمان ئەزموون کردووە، ئێمە هەندێک هەنگاومان لەو بارەیەوە گرتەبەر، چونکە تا دوو ساڵ لەمەوبەر هیچ کۆمیتەیەکی ئابووریمان نەبوو. ئێمە وەک کۆمەڵگەیەکی ئێزیدی و بەتایبەتی ژنانی ئێزیدی، لە زۆر ڕووەوە دامەزراوە و ڕێکخراوەکانی خۆمان دامەزراندووە بۆ بنیادنانی سیستمێکی خۆبەڕێوەبردن، بەڵام ئێمە لەم دواییانەدا ڕێکخراوەکەمان دامەزراندووە بۆ بنیاتنانی ئابوورییەکی سەربەخۆ.