ئاگرین حسێنی

 

دیواندەرە- بەپێی ئەو ئامارانەی لە ئێران بڵاوکراونەتەوە، نزیکەی ٪٥٢ی بەکارهێنەرانی ماددە هۆشبەرەکان تەمەنیان لە نێوان ١٥ بۆ ٢٩ ساڵدایە و ٪١٥ی ئەو کەسانەی کە ماددە قەدەغەکراوەکان بەکاردەهێنن، خوێندکارن.

 

ماددەی هۆشبەر لەناو خەڵکی ئێراندا بە "گوڵ" ناسراوە، بەو پێیەی جۆرێکە لە ڕووەکی 'ماریجوانا' یان 'گەنم' کە ساڵانە بۆ بەکارهێنانی پیشەسازی و پزیشکی دەچێنرێت، ئەم ماددەیە هێورکەرەوەیە و چالاکیی کۆئەندامی دەمار لە مێشکدا خاو دەکاتەوە.

 

ئارەزوو قوربانی، کە وەک ڕاوێژکار لە یەکێک لە قوتابخانەکانی کچان لە شاری سنە کاردەکات، باسی لە ئالوودەبوونی گەنجان بە ماددەی هۆشبەر کرد و وتی: دەڵێت: لە تەمەنی گەنجیدا نە منداڵیت و نە گەورە دەبیت، بەڵام پرۆسەیەکە پێویستی سەربەخۆیی کەسی هەیە، لەم کاتانەی گۆڕانکاریی هۆرمۆنەکاندا دروستدەبێت، گۆڕانکاری سۆزداری ڕوودەدات، بارودۆخی توندوتیژی و شەڕانگێزیش ئەزموون دەکرێت، بەکارهێنانی ماددە دەروونییە چالاکەکان لەناو خوێندکارانی کچدا پرسێکی نوێ نییە و بەردەوام هەبووە، بەڵام لە ئێستادا زیادی کردووە و تەمەنی بەکارهێنەرانیش دابەزیوە.

 

"حکومەت ڕێگا خۆش دەکات"

ئارەزوو قوربانی جەختی لەوە کردەوە کە دەستکەوتنی دەرمان زۆر ئاسانە لەناو قوتابیان و بە نرخێکی هەرزان دەفرۆشرێن، هەندێک شوێن کە بازرگان و بەکارهێنەرانی ماددە هۆشبەرەکانی وەک مەی و حەشیش و کراکن لە بەردەم قوتابخانە ناوەندییەکانن، هەروەها هەندێک لە کۆشک و دوکانەکان ماددە دەفرۆشن و خوێندکارانیش دەبنە بەکارهێنەر، ژمارەی ئەو کچانەی کە ماددەی هۆشبەر بەکاردەهێنن لە قوتابخانەکانی کچاندا لە زیادبووندایە، ئاگادارین یەکێک لە هۆکارەکانی مەیلی گەنجان بۆ ماددەی هۆشبەر خێزانە، بەڵام حکومەت بە سیاسەتەکانی دژ بە ژنان و لەگەڵ زیادبوونی تێڕوانینی پیاوان لە کۆمەڵگەدا، بەشێوەیەکی سیستماتیک ئەو زیانە کۆمەڵایەتییەی زیادکردووە.

 

ئارەزوو قوربانی باسی لەوەشکرد، ئەو کەسانەی کە بەردەوام بەرکەوتەی فشارە ژینگەییەکان دەبن، بەکارهێنەری ماددە هۆشبەرەکانن زیاترە لە کەسانی دیکە، وتیشی: بارودۆخەکانی وەک لەدەستدانی کەسە نزیکەکان، سۆزداری، ئابووری، پیشەیی، ئەکادیمی، هەڵبژاردنی هاوژین و دڵەڕاوکێ، خەمۆکی توند، شەڕانگێزی و ڕەفتاری دژە کۆمەڵایەتی هۆکاری دەستکردن بە بەکارهێنانی ماددە هۆشبەرەکانن، بۆچی دەستڕاگەیشتن بەم کەرەستانە ئەوەندە ئاسانە؟ بۆچی بازرگانانی ماددەی هۆشبەر لەبەردەم قوتابخانەکاندا دەوەستن؟ ئەمانە ئەو پرسیارانەن کە جگە لەو زیانانەی کە ماددە هۆشبەرەکان بە خوێندکارانی دەگەیەنێت، دەتوانێت تێمان بگەیەنێت کۆمەڵگە و دەوڵەت بە ئەنقەست سیستمی پەروەردە دەکەنە ئامانج.

 

'بەهۆی کێشەکانی ماڵەوە ماددەی هۆشبەرم بەکارهێناوە'

ئارەزوو قوربانی باسی یەکێک لە خوێندکارەکانی بە ناوی ڕەها س. کرد، کە پێشتر ماددەی هۆشبەری بەکارهێناوە و زانیاری داوە، دەڵێت: کەسی تایبەت هەیە کە لە کەمترین کاتدا گوڵ، خواردنەوە، یان هەرچییەکیان بووێت بۆیان دەهێنێت، بۆنی گوڵ و جگەرە جیاوازە و ماوەیەکی زۆرتر دەمێنێتەوە، بەڕێوەبەری قوتابخانەکان هیچ شتێک لەو لایەنەوە ناکەن، زۆرجار بەڕێوەبەر دەزانێت کە خوێندکارێک ماددەی هۆشبەر دەکێشێت، لەجیاتی ئەوەی بە ماڵەوەیان بڵێت و لە خوێندنگە دەری بکات، بەڵام بێدەنگ دەبێت، لە خوێندنگەکانیشدا دوو گروپ لە کچان هەن، هەندێکیان ئەوانەن کە بەس ناویان بیستووە و هەندێکیان ئەوانەن کە دەیکێشن.

 

ئەو خوێندکارە باسی لەوەشکردووە، "دوای بەکارهێنانی ئەو ماددەیە، کەسەکە هەست بە گەرمایەکی ناوەوە دەکات، چاوەکانی کەسەکە سوور دەبنەوە، کەسەکەش هەست بە خەواڵوویی دەکات، جارێک یان دووجار بەکارمهێنا هەستم بە نەخۆشییەکی زۆر کرد و خێزانەکەم تێگەیشتن، سوێندم خوارد کە جارێکی تر بەکاری نەهێنم، من بەهۆی بێهیوایی و کێشەی خێزانییەوە بەکارمهێنا، ٪٩٩ی ئەو خوێندکارانەی کە ماددە بەکاردەهێنن لە قوتابخانە دەردەکرێن، هیچ هاوکارییەکیان پێنادرێت و هیچ ڕێوشوێنێک دژی بازرگانانی ماددە هۆشبەرەکان ناگیرێتەبەر".