ئەسما فەتحی

 

قاهیرە- لە میسر هەموو ساڵێک لە ١٤ی حوزەیران لە چوارچێوەی ڕۆژی "تێکۆشانی نێودەوڵەتی دژی خەتەنەکردنی مێینە" چالاکییەکان بەڕێوەدەچن، ژنان و کۆمەڵگا لە ڕێگەی ئەم جۆرە چالاکییانەوە لە خەتەنەکردنی مێینە ئاگادار دەکرێنەوە.

 

لە سەرانسەری جیهاندا، مەزەندە دەکرێت کە نزیکەی ١٥٠ ملیۆن ژن خەتەنەکردنیان بۆ ئەنجامداوە، بەپێی داتاکانی یونیسێفی نەتەوە یەکگرتووەکان UN ساڵانە ئەم ژمارەیە ٣ ملیۆن کەس زیاد دەکات.

 

ئەمەش بەو مانایەیە کە ڕۆژانە ٨ هەزار کچ لە نێوان تەمەنی ٥-٩ ساڵیدا بە چەقۆ یان موس دەبڕدرێن، زۆرجار دوور لە بارودۆخی پاکوخاوێنی خەتەنەکردنی مێینە بە هۆکاری ناپزیشکی هێشتا ئەنجام دەدرێت هەرچەندە لە میسر قەدەغەیە.

 

ئەم دڕندەییە ناوی چی بوو؟

ژنێکی میسری کە نەیویست ناوی خۆی بهێنێت، سەبارەت بە ژیانی خۆی دەڵێت: "هەرگیز ئازار و ترسی ئەو ڕۆژەم لەبیر نەچووە، نەمتوانی ڕێگری لە کچەکەم بکەم کە تووشی هەمان ئازار نەبێت، ئەو ڕۆژەم زۆر باش لەبیرە وتیان تۆ گەورە بوویت ئێستا ڕێگەت پێدەدەین بچیتە ڕووباری نیل و سەرت بشۆیت، ئەو خواردنانەیان پێدام کە لێی بێبەش بووم و دوای خەتەنەکردنەکە بەڵێنیان پێدام کە دەتوانم بچمە دەرەوە و یاری بکەم، دوای خوێندنی سەرەتایی سەرم سوڕما کە بینیم ٦ کچ لە هەمان تەمەندا لەوێ کۆبوونەتەوە، ئەو ژنەی خەتەنەی کرد گوێی لە هاوار و هاوارەکانی دایکم و خۆشی سەرسوڕهێنەری باوکم نەگرت، بۆچی بە بڕینی بەشێک لە جەستەم ئەوەندە دڵخۆش بوون، تا ئەمڕۆش تێناگەم، ئەم دڕندەییە ناوی چی بوو؟ سەرەڕای ئەو ئازارانەی کە تووشی بووم، منداڵەکەمم لەم دۆخە بۆ ڕزگار نەکرا کە توشی هەمان ئازار نەبێت."

 

"تاوانەکە بەردەوامە"

پارێزەر ئایە حەمدی سەبارەت بەو بابەتە قسەی بۆ ئاژانسەکەمان کرد و ڕایگەیاند کە ڕێژەی جێبەجێکردنی لە میسر زۆر بەرزە، بەڵام لەم دواییانەدا کەمبوونەوەی هەبووە و ئاگاداری کردۆتەوە کە ئامانجیان نەهێشتنی خەتەنەکردنی مێینەیە بە تەواوی و وتی: "  بڕیاری خەتەنەکردن لەلایەن دایک و باوکەوە یان هەردووکیان پێکەوە دەدرێت، ئەو ژن و کچانەی خەتەنە دەکرێن تووشی کێشەی دەروونی دەبن."

ئایە حەمدی وەبیری هێنایەوە کە خۆی بەو ئازارەدا تێنەپەڕیووە، بەڵام هەست بە ئازاری دەوروبەرەکەی دەکات، هەندێکیشیان ئازارەکانیان بۆ ماوەیەک دەشارنەوە، هەندێکیش نکۆڵی لە کاریگەریی خۆیان دەکەن لەسەر ڕووداوەکە، بەڵام بە تێپەڕبوونی کات هەست بەو ئازارە دەکەن.

 

 

"میدیا بەرپرسیارێتی خۆی جێبەجێ ناکات"

بەرپرسی پارێزەری پاڵپشتی و داکۆکیکردنی یاسایی فاتیمە عامری، پارێزەر و لێکۆڵەر فاتیمە ئەوامری، ئاماژە بەوە دەکات کە زانیاری لەسەر ئەم تاوانە هەیە، بەڵام هۆشیارکردنەوەی خەڵک بەس نییە بۆ گۆڕینی واقیعی کچان کە دەژین و میدیاکانیش لە هۆشیارکردنەوەی کۆمەڵگە ڕۆڵی کاریگەرییان نیە و وتی: دەشڵێت "میدیاکان هۆشیاری پێویست سەبارەت بە خەتەنەکردنی مێینە دروست ناکەن و خەتەنەکردنی مێینەش وەک شتێکی ئاسایی لە کۆمەڵگادا قبوڵ دەکرێت، ئەنجامدانی خەتەنەکردنی مێینە لەکاتی منداڵبووندا کێشەی دەروونی دروست دەکات و لەلایەکی ترەوە کاریگەری زۆری لەسەر ژیانی هاوسەرگیریان هەیە."

 

فاتمە عامری ئاگاداری کردەوە کە خەتەنەکردنی مێینە ڕێژەی جیابوونەوە زیاد دەکات و وتی: "پیاوانی خێزاندار لە میسر دەڵێن ژنان هۆکاری جیابوونەوەن، بەڵام شەرم دەکەن هۆکاری ڕاستەقینە بگێڕنەوە".

 

فاتیمە عامری وەبیری هێنایەوە کە هۆکاری جێبەجێکردنی خەتەنە بە گشتی لەناو خێزاندایە و وتی: " کچان مافی ئەوەیان نییە سکاڵا لەسەر ئەو پزیشکانە بکەن کە خەتەنەیان دەکەن، بە تایبەتی ئەم تاوانەی کە پزیشکان ئەنجامی دەدەن، نەک تەنها جەستەی ژنان، ئەو تاوانانەی کە مەترسی لەسەر ژیانیان دروست دەکەن، پێویستە بە توندی سزا بدرێن، هاوکات لەگەڵ سزای قورس، گرنگە سکاڵای تاوانکاریش تۆمار بکرێت."