ناوەندی هەواڵ

 

نەتەوە یەکگرتووەکان عێراق وەک یەکێک لە پێنج وڵاتی جیهان کە زۆرترین کاریگەری هەندێک کاریگەری گۆڕانی کەشوهەوا لەسەرە، ڕیزبەندی دەکات.

 

ئابووری عێراق بەهۆی هەناردەکردنی نەوتەوە بەڕێوەدەچێت، بەڵام دووەم گەورەترین کەرت لە وڵاتەکەدا کشتوکاڵە کە ٪٥ی بەرهەمی ناوخۆیی پێکدەهێنێت و ٪٢٠ی هێزی کاریشی تێدایە.

 

کەمی ئاو لەو وڵاتەی کە ٤٢ ملیۆن کەس تیایدا دەژی و بەرگەی گەرمای هاوین و زریانی تۆز و خۆڵ و تۆزاوی بەردەوام دەگرێت لە دۆخێکی سەختدایە، کەمیی ئاوی عێراق بەهۆی بەنداوەکانی سەرەوەی ڕووبارەکانەوە لە تورکیا و ئێران خراپتر بووە.

 

نەتەوە یەکگرتووەکان دەڵێت نزیکەی لە هەر پێنج کەسێک یەکێکیان لە ناوچەکانی عێراق دەژین بەهۆی کەمی ئاوەوە زیانیان بەرکەوتووە، لەکاتێکدا دەسەڵاتدارانی ویلایەتەکە ناچاربوون ئەو ناوچانە سنووردار بکەن کە بۆ چاندن دیاریکراون.

 

ڕێکخراوی نێودەوڵەتی کۆچبەران -IOM ڕایگەیاند، لە ناوەڕاست و باشووری عێراق، لە مانگی ئاداردا ١٢ هەزار و ٢١٢ خێزان بەهۆی بارودۆخی وشکەساڵییەوە ئاوارە بوون.

 

لە سەرانسەری پارێزگای دیوانیە، ئێستا ١٢٠ گوند پشت بە ئاوی تانکەرەکان دەبەستن، لە بەرامبەردا  ئەو ژمارەیە ٧٥ گوندبوو لە هاوینی ڕابردوودا.

 

لە نێو پارێزگاکانی دیکە کە زۆرترین زیانیان بەرکەوتووە، زیقار و میسانن، ڕێکخراوی نێودەوڵەتی کۆچ دەڵێت، کە مەزەندەی دەکات ٪٧٦ی ئاوارەکان ڕوو لە شارەکان بکەن، ڕۆشتنی گوندنشینەکان فشار دەخاتە سەر ناوچە شارییەکان کە ژێرخانی ئەو شارە دوای دەیان ساڵە لە ململانێ و گەندەڵی و خراپ بەڕێوەبردن وێرانە و بە زیادبوونی ژمارەی هاوڵاتییان لە شارەکان دۆخەکە سەختتر دەبێت.

 

سەرۆکی شارەوانیی ڕایگەیاند، لە ماوەی دوو ساڵی ڕابردوودا نزیکەی ١٠٠ خێزان ڕۆیشتوون و ئەمڕۆش تەنها ١٧٠ ماڵ لە تۆماری شارەوانیدا ناویان تۆمارکراوە، کە چەند کەسێک لە کەسوکارەکانیان پەیوەندییان بە کۆچەکەوە کردووە.

 

ئەوانەی ماونەتەوە پشت بە گەیاندنی ئاوی پێویست دەبەستن کە لەلایەن تانکەرەکانەوە کە لەلایەن دەسەڵاتدارانی پارێزگاوە نێردراوە، ئەمەش بەشێوەیەکی شایستە پێداویستییەکانیان پڕ ناکاتەوە.