حەنان حارت

 

مەغریب- ڕۆژی جیهانی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژ بە ژنان کە دەکەوێتە ٢٥ی تشرینی دووەمی هەموو ساڵێکەوە، دەستپێکی هەڵمەتی نێودەوڵەتییە بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان و ماوەی ١٦ ڕۆژ دەخایەنێت، لە ١٠ی کانوونی دووەم کۆتایی دێت.

 

فیدراسیۆنی کۆمەڵەی مافی ژنان لە یادی ڕۆژانی جیهانی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژناندا، لە مەغریب  بە دروشمی “هەموو ڕۆژێک ٧٧ ژن لە غەززە دەکوژرێن، بۆردوومانی بێ جیاوازی ماڵەکان لە لوبنان و پێشێلکردنی ئاشکرای یاسا نێودەوڵەتییەکان بەسە، تاوانەکانی ئیسرائیل ڕابگرن" تیشکی خستە سەر دەستپێکردنی هەڵمەتی دژە توندوتیژی کە هاوکاتی بەرز بوونەوەی شەڕ و ململانێ چەکدارییەکانە، بە تایبەت لە فەلەستین و لوبنان.

 

یوسرا بەراد، چالاکوانی مافی مرۆڤ و ئەندامی فیدراسیۆنی کۆمەڵەی مافی ژنان دەربارەی کاریگەریی سیستمی پاراستنی مافی مرۆڤ لەسەر ئاستی جیهانی و ناوچەیی، ئاماژەی بەوەدا، ئەو ژنانەی لەو ناوچانەدا دەژین کە شایەتحاڵی شەڕ و ململانێکانن، ڕووبەڕووی چەندین پێشێلکاری دەبنەوە.

 

یوسرا بەراد، ڕایگەیاند بەرز ڕاگرتنی ڕۆژی جیهانیی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان، ئەمساڵ بە بێ تیشک خستنەسەر پێشێلکاری و کوشتنی ژنانی فەلەستینی نەدەبوو، ڕۆژانە جگە لە هێرشەکانی سەر لوبنان و وێرانکردنی ماڵەکان و پێشێلکردنی ئاشکرای مافەکانی مرۆڤایەتی بە گشتی و بەتایبەت مافەکانی ژنان، ئەوەی لە ناوچەکەدا ڕوودەدات بە تاوانی گەورە پێناسە دەکرێت کە بەرەو ئاستی تاوانەکان بەرز دەبێتەوە، دژی مرۆڤایەتی و تاوانی جەنگ و قڕکردن.

 

وتیشی: وەک ژنان دەڵێین، بەسە تاوانەکانی هێزەکانی ئیسرائیل، بەسە کوشتنی ژنان و بەسە ئەو دەستدرێژییەی کە لە ناوچەکەدا ڕوودەدات، جگە لە ئیسرائیل هێرشەکانی سەر لوبنان و غەززە هەن و چەندین ململانێ هەیە کە ناوچەکە ڕووبەڕووی دەبێتەوە، هاوشێوەی ئەوەی لە سودان ڕوودەدات، کە تێیدا ژنان زیانیان بەردەکەوێت.

 

سەبارەت بە دۆخی مەغریب، یوسرا بەراد ڕایگەیاند کە لەسەر ئاستی مەغریب ئاڵنگاری گەورە لە بەردەم ژناندا هەیە کە پەیوەندییان بە بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی ڕەگەزییەوە هەیە، بەتایبەتی کە سیستمی چاودێریکردنی ڕزگاربووانی توندوتیژی سیستەمێکە کە هێشتا هەماهەنگی لە نێوان ئەو کەسانەی بەشدارن و ڕێز لە چوار پرەنسیپەکە ناگرێت، کە بریتین لە چاودێری و چاودێری پێویست، پاراستن و ڕێگریکردن لە توندوتیژی ڕەگەزییە.

 

دەربارەی تێبینییەکانی سەبارەت بە یاسای ١٠٣/١٣ کە پەیوەندی بە بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژیەوە هەیە، ئاماژەی بەوەشکردووە، پێناسەیەک لەگەڵیدا هاتووە کە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی ڕێککەوتنی لەسەر نەکراوە، هەروەها دان بە کۆمەڵێک جۆری توندوتیژی دژی ژناندا نانێت، لەناویاندا دەستدرێژی ڕەگەزیی هاوسەرگیری، کە ئەمەش پێویستی بە هەموارکردنەکەیە، هێشتا نەهێشتنی تاوانبارکردنی کۆمەڵێک پرس هەیە کە کۆمەڵگە تێیدا پەرەی سەندووە و ئێستاش بەناوی یاساوە تاوانبار دەکرێت.

 

سەبارەت بە گرنگی تۆڕی ناوچەیی، چالاکوان یوسرا بەراد ئاماژەی بەوەدا کە بزووتنەوەی ژنانی مەغریب و ئەو دەستکەوتانەی بەدەستیهێناوە، تەنها لەسەر ئاستی نیشتمانی نییە، بەڵکو لەسەر ئاستی جیهانی و لە توانای تۆڕ و داکۆکیکردن لە ئاستی نێودەوڵەتیدایە.