سۆرگوڵ شێخۆ

 

حەسەکە- چیای قەزوان بەرزترین ناوچەی کانتۆنی جزیرەیە، بەرزی چیاکە ٢٩٠ بۆ ٣٥٠ مەتر دەبێت لە ئاستی ڕووی دەریاوە، درێژییەکەی ٨٥ کیلۆمەترە، لە ڕۆژهەڵاتەوە بۆ ڕۆژئاوا دەست پێدەکات و پانییەکەی نزیکەی ١٥ کیلۆمەترە، لە ڕووی سیاسی و جوگرافی و ستراتیژییەوە، شوێنێکی گرنگی هەیە لە نەخشەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا و لە چیای قەزوان لە چیاکانی شەنگالەوە دەبیندرێت.

 

گرنگی ستراتیژیەکەی کە لە قۆناغی ٩ ساڵدا ڕووی داوە

چیای قەزوان تا کۆتایی ساڵی ٢٠١٢ لەلایەن ڕژێمی بەعسەوە فەرمانڕەوایەتی دەکرا، و لە سەرەتای ساڵی ٢٠١٣، جەبهەت ئەلنوسرە هێرشی کردە سەر ناوچەکە و بنکەی خۆی لەوێ دامەزراند، دوای ئەوەی شەڕڤانانی یەپەگە/یەپەگە سەرێکانیان لە چەتەکانی جەبهەت ئەلنوسرەیان ڕزگارکرد و پلانەکانیان شکست پێهێنا، هەمان چەتەکان چیای قەزوانیان ڕادەستی چەتەکانی داعش کرد، چەتەکانی داعش لەوێوە هێرشیان کردووەتە سەر تل تەمر و حەسەکە و هەروەها چیای قەزوان بۆ ئەو چەتانەی کە دەگەنە موسڵ لە عێراق و ڕەققەی سووریا.

 

دوای هێرشەکەی ٢٣ی شوباتی ٢٠١٥ بۆ سەر شاری تل تەمر و ڕفاندنی ٢٥٠ ئاشووری، شەڕڤانانی یەپەگە/یەپەگە لە ٦ی ئایاری ٢٠١٥ لەسەر بانگهێشتی گەلی چیای قەزوان و هۆز و پیرانی ناوچەکە دەستیان بە هەنگاوی ڕزگارکردنی چیاکە کرد، لە ٢١ی ئایاری ٢٠١٥، شەڕڤانان ئاڵای سەرکەوتنیان بەرزکردەوە لەسەر قەڵای چیای قەزوان هەواڵی ڕزگارکردنی چیاکەیان بۆ گەل و ژنان ڕاگەیاند، ئێستا چیای قەزوان ٣٠ کیلۆمەتر لە باشووری شاری تل تەمر و حەسەکە لەژێر چەتری خۆبەڕێوەبەریدایە.

 

٩ ساڵ دوای ڕزگارکردنی چیای قەزوان ئێستا بە سیستمی نەتەوەی دیموکراتیک و ئازادی ژنان بەڕێوە دەبرێت، مەهاتی محەمەد، هاوسەرۆکی ئەنجومەنی شاری خەرای چیای قەزوان دەربارەی ئەو ژنانەی کە بەڕێوەی دەبەن و هەر پرۆسەیەک چەندە کاریگەری لەسەریان کردووە و ئێستا لە چ ئاستێکدان، قسەی بۆ کردین.

 

"لە ناوەوە پیاوان و لە دەرەوە داعش ژنانیان زۆر نیگەران کرد"

مەهاتی محەمەد ئاماژەی بەوەکرد، بەبێ ئەوەی ڕژێمی بەعس لە ساڵی ٢٠١٣دا گولـلەیەک بتەقێنێت چیای قەزوانی ڕادەستی جەبهەت ئەلنوسرە کردو لە ناوچەکە کشایەوە، وەک گەل و ژنانی چیای قەزوان زۆر ئازارمان چێشت چونکە ڕووبەڕووی تیرۆریزم بووینەتەوە، بەتایبەتی لە ماوەی دوو ساڵی دەسەڵاتداری داعشدا، ڕەنگی ژنان لە شەقامەکان و گەڕەکەکان و گوندەکان لە کێڵگە و کارگەکاندا نەبیندرا، داعش لەژێر ناوی ئاییندا هێرشی کردو ئایینی بۆ ئەوەی توندوتیژی بکرێت، یاسای توند بەسەر ژناندا سەپێندرا، لەگەڵ هاتنی داعش، ژنان ڕووبەڕووی کۆمەڵکوژی و توندوتیژی و ئەشکەنجە بوونەتەوە، لە لایەکی ترەوە توندوتیژی هۆشیاری پیاوسالاری. پیاوان لە ناوەو داعش لە دەرەوە ژنانیان نیگەران کرد.

 

"دوای داعش، ژنان ئێستا دەگەڕێنەوە بۆ سروشت و ژیانی کۆمەڵایەتی خۆیان"

مەهاتی محەمەد ڕایگەیاند، دوای ٩ ساڵ لە ڕزگارکردن ژنان ئەمڕۆ چیای قەزوان بەڕێوە دەبەن و وتی: بۆ تۆڵەکردنەوە لە دڕندایەتی و توندوتیژییەکانی داعش و وەڵامدانەوەی ئێش و ئازارەکان، ژنانی چیای قەزوان چوونە مەیدانەکان و دوای ئازادکردنەکە خۆیان وەک شەپۆلی دەریا ڕێکخست، ڕۆڵیان هەبوو لە پێکهێنانی گروپ و ڕەنگی خۆیان وەک هاوسەرۆک و ئەندامانی دەربڕی، لە سەرەتای ساڵی ٢٠١٦ەوە، لە لیژنەکانی ژنان و خۆپاراستندا سیستمەکەیان جێگیر کرد، هەروەها توانیان گوندەکان و شارۆچکەکان و چیای قەزوان بەڕێوەببەن لە پێکهێنانی ئەنجومەنی شارەکە، بۆ پەرەپێدانی هەرێمەکە و ناساندنی ژنان بە یاسا و مافەکانیان لە کۆنگرەی ستار، ماڵی ژنان، شارەوانی و HPC-JIN، بڕیارەکە جێبەجێ کرا، ژنانی چیای قەزوان بە بیری ڕێبەر عەبدوڵا ئۆجالان دەتوانن هەنگاوی جۆرایەتی بنێن و ژنان ئێستا دەگەڕێنەوە بۆ سروشت و ژیانی کۆمەڵایەتی خۆیان.

 

"ژنان لە ڕێگەی ڕێکخراوبوون ناسامەی خۆیان کە بە تێژکۆشان بەدەستیانهێناوە دەپاریزن"

مەهاتی محەمەد تیشکی خستە سەر خەباتی ژنان لە دژی هۆشیاری نێرینە و تیرۆری داعش و وتی: خەباتی ئێمە بەردەوامە و بەتایبەتی خەباتی ژنان، چونکە ژنان نەک تەنها لە دژی گروپێکی چەتە تێدەکۆشن، بەڵکو خەباتێکی درێژخایەن لە دژی کۆمەڵگەیەک دەکەن کە بە هەڵە لە ژنان گەیشتوون، شەو و ڕۆژێک هۆشیاری پیاوان و کۆمەڵگا ناگۆڕێت، بەڵام دەتوانین تا کۆتایی ئەم خەباتە بەردەوام بین و ئەنجامی باش بەدەستبهێنین، بۆیە پیرۆزبایی لە هەموو ژنان دەکەین لە ڕۆژی ڕزگارکردنی چیای قەزوان کە شەڕڤانانی یەپەگە و یەپەژە توانیان ژیانێکی نوێمان پێشکەش بکەن، پێویستە ژنان هاوکاری خۆیان بەهێز بکەن بۆ ئەوەی بتوانین وڵاتەکەمان بپارێزین لە ئەگەری هێرشکردن.