ناوەندی هەواڵ

 

لە بەشی دووەمی زنجیرە دیکۆمێنتاری بەرنامەی "دەستی تاریک"ی کەناڵی ڕۆناهی، لە دانپێدانانی ٥ سیخوڕی میت و پاراستنەوە، پەیوەندییە گەندەڵەکانی ئەنەکەسە و دەزگای هەواڵگری تورکیا-میت و دەزگای هەواڵگری پاراستن ئاشکرا دەکرێت، هەروەها تیشک دەخاتە سەر وردەکاری و شێوازی پیلانی گڵاو لەسەر باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا.

 

لە دانپێدانانی ٣ سیخوڕدا دەردەکەوێت لە باشووری کوردستانەوە بە شێوازی جیاواز لەلایەن پاراستنەوە فریودراون و کەوتوونە داوی تۆڕە سیخوڕییەکان و مەشقیان پێکراوە بۆ کاری سیخوڕی و ڕەوانەی ڕۆژئاوای کوردستان کراون. جگە لەوەش پەیوەندی و دانپێدانانی ٢ سیخوڕ کە لەلایەن ئەو سیخوڕانەوە ڕێکخراون و سیخوڕیکردن بۆ میت دەکەن، دەخرێتەڕوو،

 

لە بەشی دووەمی بەرنامەی "دەستی تاریک"دا ٢ کاری سەرەکی ئاشکرا دەکرێن. یەکەم: مەبەست و ئامانجی پاراستن و میت و ئەنەکەسەیە، کە دەیانەوێت لەگەڵ ئەم سیخوڕانە لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا چالاکی بکەن، بەگوێرەی دانپێدانان و بەڵگەنامەکان، مەبەست لەم تۆڕە دروستکردنی کێشە لە ناوچەکە و ڕەشبگیریکردنی دامەزراوەکان و سیخوڕیکردن بەسەر تاک و خەباتکارانی پێشەنگ و خەباتکارانی دامودەزگاکانی خۆبەڕێوەبەری بووە، بەم شێوەیە زۆرێک کەسایەتی و شوێنەکان لەناو کۆمەڵگەدا بکەنە ئامانجی فرۆکەکانی دەوڵەتی تورکیا. هەروەها چاودێریکردن و هەروەها بە ئامانجکردنی چالاکییە دیپلۆماسییەکانی خۆبەڕێوەبەری لەگەڵ هاوپەیمانی نێودەوڵەتی و ڕووسیا و حکومەتی دیمەشق ئامانجێکی سەرەکی ئەم سیخوڕانەیە.

 

دووەم: شێوازە پیسەکانی سیخوڕییە کە پراکتیزە دەکرێن، وەک هەمیشە ڕەشبگیری، پارە، کەڵک وەرگرتن لە خاڵە لاوازەکانی خەڵک، هەڕەشەی جۆراوجۆر، بەڵێنی داهاتوویەکی باش، شێوازە سەرەکییەکانی ئەم تۆڕە سیخوڕانەن. بەڵام بە تایبەتی لەم تۆڕەدا بەکارهێنانی ژن، پەیوەندی سێکسی، دەستدرێژیکردن بە هەموو توندییەکەیەوە پراکتیزە کراوە. پەیوەندی هاوبەشی ئەم سیخوڕانە ئەوەیە کە هەموویان بەم شێوەیە مامەڵەیان لەگەڵدا کراوە و دەیانەوێت هەمان شت لەگەڵ زۆر کەسی دیکەدا بکەن. بە تایبەتی ئەو دوو سیخوڕە ژنە کە بەشێکن لەو بازنەیە، چ لە ناوەندی سێمێڵی هێزی پاراستنی باشووری کوردستان، چ لە ناوچە داگیرکراوەکانی ژێر دەسەڵاتی میت، تووشی دەستدرێژی سێکسی بوون و ئەمەش لە دژی ئەوان بەکارهێنراوە، بەم شێوەیە بۆ سیخوڕی لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا ڕەوانە کراون.

 

دەستدرێژی سێکسی کراوەتە سەر ژنان

سیخوڕی سەرەکی کە بەشێکە لەم تۆڕە، شوکریە بەهچەت، خەڵکی شاری حەسەکەیە. لە باشووری کوردستان لەلایەن سیخوڕێکەوە بەناوی ئایهان کە لەگەڵ میت و پاراستن کاردەکات، دەستدرێژی دەکرێتە سەری، دواتر بە ناوی هاوسەرگیرییەوە دەکرێتە سیخوڕ، ئایهان کە دیمەنی دەستدرێژیەکەی گرتووە، بۆ کارەکانی خۆی بەرامبەر شوکریە بەکاری هێناوە، شوکریە لە ناوەندی پاراستن لە سێمێل مەشقی سیخوڕی وەرگرتووە، بەپێی دانپێدانانەکەی، زانیارییەکی زۆری لەلایەن پاراستن و میتەوە لێ وەرگیراوە، هەروەها لە بەردەم کامێراکان لە ناوەندی پاراستن لە سێمێل جارێکی دیکە لەلایەن ئەندامێکی پاراستنەوە دەستدرێژی کراوەتە سەری، تەنانەت دوای ئەوەی وەک سیخوڕ ڕەوانەی ڕۆژئاواش کراون، هەڕەشەیان لێکراوە کە هەر کاتێک بیانەوێت گرتە ڤیدیۆییەکانی بڵاو دەکەنەوە.

 

دوای ڕاهێنانی سیخوڕی، شوکریە ڕەوانەی ڕۆژئاوای کوردستان دەکرێت و داوای کاری سیخوڕی لێدەکەن. لەم پرۆسەیەدا، پاراستن و میت زانیاری هەواڵگری لێ وەردەگرن، ئەوان ئەرکی دروستکردنی تۆڕێکی سیخوڕییان لە ڕۆژئاوا پێدا و ئەویش ئەم ئەرکەی بەجێگەیاند، چەندین شێوازی جیاواز بەکاردەهێنێت بۆ سیخوڕیکردن بەسەر زۆر کەسدا و هەندێک کەس ئامادە دەکات بۆ ئەوەی بیاننێرن بۆ تورکیا و بیکەن بە سیخوڕ.

 

بەپێی دانپێدانانەکەی، یەکێک لەو کەسانەی کە پەیوەندی پێوە دەکات و سیخوڕی لەگەڵ دەکات، حەسەن هلۆی بە ڕەچەڵەک عەرەبە، کە خەڵکی شاری حەسەکەیە، وەک خۆت باسی دەکات، میت پێی وتووە کە پەیوەندی پێوە بکات و پەیوەندی بە تۆڕەکەیەوە بکات بە بەڵێنی ناردنی پارە، هەروەها ئەو کەسە بەپێی خواستی میت زانیاری ناردووە و شوکریەش لە کارە گڵاوەکانیدا ئەو کەسەی بەکارهێناوە.

 

یەکێک لە سیخوڕە سەرەکییەکانی ئەم بەشە، مەحسون حەمەی خەڵکی کۆبانێیە، کە ماوەیەکی زۆرە لەناو هێزە سەربازییەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا دایە. پاراستن و میت لە ڕێگەی سیخوڕێکەوە بە ناوی نەوال ڕایانکێشا بۆ باشووری کوردستان. لە باشووری کوردستان کران بە سیخوڕ و مەشق و ڕاهێنانیان پێکرا، کاتێک لە باشووری کوردستان بوو، زانیاری لەسەر جموجۆڵە سەربازییەکانی ڕۆژئاوا و شوێنی سەربازی و ناوەندەکانی مەشق و ڕاهێنان دەدا، لە ڕێگەی تەلەفون و میدیای ئۆنلاینەوە زانیارییان لە کەسانێک وەرگرتووە کە تا ئێستاش لە ژێر ناوی گفتوگۆدا لە هێزە سەربازییەکاندان، دوای ئەوەی لە باشووری کوردستان کارەکانی تەواو دەبێت، بۆ فراوانکردنی کارەکانی ڕەوانەی ڕۆژئاوا کرا.

 

جگە لەوەش، سیخوڕێکی دیکە بە ناوی حسێن قەهرەمان، خەڵکی کۆبانێ، لە باشووری کوردستان لەلایەن پاراستن و میتەوە بووە بە سیخۆڕ و ڕەوانەی کۆبانێ کراوە و دەستی بە سیخوڕی کردووە، بەپێی دانپێدانانەکەی و بەڵگەنامەکانی سەری، زانیارییەکی زۆری سەربازییان کۆکردۆتەوە و بۆ پاراستن و میتیان ناردووە.

 

لە بەشی دووەمدا باس لە سیخوڕ دەلال ئەحمەد وادیی خەڵکی گەڕەکی زوهووری قامیشلۆ دەکات، کە بە ڕەچەڵەک عەرەبە. دەلال بە ناوی هاوسەرگیرییەوە لەگەڵ سیخوڕێکی میت بە ناوی شڤان دەست دەکات بە سیخوڕی، بە تایبەتی سەرقاڵی هێنانی سیخوڕ بوون بۆ تورکیا و ناوچە داگیرکراوەکانی سووریا، هەروەها وێنە و زانیاری ڕێوشوێنی کۆنترۆڵکردنی ئەمنی بۆ میت دەنێرێت، پاشان دەیبەن بۆ عەزاز و لەوێ کەسێک بە ناوی ئەبو ڕید کە بەرپرسێکی میتە و وێنەکانی بە جلوبەرگی میتیشەوە لە بەرنامەکەدا نیشان دراوە، مەشقی سیخوڕیی پێدەدات، ئەویش وەک شوکریە لەلایەن ئەم بەرپرسەی میتەوە دەستدرێژی دەکرێتە سەری، هەروەها ئەم سیخوڕە بە ناوی دەلال وا لە خوشکەکەی و ژنێکی تر دەکات سیخوڕی بکەن.

 

ئەم ٥ سیخوڕە بەبێ ئەوەی زیانی زیاتر بە خەڵکی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بگەیەنن، لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەستگیرکران و ڕادەستی دادگای گەل کران، وەک هەمیشە تۆڕەکانی پاراستن و میت لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە تێکشکێندران و ئامانجەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان-پەدەکە و ئەنەکەسە و دەوڵەتی داگیرکاری تورکیا پووچەڵکرانەوە.

 

ڕۆژی سێشەممە کاتژمێر ٢٢:٠٠ بەشی نوێ زەنجیرە دیکۆمنتاری بەرنامەی "دەستە تاریکەکان" بە زانیاری و بەڵگەنامە و دانپێدانانی هەندێک سیخوڕی نوێ بڵاودەکرێتەوە.