ناوەندی هەواڵ

 

چەندین ڕاپۆرتی دەستدرێژیکردنە سەر ژنان لەلایەن هێزەکانی سەربازییەوە لە سەرانسەری سودان سەریان هەڵداوە، لەکاتێکدا چالاکوانان و پیشەگەرە پزیشکییەکان دەچنە سەر سۆشیال میدیا بۆ ئاگادارکردنەوەی کەسانی دیکە و دابینکردنی تۆڕێکی پشتیوانی گرنگ بۆ ڕزگاربووان و ئەو ژنانەی کە مەترسی توندوتیژی سێکسییان لەسەرە.

 

وردەکارییە گرافیکییەکان بە شێوەی ئۆنلاین بڵاوکراونەتەوە، لەکاتێکدا ڕێکخراوەکان و تاکەکان لەگەڵ کێشەکانی پەیوەندی ئینتەرنێتدا دەجەنگن بۆ ئەوەی وێنەیەکی نائارامکەر لە هێرشە بێ جیاوازیەکان بۆ سەر ژنان بکێشن، لەکاتێکدا شەڕی سوودان دەچێتە هەفتەی پێنجەمی خۆیەوە.

 

ڕاپۆرتەکانی دەستدرێژیکردنە سەر ژنان بە شێوەیەکی سەربەخۆ پشتڕاستکردنەوەیان قورس بووە، بەڵام پێشنیاری شێوازێکی بەرفراوانی ڕەفتاریان کردووە کە تێیدا ژنان بە شێوەیەکی ڕۆتینی دەکرێنە ئامانج، لە هەندێک حاڵەتدا لەبەردەم ئەندامانی خێزانەکانیان، و ڕووبەڕووی کردەوەی دڕندانەی توندوتیژی سێکسی دەبنەوە.

 

لە سەرەتای سەرهەڵدانی شەڕەوە لە ١٥ی نیسانەوە، تۆڕە مەدەنییەکان لە پشتی زۆرترین کەسەوە کۆبوونەتەوە، زانیاری لۆجستیکی گرنگیان پێشکەش کردووە سەبارەت بە خاڵەکانی پشکنین، ڕێگاکانی هەڵهاتن و سەرچاوە و کڕینی پێداویستییە پزیشکییە فریاگوزاریەکان کە زۆر کەمیان هەیە.

 

لە بەرامبەر ئەو هەواڵانەی باس لە توندوتیژی سێکسی دەکەن، زۆرێک لە ژنان چوونەتە سەر سۆشیال میدیا بۆ ئەوەی ڕووداوەکان بڵاو بکەنەوە.،لە هەمان کاتدا، پسپۆڕانی پزیشکی و دەروونناسەکان ئامۆژگاری و پشتگیرییان پێشکەش بەو کەسانە کردووە کە تووشی نەخۆشیی بوون، لەوانەش لیستی ئەو ژمارانەی کە ڕزگاربووان دەتوانن چارەسەری بەپەلەیان لێ وەربگرن بە پشتبەستن بە شوێنەکەیان.

 

نەیمات ئەبوبەکر عەباس، ڕاوێژکاری باڵای بەرنامە لە دەستپێشخەری ستراتیژی بۆ ژنان لە قۆڕنی ئەفریقا- سیها ئەوەی ڕاگەیاندووە: "ڕاپۆرتی پشتڕاستکراوە هەیە کە مانگی ڕابردوو نزیکەی ٢٤ ژن لە کەمپی ئاوارەی ئۆتاش لە باشووری دارفور ڕفێندراون و دەستدرێژییان کراوەتە سەر و توانیویانە ٣٠ حاڵەتی دەستدرێژی سێکسی لە باشووری خەرتوم پشتڕاستبکەنەوە."

 

ئاماژەی بەوەشکرد، پەنابەران و ژنانی ئاوارە ناوخۆییەکان بە تایبەتی کراونەتە ئامانج، بەپێی ئامارەکانی سیها، شەش حاڵەتی دەستدرێژیکردنە سەر ژنانی پەنابەر لە سەرەتای سەرهەڵدانی شەڕەکەوە هەبووە.

 

لە ساڵی ٢٠١٩دا هەواڵەکان دەرکەوتن کە هێزەکانی هێزی ئاسمانی ئەمریکا و سەربازانی دیکە دەستدرێژییان کردووەتە سەر دەیان ژن دوای ئەوەی کەمپی دانیشتنیان لە خەرتوم لەیەکتر جیاکردەوە، کە خۆپیشاندەران چەند هەفتەیەک بوو داوای دەستبەرداربوون لە دەسەڵاتی سەربازییان دەکرد.

 

نەتەوە یەکگرتووەکان ڕایگەیاندووە، دەستدرێژی سێکسی وەک چەکێکی جەنگ لە دارفور بەکارهێنراوە کاتێک شەڕ لە ساڵی ٢٠٠٣ دەستیپێکردووە، چونکە زۆرینەیان گروپە یاخیبووەکانی غەیرە عەرەبی دژی حکومەتی ناوەندی سودان ڕاپەڕیون، ئەو پشتگوێخستنە مێژووییەی کە ناوچەکەیان تووشی بووە و بەردەوامی پێشێلکردنی سامانەکانیان لەلایەن کەمینەکانی خەرتوم.

 

لە مانگی تشرینی یەکەمی ساڵی ٢٠١٤دا ٢٢١ ژن لە باکوری دارفور دەستدرێژی بەکۆمەڵ کرایە سەریان، لە زۆر حاڵەتدا لەبەردەم ئازیزانیان، لەلایەن هێزەکانی سوپای سودان لە ماڵەکانیان و لەسەر شەقامەکان.