رانیا خەلەف، ڕۆژنامەنووس

 

لە دیمەنێکی جیاواز لە دیمەنێکی دیکەدا، ئەمڕۆ دێرەزوور لە گۆڕەپانێکی مێژووییدا وەستاوە، کە ژنان و گەنجان خەریکی نووسینی دێڕی نوێن لە چیرۆکی ئەم شارەدا، بەرگەی دەیان ساڵەی پەراوێزخستن و شەڕ و هەژموونی پیاوانی گرتووە. لە دڵی ئەم گۆڕانکارییە قووڵە کۆمەڵایەتی و ئابوورییەدا دەنگی ژن لە سێبەرەوە بۆ پێشەنگایەتی بەرز دەبێتەوە و دەنگی نەوەیەکی گەنجیش لە هەڵکشاندایە. ئەوان چاوەڕێی چارەسەری دەرەوە ناکەن، بەڵکو لەڕێگەی مافی چارەی خۆنووسین و دەستپێشخەری ناوخۆییەوە ئایندەی خۆیان لە قاڵب دەدەن.

 

ژنان کە ساڵانێکی زۆر لە بازنەی کردەی کۆمەڵایەتی دوورخرابوونەوە، ئێستا خۆیان لە پێگەیەکی کاریگەری چالاک و چالاکانەدا دەبیننەوە. لە دوکانێکی بچووکەوە کە لەلایەن ژنێکی نەخوێندەوارەوە دەکرێتەوە تا ئەنجومەنێکی ناوخۆیی کە بەڕێوەبردن لەگەڵ پیاواندا هاوبەشە، نەخشەی گۆڕانکاری ژنان لە دێرەزوور تا ڕادەیەکی بێ وێنە فراوانتر دەبێت. ئەم گۆڕانکاریانە بە یەکجار ڕوویان نەدا، بەڵکو دەرئەنجامی گۆڕانکارییە کەڵەکەبووەکانن، دیارترینیان ڕووخانی هەژموونی توندڕەو و سەرهەڵدانی خۆبەڕێوبردن کە مۆدێلێکی نوێی بەشداریکردنیان ناساند.

 

بژاردەی ژنان لە دێرەزوور لە مێژە لە دوو ڕێگای نەریتیدا سنووردار بووە، پەروەردە یان پەرستاری و ژنانی نەخوێندەوار لە هیچ چالاکیەکی گشتیدا ئامادە نەبوون، بەڵام ساڵانی ڕابردوو شایەتی سەرهەڵدانی مۆدێلی مێینە بوون کە لەم سنووردارکردنانە جیا دەبنەوە، ژنانی نەخوێندەوار دەستیان کردووە بە دامەزراندنی کاروباری خۆیان، وەک فرۆشگاکانی فرۆشتنی خواردنی ماڵەوە یان بەرهەمی دەستی، ئەم پرۆژانە سەرەڕای سادەیی، گۆڕانکاریی قووڵ لە چەمکی ڕۆڵی ژناندا ڕەنگدەدەنەوە و ئاسۆی نوێ بۆ ژنانی پەراوێزخراوی مێژوویی دەکەنەوە.

 

ئەم فرۆشگایانە تەنیا ئامرازێک نین بۆ پەیداکردنی بژێوی ژیانیان، ڕاگەیاندنێکی ڕوونی سەربەخۆیی ژنان و توانای بەرپرسیارێتی ژیانیانن، تەنانەت بەبێ بڕوانامە و خوێندنی فەرمی، ژنێک کە کارێکی سادەی ماڵەوە بەڕێوەدەبات، وتی: فێری خوێندنەوە و نووسین نەبووم، بەڵام دەزانم چۆن چێشت لێنان و مامەڵەکردن لەگەڵ کڕیارەکان و چۆنیەتی بەڕێوەبردنی شتەکان بکەم، ئەوە بەسە بۆ ئەوەی هەست بکەم لەسەر دوو پێی خۆم وەستاوم.

 

ئەم گۆڕانکارییە بە ئاسانی بەڕێوە نەچوو، ژنان ڕووبەڕووی بەرخۆدانی بەهێزی کۆمەڵایەتی بوونەتەوە، کە لەسەر ساڵانێک لە دوورخستنەوە و سەرپەرشتیکردن بنیات نراوە، ڕوانگەی باو ژنانی لە ڕۆڵی ناوماڵدا قەتیس دەکرد، دەرچوونیان بۆ هێزی کار وەک جۆرێک لە یاخیبوون لە نۆرمەکان سەیر دەکرد، بەڵام لەژێر فشاری هەلومەرجی سەختی ئابووری و هاندانەکانی ژینگەیەکی سیاسی نوێ کە هاندەری بەشداری ژنان بوو، ئەم عەقڵیەتە وردە وردە دەستی بە پاشەکشە کرد.

 

ژنان لە ئەنجومەنی ناوخۆیی و گفتوگۆی گشتی و تەنانەت لە پۆستە سیاسی و پێشەنگایەتییەکانیشدا ئامادەبوون، ئەم بەرزبوونەوەیە تەنیا لە ئەنجامی یاساکانەوە نەبوو، بەڵکو ئیرادەی بەکۆمەڵی ئەو ژنانە بوو کە بەسەر ترسدا زاڵ بوون و مافی بوون و بەشداریکردن و کاریگەری خۆیان دووپاتکردەوە.

 

لەگەڵ تەڤگەریژنان، نەوەیەکی گەنج سەریهەڵدا کە جگە لە وێرانکاری و بێکاری و ژێرخانی پەروەردەیی لاواز هیچی تریان بە میراس نەما، بەڵام لەبری ئەوەی خۆیان بە دەستەوە بدەن، زۆرێک لەو گەنجانە بڕیاریان دا خۆیان گۆڕانکاری دروست بکەن، لە نەبوونی هەلی کاری فەرمی دەستیان کرد بە پێکهێنانی گروپی خۆبەخش بۆ ئەنجامدانی هەڵمەتی پاککردنەوە و وۆرکشۆپی هۆشیاری تەندروستی و کۆمەڵایەتی و پڕۆژەی بچووکی تەکنیکی یان پیشەسازی.

 

ئەم نەوەیە چاوەڕێ ناکات، دەستپێشخەری دەکات. لە دەرەوە بەدوای ڕزگاریدا ناگەڕێت، بەڵکو لە ناوەوە چارەسەری ڕاستی دروست دەکات، یەکێک لەو گەنجانە وتی: بە شێوەی ئۆنلاین فێری گرافیک دیزاین بووم، دەستم کرد بە پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییەکانم بۆ دامەزراوە ناوخۆییەکان، پێویستم بە بڕوانامە نەبوو، تەنها پێویستم بە کۆمپیوتەر و خولیای فێربوون و ئارەزووی گۆڕانکاریم هەبوو.

 

ئەم گۆڕانکاریانە نەک هەر لە دەرەوەی ماڵەوە ماونەتەوە، بەڵکو گەیشتوونەتە ناو خێزانیش، زۆرێک لە خێزانەکان دەستیان کردووە بە وەرگرتنی چەمکی نوێ لەسەر بنەمای بڕیاردانی هاوبەش، نەک پلەبەندییە تەقلیدیەکان، خێزانەکان دەستیان کردووە بە قبوڵکردنی ئەو ژنانەی کە لە دەرەوەی ماڵەوە کاربکەن، بۆ منداڵان بەشداری بکەن لە پشتگیریکردنی خێزانەکە، یان تەنانەت لە بڕیاردان سەبارەت بە داهاتووی ئابوورییەکەی، ئەم گۆڕانکارییە کە ساڵانێک لەمەوبەر مەحاڵ دەبوو، ئاماژەیە بۆ قووڵایی ئەو گۆڕانکارییەی کە کۆمەڵگە لە دێرەزووردا بەسەری بردووە.

 

ئەوەی ئەمڕۆ ڕوودەدات، سەرهەڵدانی هۆشیارییەکی نوێیە، کە لەسەر بنەمای بەهێزکردن و پشتبەستن بەخۆبوون و پەروەردەی بەردەوام دامەزراوە، لەنێو ژنان و گەنجاندا چەمکی نوێ باون کە خود و ڕۆڵ و پێگەی خۆیان پێناسە دەکەنەوە، ژنان چیتر خۆیان وەک تەنها ژێردەستە یان تەواوکەر نابینن، بەڵکو وەک چالاک و بڕیاردەر دەبینن، گەنجان چیتر چاوەڕێی ئەوە ناکەن دەرگای دامەزراوەکان بەڕوویاندا بکرێتەوە، دەستیان کردووە بە دروستکردنی کارگەی خۆیان، تەنانەت لە ژوورێکی بچووکەوە.

 

سەرەڕای ئەم پێوەرە ئەرێنیانە، ئاڵەنگاری بەرچاو ماونەتەوە، ژینگەی کۆمەڵایەتی هەن کە هێشتا ڕەتیدەکەنەوە دان بە ڕۆڵی نوێی ژناندا بنێن، هەروەها کەمییەکی زۆر لە ناوەندەکانی خولی پەروەردەی و پشتیوانی هەیە، هەروەها کەلێنێکی ڕوون لە نێوان خواستەکانی نەوەی گەنج و سەرچاوە بەردەستەکاندا هەیە، جگە لەوەش زۆربەی پڕۆژەکانی ژنان و گەنجان بەهێزکردنی دارایی و پشتیوانی دامەزراوەیییان نییە، ئەمەش مەترسی لەسەر بەردەوامیی و کاریگەریی درێژخایەنیان هەیە.

 

ئەوەی لە دێرەزوور ڕوودەدات، زریانێک نییە لەناو کوپێکی چادا، نە تەنها گۆڕانکارییەکی جوانکارییە، بەڵکو گۆڕانکارییەکی قووڵە لە هۆشیاری و پراکتیکدا. پێشەنگایەتی دەکرێت لەلایەن ژنێکەوە کە لە سووڕی نەخوێندەوارییەوە سەریهەڵداوە و بووەتە کارگێڕی، هەروەها لەلایەن گەنجێکەوە کە بڕیاریداوە بە ئامرازی سادە و خولیای گەورە بۆ ژیان لە داروپەردووەکان هەڵبستێت، ئەمانە دوو کەیسی گۆشەگیر نین، بەڵکو بەڵگەی زیندوون کە کۆمەڵگە دەستی کردووە بە وەرگرتنەوەی توانای ژیانی خۆی.

 

ئەم پارێزگایە کە تووشی ئازار و پەراوێزخستن و وێرانکاری بووە، ئەمڕۆ لە چاکبوونەوەیدا لاپەڕەیەکی نوێ دەنووسێت، لەسەر دەستی کوڕ و کچەکانی. چاوەڕوانی دەستپێشخەری دەرەکی نییە، پشت بەستن بە بەڵێنی بەخشەرەکان نییە، گۆڕانکاری لێرەدا لە ماڵێکی بچووک و دوکانێکی سادە و بیرۆکەیەکی بوێر و باوەڕێکی قووڵەوە دێت کە سبەینێ بە ئاواتخوازانە دروست نییە، بەڵکو بە کردار دروست دەبێت.