سەلما ڕەشید

 

سودان-چالاکوانانی سودان، بە هەڵسەنگاندنی دۆخی سودان و سووریا، ئەو ململانێیانەی کە ئەزموون دەکرێن، و کاریگەریی ئەو ململانێیانە لەسەر ژنان، جەختیان لەوە کردەوە کە بیرۆکەی داعش و ئیسلامی سیاسی لە سودان و سووریا بۆ ڕێگریکردن لە مافەکانی ژنان و چەوساندنەوە مافەکانی کۆمەڵگا لە ژێر ناوی جیاوازدا، وەک یەکە.

 

"پێویستە لە بەرخۆدانی ژنانی ڕۆژئاوا فێربین"

نیعمەت کۆکۆ، چالاکوان و توێژەری مافی مرۆڤ لە پرسەکانی گەشەپێدان و سیاسەتی جێگرەوە ڕایگەیاند، ڕێکخراوی کۆمەڵگەی مەدەنی بەهێز لە سووریا هەن و چالاکوانانی ژن لە ناوچەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا ڕۆڵی گەورەیان لە چەسپاندنی ئەزمونی خۆبەڕێوەبەری و کارکردن هەبووە، سیستمێکی پێشکەوتوویان بۆ مافەکانی ژنان و پاراستنیان لە ڕێگەی سیستمی هاوسەرۆکایەتییەوە دامەزراند، هەروەها هەوڵ دەدەن بۆ بەدیهێنانی یەکسانی لە هەموو بوارەکان بە تایبەت لە بواری سیاسییدا، ئەم ئەزموونە شایەنی لێکۆڵینەوە و سەرقاڵکردنە لەگەڵیدا، ئەگەر بتواندرێت بۆ هەموو ناوچەکانی سووریا جێبەجێ بکرێت.

 

"پێویستە تەڤگەرەکانی ژنانی سووریاو سودان یەکبگرن"

نیعمەت کۆکۆ سەرنجی بۆ دۆخی ژنان لە سودان ڕاکێشا و وتی: بارودۆخی ئێمە لە سودان جیاوازە بەهۆی بیرۆکەی پلۆرالیزم لە نێو ژناندا، هەروەها بەرژەوەندییەکی هاوبەش لە نێوان بەرژەوەندییە ڕاستەقینەکان و بەرژەوەندییەکانی دەوڵەتی مەدەنی دیموکراسیدا هەیە وەک کەسێک سوودێکی زۆرم لەم ئەزموونانە وەرگرتووە، پێویستە بزووتنەوەی ژنانی سودان بە هەموو سەرچاوە و بەشدارییەکانیەوە لەگەڵ بزووتنەوەی ژنانی سووریا یەکبگرێت، بۆ ئەوەی لە ڕێگەی ڕێکخراوەکانی ژنان و کۆمەڵگەی مەدەنییەوە هاودەنگی لەسەر ئاستی ناوچەکە بونیاد بنێت، زۆرجار بەشداری بەیاننامە و سیمینارەکانی بزووتنەوەی ژنانی سووریا دەکەم، وەک مرۆڤێک سوودێکی زۆری لەم ئەزموونانە وەرگرتووە، ئەزمونی ژنان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا لە سەرتاسەری سووریادا بڵاوبکرێتەوە، بەم شێوەیە دەتوانین مۆدێلێک لە ناوچەکەدا دروست بکەین کە دەستکەوتی زیاتر بەدەستبهێنێت.

 

"بیری داعش و ئیسلامی سیاسی وەک یەکە"

خادە مەکی، چالاکوانی فێمینیست وتی: دامەزراندنی دەوڵەتی ئایینی دژی مافەکانی ژنان و پرەنسیپەکانی یەکسانییە، دامەزراندنی دەوڵەتی ئایینی دژی مافەکانی ژنان و بنەماکانی یەکسانییە، ئەزموونی داعش لە سووریا و ئەزمونی سیستمی "ئیسلامی سیاسی" بە زمانی سودان، لە ژێر ناوی جیاجیادا، هەمان بیروڕا بەرجەستە دەکەن و ڕێگری لە ماف و ئازادییەکانی ژنان دەکەنیەکێتی ژنانی سودان دەستوەردانی سیاسی و کۆمەڵایەتی تورکیای لە سودان ڕەتکردەوە. چونکە بێگومان دەبێتە هۆی پێکهێنانی دوو حکومەت، دابەشبوون مسۆگەرە، چونکە ئەزموونەکانی دەوڵەتی تورکیا لە لیبیا لەژێر ناوی لیوا حەفتەر پاڵپشتی ڕۆژئاوا و ڕۆژهەڵاتی لیبیا دەکەن.

 

سەبارەت بە برخۆدانی ژنان لە سودان و سووریا ئاماژەی بەوەدا کە ئەزموونی ژنان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا لە سووریادا دیارە و پێویستە وانە لە خەباتیان وەربگیرێت، ژنان لە بەرخۆدانی جیاوازدا خۆیان ڕێکخست و سیستمی خۆبەڕێوەبەرییان دامەزراند، ئەوان لە ڕێگەی ئەم خەباتەوە دەیانویست ئەم میراسە لە سەرانسەری سووریادا بڵاوبکەنەوە، ئەوان لە هەوڵی پێکهێنانی گروپی ژنانی بەیەکەوە گرێدراون بۆ بەرەنگاربوونەوەی هەر پێشهاتێک لە سووریا کە لە مۆدێلی دیموکراسی و پاراستنی هەموو مافە نیشتمانپەروەرییەکان دوور بکەوێتەوە، لە سودان لە قۆناغی بونیادنانی دەوڵەتێکی دیموکراسیدا نین.

 

"شێلکارییەکان بەردەوامن"

سەبارەت بە دەستوەردانەکانی نێودەوڵەتی لە سووریا، مەغدا ساڵح، چالاکوانی سیاسی و مافی مرۆڤ ئاماژەی بەوەدا کە ئەم دەستوەردانانە هاوتەریبە لەگەڵ بەرژەوەندی ئەم وڵاتە ناکۆکییانەدا: تورکیا، ڕووسیا، ئەمریکا، ئێران وتی: ئەم یەکلاییکردنەوانە کە لە ئەنجامی دەستوەردانەکانی نێودەوڵەتی سەریان هەڵداوە، بووەتە هۆی ئەوەی کە دیارنەکردنی بارودۆخ و مافەکانی ژنان و کچان بێت. هەوڵەکانی ژنان دەبێ هاوئاهەنگ و یەکگرتوو بن لە دەوری ئەجێندایەکی فێمینیستی هاوبەش بۆ ڕووبەڕووبوونەوە، سەرەڕای هەوڵە نێودەوڵەتییەکان بۆ کۆتاییهێنان بە ململانێی بەردەوام لە سودان، کردەوەی ئاوارەیی، پێشێلکاریی قورس، تاوانی جەنگ، جینۆساید، تاوانی دژ بە مرۆڤایەتی، بێسەروشوێنکردنی زۆرەملێ و ئازار و ئازاری خەڵکی مەدەنی بەردەوامە.