"تێکۆشانی ژنانی مەغریب بەردەوام دەبێت تا ئەو کاتەی هەموو مافەکانیان بەدەستدێت"
ئەمینە شان، چالاکوانی مەغریبی بۆ مافەکانی مرۆڤ داوای گۆڕینی یاسای جیاکاری کرد کە ڕێگری لە ژنان دەکات لە جێبەجێکردنی مافەکانیان لە کۆمەڵگەی مەغریبدا.
حەنان حارت
مەغریب-مەغریب شایەتی دەستپێکردنی هەڵمەت و دەستپێشخەرییەکان دەدات بە ئامانجی گۆڕینی ئەو یاسایانەی کە بە نادادپەروەرانە بەرامبەر بە ژنان دادەنرێن، دادگای سیمبۆلی ژنان یەکێکە لەو دەستپێشخەرییانەی کە ساڵانە لەلایەن یەکێتی کرداری ژنانەوە ڕێکدەخرێت بۆ دادگاییکردنی یاسا جیاکارییەکان و دیاردە کۆمەڵایەتییەکان کە ژنان بێزار دەکەن.
دەربارەی یەکێتی کرداری ژنان بۆ ئەنجامدانی ئەم دادگاییانە و ئامانجەکانیان، دانیشتنی ٢١ چی بەدەست هێناوە و چ یاسایەک پێویستە بگۆڕدرێت بۆ بەرەوپێشبردنی مافەکانی ژنان، ئەمینە شان، چالاکوانی مافەکانی مرۆڤ و سکرتێری گشتی کۆمەڵەی یەکێتی کرداری ژنان لە شاری فاس لە باکووری ناوەندی مەغریب قسەی بۆ کردین.
لەگەڵ یادکردنەوەی ڕۆژی جیهانی ژنان، یەکێتی کرداری ژنان ڕێکخستنی دادگای سیمبۆلی ژنان دەکات، ئەمڕۆ گەیشتیتە ٢١ەمین دانیشتنی خۆی، پێتوایە ئەمە جیاواز دەبێت لە دانیشتنەکانی پێشوو؟
لە ڕاستیدا، یەکێتی کرداری ژنان هەموو ساڵێک ڕێکخستنی دادگای سیمبۆلی ژنان دەکات و ئەمساڵیش گەیشتە ٢١ەم دانیشتنی خۆی. ئامانجی دادگای ژنان دیاریکردنی کۆمەڵێک پێشێلکاری و کێشەیە کە ڕووبەڕووی ژنانی مەغریب دەبنەوە، و بێگومان لەو ماوەیەدا کۆمەڵێک دیاردەی کۆمەڵایەتی کە ژنان یان ئەو ڕەفتارانە پێشێل دەکەن کە جیاکاری بەردەوام دەکەن دادگایی دەکرێن، لە ماوەی ئەمساڵدا بۆ یەکەم جار بە هەماهەنگی لەگەڵ ژنان بۆ هەموارکردنی گشتگیر و قووڵی یاسای خێزان ڕێکخرا، چونکە دادگاییکردنەکە لە چوارچێوەیەکی سەختدا هات، هەروەک دەزانین وۆرکشۆپی کراوە هەیە بۆ هەموارکردنی یاسای خێزان و دیالۆگ و مشتومڕ، دادگای سیمبۆلی ژنان یەکێکە لە میکانیزمە گرنگەکانی خەباتی یەکێتی کرداری ژنان، لەو ماوەیەدا نیشانەکانی جیاکاری لە یاساکاندا ڕوون دەکرێنەوە و ئازارەکانی ژنان ئاشکرا دەکرێن و شایەتی ڕاستەوخۆ لەبەردەم دادگا پێشکەش دەکرێت سەبارەت بە هەموو نیشانەکانی جیاکاری و ئازاردانی ژنان.
لەم ڕووەوە، پسپۆڕان هەر بابەتێک کە بەرز کرابێتەوە بۆ دادگا دەیبستن و داواکاری بەرگریکارەکان لە پارێزەر یان ئەندامانی کۆمەڵگەی مەدەنی و مافی مرۆڤ پێکدێت، لە کۆتاییدا، بڕیارێک لەلایەن دەستەی دادگاوە دەردەکرێت، کە ڕاسپاردەیە بۆ هەموو کەرتە بەرپرسیارەکانی حکومەت و بەم شێوەیە وەک ماددەیەک خزمەت دەکات بۆ داواکردن لەبەردەم هەموو بەرپرسان.
سەبارەت بە دانیشتنی ئێستا، یاسای خێزان دانیشتنی بۆ کراوە، بەهۆی ئەوەی کۆمەڵێک بڕگەی تێدایە کە ژنان دەخاتە پلەی دووەم و مافی چاودێریکردنی یاساییان پێنادەن.
کاتێک لە ٢٠٠٤ بڵاوکرایەوە، یاسای خێزان گۆڕانکارییەکی گەورە بووە و ئەمڕۆ وۆرکشۆپەکانی گۆڕانکاری کراوەن، چاوەڕوان دەکرێت کۆدە نوێیەکە چی بەدەست بهێنێت؟
بێگومان، کاتێک یاسای خێزان لە ساڵی ٢٠٠٤دا هات، شۆڕشێک و دەستکەوتێک بوو، بەڵام لەگەڵ جێبەجێکردنەکەدا ڕوون بۆوە کە کۆمەڵێک کۆسپ و کێشە هەیە، ئێمە لەسەر کۆمەڵێک کەموکوڕی و کێشە لە جێبەجێکردنی ئەم یاسایەدا وەستاوین، ئەمە ئەوەی سەلماندووە کە ژنانی مەغریب هێشتا لە نادادپەروەری و کێشەدا دەژین و داوا لە هەموو کەسێک و دەوڵەت دەکات کە هەموارکردنێک بکەن کە ژنان لە پێگەی ڕاستەقینەی خۆیاندا دابنێن و ئەو پێشکەوتنە لەبەرچاو بگرن کە کۆمەڵگە بینیویەتی.
لە چوارچێوەی گفتوگۆی نەتەوەیی بەردەوامدا بە ئامانجی هەموارکردنەوە و چاکسازییەکی ڕیشەیی لە یاسای خێزاندا، ئێمە هیوادارین کە کۆدێکی دادپەروەرانە بۆ ژنان دەربکرێت و ئەو مافانەیان پێ بدرێت کە شایەنین لە کۆمەڵگەدا.
لە کۆتایی قسەکانیدا ئەمینە شان وتی: پیرۆزبایی لە ژنان دەکەم لە هەر شوێنێک بن و سڵاو لە خەباتیان دەکەم لەسەر ئاستی مەغریب، نکۆڵی لەوە ناکەین کە پێشکەوتن لە مافەکانی ژناندا هەبووە بە بەراورد لەگەڵ ساڵانی پێشوودا، بەڵام ئەوان تەواوی مافەکانیان بەدەست نەهێناوە، بۆیە خەبات بەردەوام دەبێت، هیوادارین کە ٨ی ئاداری ٢٠٢٤ ببێتە سەرەتای کۆدێکی دادپەروەرانە کە یەکسانی بۆ ژنانی مەغریب بەدەستبهێنێت.