حەنان حارت

 

مەغریب- نەجیە تازروت، چالاکوانی مافەکانی مرۆڤ لەو باوەڕەدایە کە سەرەڕای ئەو دەستکەوتانەی ژنانی مەغریب بەدەستیان هێناوە، بەڵام ئەمە ڕەنگدانەوەی بارودۆخی ئەوان لەناو کۆمەڵگەدا نییە، چونکە بەو شێوەیە باشتر نەبوون کە بزووتنەوە فێمێنیستییەکان لە وڵاتەکەدا ئارەزووی دەکەن و خەباتی بۆ دەکەن.

 

لە چەندین کۆڕ و سیمیناری هەرێمی و نێودەوڵەتیدا چالاکوانانی مافەکانی مرۆڤ و کۆمەڵگەی مەدەنی لە مەغریب جەختیان لەوە کردەوە کە باشترکردنی بارودۆخی ژنانی مەغریب لە کۆمەڵگەدا پەیوەستە بە هەموارکردنەوەی یاسا جیاکارییەکانەوە، هەروەها نەجیە تازروت، ئەندامی فیدراڵی کۆمەڵەی مافەکانی ژنان و سەرۆکی تۆڕی کۆمەڵەی ئینجاد دژی توندوتیژی ڕەگەزی" وتی: ژنانی مەغریب شایەنی یاسای باشترن بۆ ئەوەی بە شکۆمەندی بژین، پێویستیان بە ویستی سیاسی بەهێز هەیە بۆ ئەنجامدانی دادپەروەری.

 

"گۆڕینی یاساکان دەرگای سەرەکییە بۆ برەودان بە یەکسانی"

وتیشی: ژنان لە ناوەوە و دەرەوەی ماڵەوە کار دەکەن، هەوڵێکی گەورە دەدەن لە بەخێوکردنی منداڵان و بەڕێوەبردنی ماڵیشدا، سەرەڕای ئەوە ژنان بەهۆی یاسای خێزانی ئێستاوە ڕووبەڕووی نادادپەروەری و جیاکاری دەبنەوە، گۆڕینی یاساکان دەرگای سەرەکییە بۆ برەودان بە یەکسانی نێوان ژنان و پیاوان لە کۆمەڵگەدا، هەندێک لە بڕگە یاساکان نەگونجاون لەگەڵ پێشکەوتنەکانی کۆمەڵگەی مەغریب و ژینگەی دەستووری و پەیماننامە نێودەوڵەتییەکان کە لەلایەن وڵاتەکەوە پەسەندکراون، فیدراسیۆنی کۆمەڵەی مافەکانی ژنان پێشنیاری خۆی لەسەر هەموارکردنی یاسای خێزان پێشکەش بە لیژنەی بەرپرس لە هەموارکردنی یاساکە کردووە لە ماوەی قۆناغی بیستنی بۆنە جۆراوجۆرەکاندا.

 

جەختیکردەوە لەوەی کە ژنان تووشی چەندین کێشە دەبن و وتی: پێشوازیکردنی ئێمە لە ژنان لە ناوەندەکانی گوێگرتنی کۆمەڵەکە دەریخست کە ژنان لە ئەنجامی یاسای جیاکاری کە لە یاسای خێزاندا هەیە ئەزموونی ئازار دەکەن، تەنها یاسای خێزان نییە کە پێویستە هەموار بکرێتەوە، بەڵکو یاسای سزادانیشە کە جیاکارییەکی زۆری دژی ژنان لەخۆ دەگرێت، ئەم نادادپەروەرییە ژنان لە دۆخێکی لاواز و نایەکسانیدا جێدەهێڵێت.

 

نەجیە تازروت ڕوونیکردەوە چاکسازی لە یاسای تاوان دەبێت سزای ڕێگری لەخۆ بگرێت بۆ هەموو ئەو کردارانەی کە دەکەونە پۆلی توندوتیژی دژ بە ژنان، بەتایبەتی لەو کاتەوەی کە ئەزموون نەگونجاوی ماددەکانی ئەم یاسایەی لە کەمکردنەوەی ئەم دیاردەیە ئاشکرا کردووە.

 

جەختی لەوە کردەوە، ئێستا کاتی ئەوە هاتووە کە چەکی یاسایی نیشتمانی لەگەڵ پەیماننامە نێودەوڵەتییەکانی مافەکانی مرۆڤ و مافەکانی ژناندا یەک بخرێن، بەتایبەتی لەو کاتەوەی کە دەستووری مەغریب لە پێشەکی و بەشی نۆزدەیەمیدا جەخت لەسەر کێشەی یەکسانیی ڕەگەزی دەکاتەوە و دان بە بنەمای سەروەریی پەیماننامە نێودەوڵەتییەکاندا دەنێت بەسەر یاسا ناوخۆییەکاندا کە پێویستە و ناچارە دڵسۆز بێت بەو پەیماننامانەوە.

 

لە کۆتاییدا نەجیە تازروت ئاماژەی بەوەکرد، یاسای بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان هەموارکردنێکی سادەیە لە یاسای تاوانکاریدا، بۆیە هێشتا بەس نییە لەبەردەم دیاردەی توندوتیژیدا و داوای یاسایەکی گشتگیر و سەربەخۆ دەکات کە پاراستن مسۆگەر بکات و دڵنیا بێت لەوەی تاوانباران لە بەرپرسیارێتی و سزا دەرباز نابن.