ڕەفیف ئیسلیم

 

غەزە-ژنان لە ئێران بەهۆی ئەو ماف و یاسایانەی بەسەریاندا سەپێندراون ڕووبەڕووی دۆخێکی کارەساتبار دەبنەوە، لە مافە سەرەتاییەکانیان بێبەشیان دەکات وەک پەروەردە و وەرزش و ئازادی هەڵبژاردنی شێوازێکی ژیان کە گونجاو بێت بۆیان، بۆیە ناچار دەکرێن حیجاب لەبەر بکەن، لە قوتابخانەکاندا ژەهراوی دەکرێن و هەرکەسێک داوای مافەکانیان بکات لەژێر مەرجی شەرمەزارکەردا دەستگیر دەکرێت.

 

ژنان لە ئێران بەدەست یاسا سەپێندراوەکان دەناڵێنن

تارنیم خاتر، چالاکوانی مافەکانی مرۆڤ و ڕاگەیاندنکار لە سەرەتای قسەکانیدا داوای لە پێویستی پەروەردەکردنی ژنان لە سەرانسەری جیهاندا کرد دەربارەی ئازارەکانی ژنان لە ئێران، بۆ دروستکردنی پشتیوانی فێمینیستی لەلایەن هەموو ئەو ژنانەی کە باوەڕیان بە ئازادی ژنان و مافی هەڵبژاردنی ژیانێک هەیە کە شایانی خەبات و بیرکردنەوەی ڕۆشنبیرانەن وەک چالاکوان و توێژەر و مامۆستا و زانا.

 

ئاماژەی بەوەکرد ژنان لە ئێران لە ئێستادا دەناڵێنن بەهۆی ئەو سنوورانەی کە سەپێندراون، وەک حجابی بەزۆرو جگە لە ژمارەیەک یاسای نادادپەروەرانە، هاوسەرگیری، هاوڵاتیبوون، بەڕێوەبردن، یاسای پاراستنی منداڵ، توندوتیژی خێزانی و قەدەغەکردنی هەندێک جۆری وەرزشی وەک پاسکیل سواری، بەردەوامبوونی ئەم پێشێلکارییانە بەبێ هیچ ڕێگرییەک، داکۆکیکارانی مافەکانی مرۆڤ ناچار دەکات دەست بکەن بە گرتنەبەری هەنگاوی ڕاستەقینە بۆ ڕێگەگرتن لە خراپتربوونی بارودۆخەکە و ڕاگرتنی نادادپەروەری لە دژیان، هەروەها مەترسی ئەوەی ئێستا لە ئێران ڕوودەدات وەک ئەوەی لە ساڵانی نەوەدەکان لە سعودیە ڕوویدا، ژمارەیەکی زۆر لە چالاکوانانی فێمێنیستی دوای داوای گۆڕینی ئەم یاسایانە دیارنەمان، و دوای ئەوەی ژنان لە سعودیە لە ڕێگەی خەباتی خۆیانەوە ئەمڕۆ ئازادی خۆیان بەدەست هێنا، ڕێگەیان پێدرا شێوازێکی ژیان هەڵبژێرن کە گونجاو بێت بۆیان.

 

"دەستگیرکردنی ژنان زیادی کردووە"

تارنیم خاتر ڕوونیکردەوە کە لە ڕووی دەستگیرکردنەوە، ڕێژەی ئەو ژنانەی دەستگیرکراون لەوەتەی ڕاپەڕینەکە لە ئێران دەستی پێکردووە زیادی کردووە، جگە لە سەرکوتکردنی خۆپیشاندەران لە کاتی ڕاپەڕینی گەلدا کە بووە هۆی کوژران و برینداربوونی هەزاران کەس، سەدان خۆپیشاندەر کە چارەنووسیان نەزانراوە تا ئەمڕۆ لە زیندانەکاندا دەستگیرکراون لە کاتێکدا دەسەڵاتداران شکستیان هێناوە لە دابینکردنی چاودێری پزیشکی یان ئاوی خواردنەوە بۆ وەرگرتنی دانپێدانانی بەزۆر.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، لەناو دیارترین ئەو زیندانییە ژنانەی کە بەزۆر دانیپێدانانی پێکراوە، لەوانە نێرگس محەمەدی، چالاکوانی زیندانیکراوی مافەکانی مرۆڤ کە لە بەیاننامەیەکی پێشوودا لە زیندانی زەنجانەوە بڵاوکرایەوە ڕایگەیاند کە دەسەڵاتداران دەرمانیان پێداوە بۆ ئەوەی لە کاتی وێنەگرتندا ڕێک بێت، هەروەها چەندین چالاکوانی دیکەی فێمینیست و مافەکانی مرۆڤ کە داوای گەڕاندنەوەی مافەکانیان و ئەو شوێنانە دەکەن کە بە تەواوی لێیان دوورخراونەتەوە.

 

هەروەها ئاماژەی بە نهێنی ژەهراویبوونی خوێندکارانی کچ کە لە تشرینی دووەمی ٢٠٢٢ لە شاری قوم دەستی پێکرد و بەردەوام بوو لە ناوەندی ئێران بۆ بەئامانجکردنی نزیکەی ٢٥ لە کۆی ٣١ پارێزگا، تاوانێکە کە پێویستە بەرپرسیار بکرێت پێش ئەوەی دایک و باوکان بڕیاری ئەوە بدەن کچەکانیان نەنێرن بۆ قوتابخانە لە ترسی ئەوەی بکوژرێن.

 

لە کۆتایی قسەکانیدا تارنیم خاتر جەختی لەوە کردەوە کە یەکگرتوویی بەهێزی ژنان باشترین ڕێگایە بۆ دەرچوون لەو بازنە داخراوەی کە تێیدا دانرابوون بۆ سەپاندنی بوونی خۆیان وەک پێش ڕاپەڕین، بە جەختکردنەوە لە پێویستی هەموو چالاکوانانی مافەکانی مرۆڤ بۆ نەهێشتنی جیاکاری و توندوتیژی دژ بە ژنان لە ئێران و گەڕاندنەوەی مافەکانیان کە لەلایەن هەموو پەیماننامە نێودەوڵەتییەکانەوە مسۆگەرکراوە.