فەهیمە عەبدولڕەحمان کە ماوەی سێ مانگە، سەرلەبەیانی هەموو ڕۆژێک دەچێتە لۆکە و پەڵپینەیەکی زۆر کۆدەکاتەوە و باسی ئەو سوودانەمان بۆ دەکات کە لەو گیایە وەردەگرێت و دەڵێت پیریار گیایەکی کێوییە و چارەسەرێکە بۆ شێرپەنجە، شەکرە، نەخۆشی دڵ و چەندین نەخۆشی تر، هەروەها هەر گەڵایەکی چەند هێندەی دەرمان و دەرزی کیمیایی کاریگەری هەیە.

 

سەرگوڵ شێخۆ

حەسەکە - پەڵپینە گیایەکی کێوییە کە بە تەنیا لە سروشتدا گەشە دەکات، هەروەها هەندێک ماددەی کیمیایی هەیە لە زۆرینەیدا کە بۆ چەندین نەخۆشی مەترسیدار چارەسەرە و بەپێی ئەو لێکۆڵینەوانەی کە شارەزایان ئەنجامیان داوە، زۆربەیان زیاتر لە دەوروبەری دەریای سپی روودەدەن و چینییەکان وەک چارەسەر سودی لێدەبینن، لە هەمان کاتدا پیرپار لە وەرزی هاویندا هەیە و زیاتر لەو شوێنانەی کە ئاو دەڕوات، هەروەها لە کێڵگە و دەورووبەری ڕووبارەکان و لە پەن و لە حەوشەی ماڵەکاندا دەڕوێت بۆ زیاتر دەستنیشانکردنی ئەو سوودانەی کە هەیەتی، ڕوومان کردە فەهیمە عەبدولرەحمانی تەمەن ٤٠ ساڵ لە ناوچەی تل تەمەری کانتۆنی حەسەکە لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سوریا، کە نەخۆشی شەکرەیشی هەیە، هەموو رۆژێک، بەیانیان (کە خۆر بەرەو خوارەوە دێت) ڕوو دەکاتە لۆکە و لەم بارەوە پێیوتین.

 

"پیرپار شێرپەنجە دەکوژێت"

فەهیمە بە وتەکانی خۆی دەستی پێکرد و وتی: "ڕووم کرد بە لۆکە و چەند گورزێکم چاند کە شین بوون تێیدا،  زۆر جار، لە دەرەوەی خواردن، چارەسەرێکە بۆ چەندین نەخۆشی مەترسیدار کە پزیشکەکان لێی نازانن. یەکێک لە باوترین نەخۆشیەکانی جیهان شێرپەنجەیە نەخۆشەکان چەندین دەرمانی کیمیایی بەکاردەهێنن، بەڵام لەجیاتی ئەوەی بیانگوێزنەوە بەرەو ڕەوشێکی باش، دەبێتە هۆی قوڵکردنەوەی نەخۆشییەکانی تر، بە پێی ئەو نەخۆشانەی کە هەوڵیان داوە، زۆربەیان شێرپەنجە دەکوژن ژنێک لە چیای کیزوان هەیە، کە لە ڕابردوودا باسی شێرپەنجەکەی بۆ کردین ئەو وتبووی کە من چوومە دیمەشق بۆ چارەسەرکردنی ئەو نەخۆشییە و دکتۆری ئەوێ وتی هیچ هیوایەک نییە کە تەندروستیت باشتر بێت. بەڵام دوای گەڕانەوەی بۆ ماڵەوە بۆ ماوەی مانگێک پیریارێکی زۆری خوارد و بەم شێوەیە لە شێرپەنجە ڕزگاری بوو و بەردەوام بوو لە ژیانی، دکتۆرەکە سەرسام بوو کە چۆن ئەو ژنە لە نەخۆشیەکە ڕزگاری بووە مەبەستی من لەم نمونەیە ئەوەیە کە چەندین نەخۆشی مەترسیدار هەن، بەڵام هیچ دەرمانێکیان لە دەرەوەی ڕووەکی کێوی و سروشتی نییە".

 

لە پایزدا ماڵئاوایی دەکات

فەهیمە باسی لەوە کرد، هەنگە کێویەکان دەرمانن لە پرد و تۆلیس و خەردەلەوە بۆ هەموو ئەو ڕەنگانەی کە لە کێڵگەکان و لەسەر خاکە شینەکان دێن ئێستا لە زۆرێک لە بەشەکانی جەستەی مرۆڤدا وەک بازنەی سپی ڕوو دەدات، کە یەکێکە لەو نەخۆشیانەی کە هەموو کەسێک ڕووبەڕووی دەبێتەوە بەبێ ئەوەی دەستنیشان بکرێت، بەڵام بۆ ئەوەی ئەم خولە سپیانە بڕوات، دەبێت هەندێک ببڕدرێن و سەرەڕای تەڕبوونی، ئەوا ئەم نەخۆشییە بەبێ بەکارهێنانی دەرمان دەڕوات، لەکتێبی پیرۆزدا ئەوەش هەیە پێغەمبەرێک لەتەندروستییەکی باشدا بوو، چونکە زۆر پەڵپینەی خواردبوو، وتی: " هەموو ئەو ناوچانەی کە تەنیا ئاو دەیگاتێ تۆوەکانی شینن، لە هاویندا شین دەبێت، بۆ ماوەی سێ مانگ دەمێنێتەوە، لە کۆتایی پایز وشک دەبێت و لە زستاندا نییە هەموو ساڵێک لەم قۆناغانەدا ماتەمینی دێت، هەروەها ئاوی پاک کاریگەری لەسەر ڕەنگ و گەشەی خۆی هەیە. ئەمساڵ بەهۆی ئەوەی ئاوی ڕووباری خابوور کەمبووەتەوە زۆر گەشەی نەکردووە، بەڵام کاتێک ئاوەکەی خاوێنە و حەز دەکەیت سەیری گەشەی گەڵاکانی بکەیت".
 

"پەڵپینە دەرمانێکی شاراوەیە لە بەرچاودا"

فەهیمە ئاماژەی بۆ ئەوە کرد، کە نابێت لە هەموو شوێنێک دەستبەردار بکرێت چونکە ئەمڕۆ دەرمانێکی شاراوەیە و وتی:" کاتێک درێژ بێت تۆوی پێوە وشک دەبێت دوای وشکبوونی تۆوەکان، خەڵک هەڵیدەبژێرن و لە حەوشەی خۆیان دەیڕشێنن بۆ ساڵی داهاتوو. هیوادارین کۆمەڵگاکەمان بگەڕێتەوە بۆ ڕاستی سروشتی خۆی و بگەڕێتەوە بۆ ئەو دەرمانانەی لە ماڵ و چاوی خۆیانن بەڵام لێی دوورن و ئاشنایان نین، چارەسەرە بۆ هەموو نەخۆشییە مەترسیدارەکان لە نەخۆشی شەکرە و نەخۆشی دڵ و شێرپەنجەوە تا نەخۆشی گەدە و سەرئێشە، پێویستە کۆمەڵگای ئێمە لەو بوارانە تێبگات، سەرچاوە سروشتییەکان دەیان جار باشترن لە دەرمانی کیمیایی".

 

"بیخۆن، پەشیمان نابنەوە"

فەهیمە کۆتایی بە قسەکانی هێنا و وتی: "ئەمە زانیاری نوێ نییە، ئەم زانیارییانە لە سەردەمی کۆنەوە هەیە و باو باپیرانمان ئەو کارەیان دەکرد و دەیخۆن هەر کەسێک پیرپار بخوات پەشیمان نابێتەوە چونکە هەر گەڵایەکی دەرمانێکە، بە چوون بۆ لای پزیشکەکان، لە جیاتی چارەسەر کردنی نەخۆشییەکە، دەیان نەخۆشی تر سەرهەڵدەدات، خاکی ئێمە زەوییەکی دەوڵەمەندە، هەموو کەس دەبێت دەستی بەم خاکە هەبێت و بۆ تەندروستی خۆی بەکاری بهێنێت".