ژینگەی ناوچەکە، بە عیراقی خۆشمانەوە بۆ وەبەرهێنانی توندڕەوی و توندوتیژی گونجاوە، هێزی ئیسلامیی توندڕەو و کۆنزەرڤاتیڤ لەگەڵ عەقڵی خێڵ و تێکهەڵکێشبوونی بەرژەوەندییەکانیان، هەروەها پشتیوانیکردن لە دروستبوونی هێزی تیرۆریستیی جیهانی لەلایەن دەزگا هەواڵگرییەکان بۆ دروستکردنی ناسەقامگیریی سیاسی و ئەمنی و ئابووری لە وڵاتان، لەو هۆکارانەن کە ئێستایەکی ناسەقامگیریان لێ بەرهەم هاتووە.

 

 ساتی سەرهەڵدانی داعش، عیراق وردە وردە خەریک بوو هەنگاوی بۆ سەقامگیریی دەنا، لەو دەمەدا و بەهۆی بارودۆخی شێواوی سوریاشەوە دەوڵەتی ئیسلامیی لە عیراق و شام- داعش، پەیدابوو، لەبەرئەوەی زەمینەکەی گونجاوبوو و پشتیوانیی زۆریشی هەبوو، ئیتر عیراق بووە گۆڕەپانی  خوێن رشتن و بینیمان چەندین ساڵ شەڕ و ئاژاوە بەردەوام بوون و زیانی زۆریشیان لە هەرێمی کوردستان دا.  

جینۆسایدکردنی ئێزدییەکان بەرهەمی بیری توندڕەویی داعش بوو، لە دەیەی یەکەمی سەدەی بیستویەکەمدا، دیسانەوە کورد جینۆسایدکرایەوە، ئێزدییەکان  پەلامار دران، کچان و ژنان و گەنج و منداڵانی ئێزدی بوونە قوربانیی بیری توندڕەوی کە بەتەواوی پێچەوانەیە لەگەڵ بنەماکانی ژیان و مەدەنیەت و پێکەوەژیان و هەر کۆیلەیەتی و شەڕدۆستی بەرهەم دەهێنێت.  

لەگەڵ ئەم هۆکارانە و لەباریی زەمینە بۆ سەرهەڵدانی توندڕەوی، هەڵبەت جیاوازیی زۆر و نادادپەروەریی لە ژیانی سیاسیی کۆمەڵگەی عیراقیدا، بەهەدەردانی سەروەرت و سامان و بوونی رێژەیەکی زۆری هەژاری و بێکاری، دەرفەت دەڕەخسێنن بۆ بڵاوبوونەوەی بێهیوایی، بەتایبەتی لای گەنجان کە وەک هەلێک لەلایەن توندڕەوانەوە دەقۆزرێتەوە و بەلاڕێی توندڕەوییاندا دەبەن.

شەڕ و نەمانی زمانی دیالۆگ و هەوڵدان بۆ زاڵبوون بەسەر ئەویتردا، دەرفەتە بۆ گەشەکردنی زیاتری بیری توندڕەوی و رەفتاری توندوتیژانە کە ئاکامەکەی هەر ئەوەیە رۆژانە سەدان کەس ببینین ببنە قوربانی و کۆمەڵگە ببێتە جەستەیەکی هەنجن هەنجن، ئەوەش تەواو رێگر دەبێت لەبەردەم بنیاتنانی کۆمەڵگەیەک هیوا و ئاشتی و نوێبوونەوە و داهێنانی تێدابێت. بەهۆی جیاوازیی پێکهاتە نەتەوەیی و ئایینی و کەلتوورییەکەیەوە، کۆمەڵگەی عیراقی کۆمەڵگەیەکی شپرزەیە، هیچ ساتێکی مێژوویی نییە ئەو پێکهاتانە لە بارودۆخێکی ئارام و سەقامگیردا ژیابن بەئێسایشەوە. هۆکاری ئەمەش ئەوەیە هەموو پێکهاتەکان وەکو یەک خاوەن ماف نین، واتە پێکەوە هەستناکەن هەموویان هاووڵاتیی پلە یەکی ئەو وڵاتەن و لە ماف و ئەرکدا یەکسانن، بەڵکو زۆر ئاشکرا هەست بە جیاوازییەکانی نێوانیان دەکەن، ئەوەش بۆ هەر یەکێکیان وەکو دەرفەتێک وەردەگیرێت کە بیەوێت بە رێگەی جیاواز  مافەکانی خۆی بەدەستبهێنێتەوە. 

ئەگەر تیرۆریستانی داعش وەکو دوایین نموونەی بیری توندڕەوی لە عیراق و ناوچەکە وەربگرین، ئەوا هێشتا مەترسییەکانی داعش ماون، راستە خەلافەتەکە لە ناوچەیەکی دیاریکراو نییە، بەڵام بیر و شانەکانیان گەورەترین مەترسین و نابێت ئەم بیرە پەڕگیرە فەرامۆش بکرێت.