ekolojî

15:11

Serokomarê Turkiyê Recep Tayîp Erdogan, Peymana Avhewayê ya Parîsê ku demeke dirêj e hawirdorparêz û pisporên avhewayê dixwazin bikeve meriyetê ji meclisê re şand.

09:30

Hevseroka Desteya Rêveber a KAYY-DER'ê Yelîz Vergîlî, der barê projeya HES'ê ya 9'emîn ku dê li ser ava Geliyê Perî bê çêkirin de axivî û got ku projeyek nû ji xwezaya ku ber bi mirinê ve diçe re darbeyek nû ye û bang kir ku 8 projeyên HES’ê yên li ser gelî çêbûne jixwe ziyaneke mezin gihandine herêmê û divê di demek zûtir de pêşî li vê rewşa şaş û bi xeter were girtin.

09:05

Dara benê ya herî zêde nêzî dara fistiqê ye û bi fetrumekê dikare vegere dara fistiqê ji gewdeyê wê jî benîştê bene yêdermanê gelek derdane diherike.

08:00

Li ser erdnîgariya Mezopotamyayê şaristaniya herî kevnar û xwedî dîrokeke dewlemend ku vedigere 3500 sal berî zayînê hatiye avakirin ku şûnwarên wê heya roja îro li ser rûyê erdê tên dîtin û destnîşanî civakeke çiyayî bi navê (Orkêş) dike.

09:03

Ji ber bendavên hatine çêkirin gelek cihên dîrokî yên li herêmê di bin avê de mane. Cihên wekî Heskêf, Gêl jî mînakên li ber çav in ku ev her du warên xwedî dîroka hezaran salan, bi ‘polîtîkaya bendavan’ re di bin avê de man. Geliyê Godernê yê dîrokî ku bi dîrok û xwezaya xwe her sal bi hezaran kes ji bo ger û geştê tê serdan wî, dixwazin bikin qurbana bendavê.

09:35

Şukran Yilmaz, bi salan e li Dêrsimê bi firotina tiriyê rezê xwe yê li gund debara xwe dike û di heman demê de bi dildarî gund bi gund digere û tovên darên tû û gûzan li jinan belav dike. Şukran Yilmaz bi vê xebata xwe ya mînak, hem xwezayê diparêze hem hejmara daristanan zêde dike û hem jî jinan teşwîqê hilberînê dike, armanc dike ku li Dêrsimê 2 milyon darên gûz û tûyan bigihîjîne.

07:54

Beriya şerê Kobanê gelek bermahiyên dîrokî hebûn, bi aloziya Sûriyeyê re hêdî hêdî ev bermahiyî hatin windakirin, her çiqas hewldanên ji bo windakirin û jibîrkirina wan hebin jî li rex vê hewldana şêniyan ji bo parastina van bermahî û cihên pîroz hebû.

12:58

Krîza tenduristiyê ya ku cîhan ji dawiya sala 2019’an heya îro tê re derbas dibe her wiha derketina agir li çend herêmên bakurê Cezayîrê bû sedema trajediyan û bandor li ser jinan di aliyê tenduristî û psîkolojîk de kir.

14:40

Li Pîrana Amedê agirê 7’ê Îlonê ji ber bombebarana leşerên Tirk bi daristanê ketî her diçe dorfereh dibe û kêma maye bigihe nava gundan.

10:40

Kêmbûna ava çemê Firatê bûye sedema xerabûna rewşa berhemên çandiniyê yên havînê ku cotkarên Dêrezorê ji bo avdanê pê ve girêdayî ne. Her wiha gelek nexweşî li herêmê belav bûne û rêjeya qirêjiyê li bajarên El-Sûse û Baxozê gihîştiye asta herî bilind.

11:29

Malên dîrokiyên Helepçe, taybetî jî taxa Culekan berbî tunebûnê ve diçe. Kesên berpirs jî ji bo nujenkirina van cihên dîrokî û parastina wê erkê xwe pêkanayînin. Ji ber wê yekê jî hêdî hêdî hemû cihên dîroki yên Başûrê Kurdistanê ber bî tunebûnê ve diçin.

09:16

Endama Komîsyona Ekolojiyê ya HDP'ê Nurcan Karasu, bal kişand ser şewata daristanên ku bi awayekî sîstematîk li bajarên Kurdistanê Dêrsim, Şirnex, Çewlik û Colemêrgê di van salên dawî de derketine û diyar kir ku bi pêvajoyê re ji derveyî mirovan li dijî xwezayê jî dijminahî tê meşandin û got ku di encama operasyonên di bin navê 'ewlehiyê' de tên kirin de dixwazin herêm bê valakirin û bê mirov bimîne. Nurcan Karasu ji bo ku hîn zêdetir qadên jîngehê wêran nebin bang kir ku ji hewa ve agir were vemirandin.

10:34

Şewata daristanan a li bajarên Kurdistanê yên bi taybetî di mehên havînê de derdikevin, zirareke mezin didin dar û ajalan. Sedema sereke ya şewata ku avahiya ekolojîk texrîb dikin, operasyonên leşkerî ne. Şewatên ku ji ber van operasyonan derdikevin bi rojan e li Dêrsim û Şirnexê didomin.

14:38

Şewata ji ber bombebarana balefirên şer ên dewleta Tirk li gundewarên herêma Bestayê derket 4 roj in didome û nayê vemirandin.

14:39

Rêxistina Niwê ya ji bo Parastina Jîngeh û Mafên Jinan piştî lêkolina li ser xwezaya Hewreman qedand, li Helebceyê bi daxuyaniyek çapemeniyê bîlançoya bandora hişkesaliyê ya li ser herêma Hewremanê eşkere kir.

08:22

Li kampên koçberan ên Idibê, kêmderfetî û kanalîzasyona vekirî, di nava kampê de dibin sedem ku nexweşiyên giran bi zarok û jinên li kampê re dijîn de re çêbibin û her wiha nexweş ji ber kêmderfetiyê tendirustiyê nayên dermankirin.

14:16

Li gelek deverên Tirkiye êşa şewatên daristanan dom dike. Di dema ku cegerên welêt têne vemirandin de hemû daxuyaniyên siyasî li ser nebûna mûdexeleya bilez a agir tên nîqaş kirin. Şewat çima û çawa dest pê kir? Çima nehat mudaxele kirin? Daxuyaniyên çawa hatin dayîn? Em di nûçeyên xwe de li bersivên van pirsan geriyan.

08:50

Şikeftên Hesûna, yek ji jîngehên yekem ên Anatolyayê ne ku ji serdema Mezolîtîkê heya roja me ra îro maye. Digel dîroka xwe ya hêja têra xwe baldariyê nabîne. Şikeftên ku piranî ji hêla gelên herêmê ve tên ziyaretkirin, bi salan e li bendê ne ku ji bo turîzmê werin vekirin.

11:56

Aktivîst, rojnameger û akademîsyen Fatima Yassin ji ber xebata xwe ya jîngehparêz, li welatê xwe Mexribê xelat girt. Fatima Yassin difikire ku her sê warên ew bi rengekî çalak lê dixebite, bi aloz in û piştgirî didin hev wiha dibejê; “Wekî xeyalek be jî ger carek bibim wezîra jîngehê yekem tişta bikim ew e ku ez ê di qadê de çalaktir bixebitim û ji bo xebatê rê li ber hejmara zêdetir a jinan vekim.

17:47

Ji meha Hezîranê ve li gelek deverên Îranê kiriza avê derket, bi taybet ji 15’ê Tîrmehê ve bi bilndbûna pileya germahiyê re hîn zêdetir gel rabûn ser piyan. Kirîza avê di nava 400 gudan de derket, ji ber qedexeya rê li ber pirotesyan hat girtin. Lê belê êdî rejîma Îranê nekarî rê li ber pirotestoyan bigre, tenê li Huzistanê di pirotestoyên ji bo kirîza avê de 4 kes hatin qetilkirin.