ekolojî

  • Dijminê xweza, mirov û jiyanê: "Cengîz Înşeat" 

    10:34

    Gundiyên li navçeya Îkîzdereya Rîzeyê bi rojan e li dijî kana kevirê ku tê xwestin li ser xwezaya wan were çêkirin têdikoşin. Bi taybetî, çalakiyên bi serkêşiya jinan tên lidarxistin, ji her aliyê ve piştgiriyê dibînin. Di çalakiyên ku bi rojan e li Geliyê Îşkencedereyê berdewam dikin de, tê destnîşankirin ku dê ev yek zirarek mezin bigihîjînin warên mirovan û pergala ekolojîk a li herêmê. Zirara ku dê ji ber projeya 4 kanên keviran derkevin, nikare were hesabkirin.

  • Geliyê Godernê bihareke din di bin gefa bendavê de derbas kir 

    11:48

    Geliyê Goderne ku gelek celebên nebatên endemîk û avahiyên dîrokî lê hene, di bin xetera bendavê de ye. Bi xilaskirina bendava Farqînê ya ku tê çêkirin dê gelî di bin avê de bimîne.

  • Zozanê Şênê bi dîmenên xwe mirov heyran dihêle 

    13:06

    Zozanê Şênê yê ku dikeve navbera sînorê Pasûra Amedê û Mûşê, bi xwezaya xwe ya xweş û çiyayên bilind, kes û rêwiyan ji xwe re heyran dihelê. Ev zozanê xweş û bi heybet, bi nêzbûna mehên havînê re li benda koçeran, konên wan û zarokên kenkulîlk e

  • Çiyayê Kizwana 

    08:26

    Çiyayê Kizwana yê ku weke sîlsîleyekê ber bi Hesekê ve dirêj dibe di demên cuda de navên cuda girtiye. Hinek navên tên zanîn Homa û Torzêt an go zeyîta kezwana ne.

  • Girê Endarê xwedî şaristaniyeke dîrokî ye 

    08:13

    Li Herêma Efrînê-Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê gelek cihên dîrokî hene yek jê gir û peresgiha Endarê ye ku bûye şahidê gelek serdemên dîrokî û xwedî şaristaniyek kevnar e.

  • Jinên dar hembêz kirine desturê nadin talan xwezayê 

    14:47

    Jinên herêma Geliyê Îşkencedere ya girêdayî navçeya Îkîzdereyê yên li hemberî kana keviran parastina daristanên xwe dikin, di helwesta xwe ya li hemberî talana xwezayê de bi israrin.

  • Li Îranê zarokan bi komkirina kaxezên bermahî dibistana xwe ava kir 

    13:14

    Li Taleşê, 440 xwendekaran mil dan hev û dibistana xwe bi xwe ava kirin. Zarokan 200 ton kaxezên bermayî berhev kirin firotin û pê dibistana xwe ji nû ve saz kirin

  • Buka baranê an jî nîsanok 

    09:13

    Ji kulîlkên despêkê ji bo derman hatî xebitandin bûka baranê, bi rengê xwe yê sor reng dide bûharê. Bi taybetî meha nîsanê dema wê ye ji ber wê jî li hin deveran jêre dibêjin nîsanok.

  • Komkirina nebatên biharê yên bi şifa 

    08:02

    Werza biharê bitayîbetî meha nîsanê jinên gundê Siftekê yê dikeve Rojavayê Kobanê, berê xwe didin berbihariyan û nebatên bişifa kom dikin.

  • Ji Îzmîrê ber bi cîhanê ve tûra biskilêtê ya jinên xemilandî 

    13:59

    Sema Gur a ku mamosteya dîrokê ye, di 38 saliya xwe de fêrî ajotina piskilêtê bûye. Ew nîşan dide ku ji bo tu tiştî ne dereng e û dibêje: “Cîhanek wisa xeyal bikin ku mirov ji seyareyên xwe derdikevin biskilêtê diajon, ew dûmana ku hewayê qirêj dike û bikaranîna petrolê kêm bûye. Çi xeyaleke xweş e ku dê encam cîhanek paqij be ji bo mirovan.”

  • Li Helepçe pêşangeha parastina jîngehê 

    14:31

    Li Helebçeyê bi boneya Roja Jîngeha Kurdistanê bi dirûşma ‘Jîngeha me ciwan e, bila bi naylonan wêran nebe’ pêşangeheke kîsên xam hat vekirin. Di pêşangehê de daxwaz hat kirin ku êdî kes kîsên naylon bikar neyne, jîngehê qirêj neke û ji bo paqijiyê jîngehê biparêzin.

  • Jin bi hemleya çandina daran Şengalê ji nû ve şîn dikin 

    09:49

    Jinên Êzidî bi boneya şînkirina Şengalê ji 4’ê Nîsanê ve despêkirine li gelek deveran daran diçînin. Li ser projeya Koma Piştevaniyê ya Wexfa Jinên Êzidî bi jinên Şengalê re dayî despêkirin bi 4’ê Nîsanê re dest bi çandina daran kirine. Bi tevlîbûna TAJÊ’ê li ser pênc ziyaretên cuda dar hatin çandin.

  • Saliha ya ku li baxçeyê Hevsel meyze dike: Ev der jiyana min e 

    11:00

    Bi hatina werza biharê re baxçeyê Hevsel şîn bûye. Saliha Kara ya ku ev 40 sale bi axa vî baxçeyî ve mijul dibe dibêje: “Li beramberî hemû zoriyan ez gelek ji mujulbûna axê hez dikim.” Saliha ya ku debare xwe bi vê baxçî dike dibêje: “Ev der jiyana min e.”

  • Kêmkirina çavkaniya jiyanê ava Feratê suce 

    08:06

    Ji 28`ê Çileya 2021`an ve dewleta tirk careke din ava Firatê kêmkiriye û weke amûrekî şer bi kar tine. Bi bendkirina ava Feratê ya çavkaniya jiyana welatiyên herêmê ye sûcên mirovahî û hiqûqî dike.

  • Ev 50 salin pisîkan xwedî dike û weke rêhevalên rojên zehmet wan pênase dike 

    08:26

    Ezîza Hesen Oso a (50) ji zaroktiya xwe de bi hezkirin û xwedîkirina pisîkan mijûl dibe. Ezîza behsa asta girêdana xwe û pisîkan kir ku pisîk ne heywan e, rêhevala wê ya zaroktiyê ye.

  • Masiyên Gola Wanê berepaşê herikîna avê melevanî dike 

    11:56

    Masiya Gola Wanê (încî kefalî) ku cureyê endemîk e 600 hezar sal in li gola Vanê dijî, çawa dest bi rêwîtiya xwe ya koçberiyê kiriye? Masiya gola Wanê (Încî Kefalî) ku di dema xwe ya zêdebûne de ji bo hêkên xwe bihêle ava şirîn li dijî herikîna avê melavanî dike, tevî qirêjbûna çeman jî gelo dê karibe rêwîtiya xwe ya dijwar bidomîne?

  • Girevek xembar ku dikeve nava darên Behîvan: Ahtamara 

    11:37

    Efsaneya ku bi sedsalane tê gotin girava Ahtamara, bi xweşikiya xwezaya xwe û di nav de Kiliseya Surp Xaç tê dîtin rastî eleqeyek mezin tê.

  • Taxa ku li ser helbest hatine nivîsandin tê hilweşandin 

    12:44

    Taxa Ben û Sen a ku mijara helbest û stranan e; di çarçoveya xebata "restorasyona" ku ji aliyê Şaredariya Bajarê Mezin a Amedê ve ji bo bircên di Lîsteya Mîrasa Cîhanê UNESCO’yê de, hatiye destpêkirin dê were hilweşandin. Jinên ku li taxê dijîn li hemberî wêrankirina taxa ku bav û kalên wan, zarok û neviyên wan lê çêbûne û mezin bûne bertek nîşan didin.

  • Li Şirnexê avahiyên dîrokî li ber hilweşînê ne 

    13:25

    Medreseya Feqiyê Teyran a dîrokî ku dikeve navbera navçeyên Basa û Cîzîrê yên Şirnexê bi xeteriya tunebûnê re ru bi ru maye. Ji ber medrese nehatiye parastin ji bê xudaniyê êdî nayê karanîn.

  • Guherîna avhewayê bûye sedema derketina vîrusa Coronayê 

    14:04

    Li gorî lêkolînek a Zanîngeha Kamebrîdec a Brîtanyayê hinek sedemên derketina vîrosa coronayê avhewaya germ û çivîkên berçemokin.