هیچ کس به دست خود، خودکشی نمی‌کند

شادی احمدیان

خودکشی چیست و چرا پدیده‌ای اجتماعی است؟

اگرچه بسیاری، پدیده خودکشی را مسئله‌ای فردی می‌دانند اما تحقیقات جامعه‌شناسان نشان می‌دهد که ماجرا کاملا اجتماعی است و به شرایط جامعه بستگی دارد که مهمترین عامل آن اختلال در سامان اجتماعی است؛ یعنی ایجاد وضعیت بحرانی در اقتصاد، سیاست، فرهنگ و اخلاق که تمام امکان‌های فردی و اجتماعی را بر اکثریت شهروندان ببندد.

كرخوف معتقد است، واژه اقدام به خودكشي اشاره بـه عمـل كسـي دارد كـه بـراي رهايی از عذاب تحمل ناپذيری كه او را رنج می‌دهد يـا بـراي تغييـر دادن حالـت و موقعيت‌های نامطلوبی كه در زندگی‌اش وجود دارد، دست به خودكشی مي‌زند اما در اينكار موفق نمي‌شود. به عبارت ديگر، اقدام به خودكشی معنای اجتماعی خـاص و محكمی دارد و آن ايـن اسـت كـه لطفا كمكم كنيد من به تنهايی از پس مشكلات خود بر نمی‌آيم.

خودکشی موضوعی فردی نیست‏. میزان ‏خودکشی در ایران روند صعودی دارد و در هفت هشت‌سال اخیر، سالانه ۵‌ درصد به شاخص‌ها اضافه شده ‏است.

 زنان اقدام كننده براي علت خودكشی خود به علت‌هایی چون خيانت همسر، فوت نزديكان، اختلاف با خانواده، اختلاف با همسر، اختلاف با ديگران، اعتياد اعضای خانواده و... اشاره می‌كردند. كژكاركردی خانواده‌ها مقولەی ديگر در پژوهش خودکشی است. خانواده به عنوان نهادی اجتماعی، هستەی نخستين پيوند اجتماعی انسان را بنيان است و با تامين مجموعەای از نيازهای انسانی،  نقـش‌هـا وكاركردهای ويژەای بوجود می‌آورد و عميق‌ترين تاثيرات روحی و روانی را در بین اعضايش ايجاد كرده و به نوبەی خود منشا تحولاتی عظیم در جامعه باشد. 

با توجه به اینکه در اکثر تحقیقات انجام شده در مورد خودکشی زنان، افرادی که اقدام به خودکشی کردەاند دلایل خود را اختلاف با خانواده خود یا همسرشان ذکر کرده‌اند به نظر می‌رسید خانواده در انجام کارکردهای مورد انتظار جامعه چندان موفق نبوده است.

باور به رهایی یا تغییر از جمله دلایل خودکشی اقدام کننده است که تصور می‌کنند با این کار از سختی‌ها و مشکلات رهایی پیدا میکنند و یا ممکن است به شرایط مساعدتری دست یابند.

مارکس  معتقد بود  انقلاب محصول اعتراض طبقه‌ای است که هیچ چیز برای از دست دادن ندارد به جز زنجیرهایش  در این شکل خودکشی‌های پیام رسان را هم می‌توان آخرین اعتراض افرادی دانست که هیچ چیز برای از دست دادن ندارند به جز مرگ خودخواسته شان!

رساندن پیام به دیگران برای فرد خودکشی کننده مهمتر از حتی اصل خودکشی است و اگر مکان مناسبی برای خودکشی یافت نشود این امر می‌تواند تا یافتن به زمان و مکان مناسب که قابلیت رسانه‌ای شدن داشته باشد تعویق یابد. در حقیقت خودکشی خود پیام است و محتوای خودکشی که نیستی و مرگ است در درجەی دوم اهمیت قرار دارد.

از زمینه‌های دیگری  ک باعث خودکشی افراد می‌شود از فقر ،ناکامی ، سرخوردگی و .... ناشی می‌گردند این زمینه‌ها در روژهلات کوردستان بیش از ایران وجود دارد و برخورد با آن نیازمند توسعه همه جانبەی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی است.کاهش بی عدالتی و رفع تبعیض در کنار جنبه‌های دیگر در این امر دخیل است.

براساس برخی منابع ٣٢ مورد خودکشی زنان در روژهلات کوردستان در سال ١۴٠٠رخ دادە است کە ٣٢ مورد آن مربوط بە زنان بودە کە از این تعداد ١٧تن متاهل و ١۴تن مجرد بوده‌اند و وضعیت تاهل موارد دیگر مشخص نشدە است. و اقدام بە خودکشی از طریق حلق‌آویز کردن بیشترین نوع خودکشی بودە است. و عوامل آن نیز بە ترتیب اختلافات خانوادگی، فقر و محرومیت، مخالفت با ازدواج،  ازدواج اجباری و عوامل دیگر بودە است. استان اورمیە بیشترین تعداد خودکشی زنان را داشتە است و از مجموع ٢٠ خودکشی زنان ١٢ مورد در روستاها رخ دادە است.

 

 - دلیل بیشتر خودکشی زنان اختلافات خانوادگی بودە است. برای کاهش خودکشی ویا  پیشگیری از آن چه راهکارهایی وجود دارد؟

مرگی که ناشی از خودکشی عمدی و توسط خود شخص رخ می‌دهد، اقدامی آگاهانه در جهت نابودسازی خود می‌باشد. روشنترین دلیل آن مشکلات پیچیدەی‌ انسان نیازمندی است که برای رهایی از مشکلات خود، خودکشی را بـه عنوان بهترین راه حل انتخاب می‌کند.

خودکشی یک نوع خشونت مخرب است که بیشترین قربانیان آن را زنان تشکیل میدهند میزان اقدام به خودکشی در زنـان ۳ برابـر  مردان است ولی میزان موفقیت در مردان ۴ برابر زنـان می‌باشد و شایعترین انواع خودکشی در زنان مسمومیت دارویی و خودسوزی است. بیشـترین علت خودکشی مربــوط بـه تنش زاهـای محیطـی ، تهمت‌های ناموسی، ازدواج تحمیلی ومشکلات زناشـویی همچـون خشـونت و اعتیـاد همسر، چند همسری، تفاوت سنی زوجین، عــدم تفاهم بــا همسر و حساسـیت شـدید در مقـابل طـلاق، مـهمترین علـت خودکشـی زنـان عنـوان می باشد.

دورکیم توضیح می‌دهد که خودکشی یک واقعیت اجتماعی است که تحت تاثیر واقعیت‌های اجتماعی دیگر پدید آمده است اما از آنجا که قابل تفکیک از مسائل سیاسی نیست نهادهای اجتماعی و سیاسی و تعامل دولت و جامعه در پدید آوردن آن تعیین کننده‌اند. ساختار جامعه‌ا