صلح قبیلهای؛ دلیلی برای نقض حقوق زنان
مشکلاتی که زنان با آن دست به گریبان هستند، روز به روز در حال افزایش است، برخی از آن‌ها با صلح قبیلهای حل می‌شود که در بعضی موارد حقوق زنان در این صلح قبیلهای پایمال می‌شود.
شیرین صالح
سلیمانی- در گذشته برخی از جوامع مشکلات خود را از طریق صلح قبیلهای حل می‌کردند، و مسائل و مشکلات پیش آمده توسط دو خانواده که در این مسئله مشارکت داشتند، باتوافق حل و فصل می‌شد و اغلب این مسائل مربوط به زنان بود. زنان اولین قربانی این نوع توافقات بین دو خانواده بودند. اگرچه در حال حاضر اکثر پرونده‌ها به دادگاه‌ها برده می‌شود، اما این پدیده هنوز وجود دارد.
«مشکلات زنان را نباید با صلح قبیلهای حل کرد»
مریم حاتم، یکی از کارمندان مبارزه با خشونت علیه زنان و خانواده‌ها، اظهار کرد: اگر به گذشته بین دهه ۱۹۵۰ و ١٩٧٠نگاه کنیم، صلح قبیلهای رایج بوده و یکی از پرکاربردترین روش‌های حل اختلافات و مشکلات پیش آمده بوده است و از آنجایی که در جامعه کوردی قبیله‌گرایی و طایفه گرایی وجود داشت، آن‌ها مشکلات را از طریق صلح قبیلهای حل می‌کردند. اما در حال حاضر صلح قبیلهای راه خوبی برای حل مشکلات زنان نیست. صلح قبیلهای دو جنبه دارد و جنبه‌ی خوب آن این است که برخی مشکلات جزئی وجود دارد که نیازی به حضور در دادگاه ندارد و جنبه‌ی منفی آن نیز این است که نباید مشکلات بزرگ را از طریق آن حل و فصل کرد، بلکه باید به کانون خانواده ارجاع شود. زیرا در آنجا کمیته‌ی سازش و وکیل روی این پرونده‌ها کار می‌کنند و اگر مشکل دوباره تکرار شود، به دادگاه ارجاع داده می‌شود و ما از پرونده‌هایی که قبلاً مشکلاتشان با ما حل شده است، حمایت خواهیم کرد.
«حقوقی که در صلح قبیلهای به زنان داده نمی‌شود در قانون اعطا خواهد شد»
مریم حاتم توضیح داد: اغلب حقوق زنان در صلح قبیلهای نقض می‌شود، اما قانون از حقوق زنان حمایت می‌کند. غالباً در صلح قبیلهای زمانی که هر دو طرف توافق می‌کنند که به دادگاه مراجعه نکنند و آبروی آن‌ها به خاطر کلمه‌ی عیب صدمه نبیند، زن از تمامی حقوق خود یعنی مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و دیدار با فرزندانش را از دست می‌دهد.این در حالی است که تمامی اینها حقوق انحصاری زن است. براساس قانون، حق حضانت فرزندان تا سن ١٨ سالگی بر عهده‌ی زن است و اگر به دلایلی فرزند نزد پدر باشد قانون حق ملاقات با فرزندان را برای زن مقرر کرده است.
وی در ادامه گفت: اغلب زنان اولین قربانیان صلح قبیلهای هستند. برخی از صلح‌ها مانند کشتن با کشتن، زنان به جای خون و پول، بنابراین صلح قبیلهای اغلب مشکل را بدون تغییر باقی می‌گذارد و پس از سال‌ها مشکل دوباره ظاهر می‌شود. بنابراین ما باید به هر قیمتی از چنین صلحی پرهیز و دوری کنیم. اگرچه حل مشکلات در دادگاه، زمان زیادی می‌برد، اما بهتر از صلح قبیلهای است.
«هر کشوری که قانون را رعایت نکند سقوط خواهد کرد»
مریم حاتم گفت: مصالحه‌های قبیلهای در مورد قتل باید از قبل توسط دادگاه تصمیم‌گیری شود، زیرا موضوع قتل به آشتی و صلح قبیلهای ختم نمی‌شود و در هر کشوری که قانون اجرا نشود، آن کشور به هم می‌ریزد و سقوط خواهد کرد. زنان هرگز حاضر نیستند در صلح قبیلهای شرکت کنند و راه قانونی را ترجیح می‌دهند، زیرا هر چه پرونده‌ها در دادگاه به تأخیر بیفتد، نتیجه‌ی بهتری خواهد داشت. گاهی با صلح قبیلهای عقد و ازدواج را خاتمه می‌دهند و در این بین زنان متضرر می‌شوند. من از زنان می‌خواهم که برای حل مشکلات خود راه قانونی را در پیش بگیرند تا از حقوق خود محروم نشوند.