ریشه‌های انکار در نامگذاری؛ روایت تغییر هویت زبانی و شهری در اورمیه
اورمیه، شهر چندملیتی شمال‌غرب ایران، درگیر مناقشه‌های هویتی و زبانی است؛ فعالان مدنی می‌گویند روند حذف یا جایگزینی نام‌های کوردی و کهن با واژه‌های تورکی یا فارسی، نه تنها موجب حساسیت‌های اجتماعی، بلکه بازتابی از سیاست‌های انکار و تفرقه‌افکنی حکومت است.
سایه محبی
اورمیه- شهر اورمیه، مرکز استان اورمیه، یکی از کهن‌ترین شهرهای چندملیتی جغرافیای ایران است که بیش از ۹۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. ساکنان آن را آشوری‌ها، ارمنیان، ترک‌ها و کوردها تشکیل می‌دهند؛ با این حال در گذر زمان، ترکیب جمعیتی شهر دچار دگرگونی‌هایی شده و برای مثال جمعیت مسیحیان نسبت به گذشته کاهش یافته است بطوریکه امروزه بیشترین جمعیت ساکن در شهر و روستاهای اطراف را کوردها و آذری‌ها تشکیل می‌دهند.
حکومت‌های مرکزی ایران در دوره‌های مختلف تاریخی تلاش کرده‌اند از تنوع زبانی و آیینی اورمیه، به‌جای الگویی از همزیستی، به ابزاری برای کنترل و اعمال محدودیت استفاده کنند. در دهه‌های اخیر نیز این شهر به یکی از نقاط حساس و مورد بحث در زمینه‌ی سیاست‌های فرهنگی و هویتی بدل شده است.
کوردها امروز یکی از گروه‌های اصلی جمعیتی در اورمیه‌اند که به گفته‌ی فعالان مدنی، در سیاست‌های رسمی با نوعی انکار و حاشیه‌رانی روبه‌رو بوده‌اند. این روند به‌ویژه در نامگذاری خیابان‌ها، پارک‌ها و مراکز تجاری نمود یافته است؛ مسئله‌ای که خشم و نارضایتی عمومی شهروندان بسیاری را به دنبال داشته است.
رودخانه‌ی تقریباً خشکیده‌ی شهر که در نقشه‌های ماهواره‌ای با واژه‌ی آذری «شهرچای» ثبت شده، پارک‌هایی با نام‌های «گوللر باغی»، «ائلر باغی»، «ساغلیق باغی» و مراکزی چون «تورک مال» از جمله مواردی هستند که به باور برخی شهروندان، نشانگر سیاستی نابرابر در استفاده از زبان‌ها و هویت‌های حاضر کنونی هستند. به گفته‌ی آنان، نام‌های کوردی در فضاهای عمومی جایی ندارند و حتی گاه با محدودیت یا برخورد نهادهای امنیتی مواجه می‌شوند.
صدیقه.خ، یکی از فعالان مدنی این شهر، با اشاره به روند حذف نشانه‌های زبانی کوردی می‌گوید: «انکار هویت کوردی با حذف زبان، ادبیات و واژه‌های آن شروع شده است. همان‌طور که صحبت به این زبان در مکان‌های رسمی ممنوعیتی نانوشته دارد، نامگذاری اسامی کوردی نیز چنین وضعیتی پیدا کرده است. اگر مجتمع بزرگی با نام "تورک مال" وجود دارد، چرا اجازه‌ی ساخت "کورد مال" داده نشد؟ در حالی‌که شهر متعلق به همه‌ی ماست. ما با اسامی تورکی مشکلی نداریم، اما حکومت با فشار بر یک‌سو، توهم برتری بر دیگری را می‌سازد. در واقع، حکومت حتی برای آذری‌زبانان هم تهدیدی علیه هویت و زبانشان است. مثلا سال‌هاست با ایجاد شرم در مادران آذری، مانع از انتقال زبانشان به نسل‌های جدید می‌شود.»
سیمین.ف، دیگر فعال مدنی اورمیه نیز با انتقاد از تغییر اسامی تاریخی و بومی می‌گوید: «تغییر نام روستاها و مکان‌های تفریحی به یک تهدید فرهنگی تبدیل شده است. حکومت با فارسی‌سازی یا تغییر نام‌ها در حال پیشبرد سیاست آسیمیلاسیون است. این نام‌ها بخشی از تاریخ و حافظه‌ی جمعی‌اند و اگر مقاومت ملت‌های کورد، آشوری، ارمنی و آذری نباشد، این تاریخ خاموش‌شده ممکن است از ذهن نسل‌های آینده پاک شود. متأسفانه این روند بیش از همه علیه کوردها و مسیحیان اورمیه جریان دارد.»
به نظر می‌رسد آنچه در اورمیه و سایر شهرهای چند ملیتی ایران رخ می‌دهد، بازتابی از سیاست‌های کلی حکومت در مواجهه با تنوع ملی و زبانی است. شهروندان و کنشگران بر این باورند که تداوم چنین سیاست‌هایی، علاوه بر ایجاد شکاف‌های اجتماعی، می‌تواند زمینه‌ساز اعتراضات و مطالبات گسترده‌تر برای به‌رسمیت‌شناختن هویت‌های گوناگون باشد؛ مطالباتی که در صورت پاسخ‌گویی مسالمت‌آمیز، می‌تواند گامی در جهت همزیستی و احترام متقابل میان ملت‌ها باشد.