ژانیا ژیان

مخمور - ساکنان اردوگاه پناهندگان شهید رستم جودی (مخمور) که در دهه ٩٠ میلادی به دلیل فشارهای دولت ترکیه ناگزیر به مهاجرت به جنوب کوردستان شدند، علی‌رغم تمام مشکلات از جمله حملات دولت ترکیه با همکاری حزب دموکرات کوردستان عراق (PDK) به این اردوگاه، همواره برای حفظ زبان کوردی تلاش کرده‌اند. آنها در سال ١٩٩۵ در اردوگاه اتروش، با امکانات محدود، پایه‌های آموزش به زبان کوردی را بنا نهادند و تاکنون، حدود ٣٠ سال است که این سیستم آموزشی را حفظ و گسترش داده‌اند.

در سال ١٩٩٨، با انتقال به اردوگاه مخمور، این مردم با دستان خالی مدارس خود را ساختند و فعالیت‌های آموزشی را بر اساس پارادایم ملت دمکراتیک، مطرح شده توسط رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان، پیش بردند. از آن زمان تاکنون، ۵ مدرسه پیش‌دبستانی، ۴ دبستان، ٢ مدرسه راهنمایی و یک دبیرستان در اردوگاه ساخته شده و هزاران دانش‌آموز در این مدارس تحصیل کرده‌اند.

تا سال ٢٠١٩، دانش‌آموزان این اردوگاه می‌توانستند برای تحصیلات دانشگاهی به هولیر بروند. اما از آن سال، به دلیل محدودیت‌های اعمال شده توسط حزب دموکرات کوردستان و دولت ترکیه، این امکان از آنها سلب شد. با این حال، کمیته آموزش مخمور همچنان تلاش می‌کند تا با وجود کمبود امکانات، به آموزش کودکان و جوانان اردوگاه ادامه دهد.

هلین کارا، سخنگوی کمیته آموزش اردوگاه مخمور، در گفتگو با ما، وضعیت آموزشی اردوگاه و سال تحصیلی جدید را ارزیابی کرد.

 

«ما در سخت‌ترین شرایط و با حداقل امکانات به زندگی و آموزش ادامه می‌دهیم»

هلین کارا گفت: «ما سال تحصیلی جدید را در حالی آغاز می‌کنیم که دوره طولانی پناهندگی را پشت سر گذاشته‌ایم. شرایط ما بسیار دشوار است، اما از همان ابتدای پناهندگی، آموزش را در اولویت قرار دادیم و تا امروز به آن ادامه داده‌ایم. با وجود تمام موانع و حملات، ما هرگز از آموزش به زبان مادری دست نکشیده‌ایم.»

 

سه دهه پایداری در آموزش: داستان اردوگاه مخمور

هلین کارا، سخنگوی کمیته آموزش اردوگاه مخمور، در ادامه گفتگو به چالش‌های آموزشی و اقتصادی اردوگاه پرداخت: «نزدیک به ٣٠ سال است که سیستم آموزشی ما، علی‌رغم تمام مشکلات، پابرجاست. از ابتدای پناهندگی، با کمترین امکانات و در شرایطی دشوار، آموزش را آغاز کردیم. زندگی در اردوگاه با محدودیت‌های زیادی همراه است؛ از مشکلات اقتصادی و سیاسی گرفته تا دشواری در تأمین نیازهای اولیه زندگی. محدودیت در خروج از اردوگاه نیز فشار روانی زیادی بر ساکنان وارد می‌کند.»

کارا با اشاره به کاهش تعداد دانش‌آموزان افزود: «از سال ٢٠١٩، با ممانعت حزب دموکرات کوردستان، دانش‌آموزان ما از ادامه تحصیل در دانشگاه‌های هولیر محروم شده‌اند. این مسئله ضربه بزرگی به انگیزه و آرزوهای جوانان ما زده است.»

 

حملات مکرر و سکوت مقامات

هلین کارا در ارزیابی خود از وضعیت اردوگاه گفت: «آموزش بخش مهمی از زندگی در اردوگاه است، اما متأسفانه با کمبود شدید امکانات آموزشی روبرو هستیم. نهادهای حقوق بشری نیز تاکنون کمکی به ما نکرده‌اند. این وضعیت باعث شده ساکنان اردوگاه در انزوای شدیدی به سر ببرند.

با این حال، علی‌رغم تمام مشکلات و حملات، ما همچنان برای حفظ هویت و حقوق خود مبارزه می‌کنیم. متأسفانه، حملات به اردوگاه ما امری عادی شده است. به طور مثال، دولت ترکیه تنها در یک هفته دو بار به اردوگاه حمله کرد.

ما سال تحصیلی جدید را در سایه این حملات آغاز کردیم. با وجود اینکه ما یک جامعه غیرنظامی هستیم، به طور مداوم هدف حمله قرار می‌گیریم. متأسفانه دولت عراق نیز در برابر این حملات سکوت کرده است.

این وضعیت تأثیر منفی زیادی بر روحیه کودکان ما گذاشته است. آنها در شرایطی بزرگ می‌شوند که حمله و ناامنی برایشان به امری عادی تبدیل شده است.»

 

«آموزش به زبان مادری؛ سنگر مقاومت فرهنگی ما»

هلین کارا با اشاره به اهمیت آموزش به زبان مادری در مقابله با تهدیدهای فرهنگی  دولت ترکیه گفت: «در اردوگاه ما، آموزش به زبان کوردی پایه‌ای محکم دارد و سال‌هاست که این سیستم آموزشی را حفظ کرده‌ایم. این شیوه آموزش نقش مهمی در حفاظت از فرهنگ و هنر کوردی دارد.

متأسفانه، هر تلاشی برای حفظ زبان و فرهنگ بومی با مخالفت و حمله روبرو می‌شود. دولت ترکیه به طور مستمر علیه زبان، فرهنگ و هویت کوردی اقدام می‌کند. در این شرایط، وظیفه ماست که از میراث فرهنگی خود دفاع کنیم.

برای ما در مخمور، آموزش به زبان مادری فرصتی ارزشمند است. با وجود محدودیت‌ها، تلاش می‌کنیم برنامه‌های آموزشی خود را به بهترین شکل اجرا کنیم. ما معتقدیم دانش‌آموزانی که از این سیستم آموزشی بهره می‌برند، می‌توانند نقش مهمی در پیشرفت جامعه، حفظ تاریخ و غنای فرهنگی ما ایفا کنند.»

در پایان، هلین کارا از تمام کوردها خواست تا برای حفظ زبان و فرهنگ خود تلاش کنند: «هر فرد کورد مسئولیت دارد به زبان مادری خود صحبت کند و در حفظ و گسترش فرهنگمان کوشا باشد.»