معصومه پریزاد

تهران- بعد از یک روز کاری سخت کیف به دوش در حالی که ایرپادم توی گوشم بود از شرکت بیرون آمدم.

هنوز چند قدمی  دور نشده بودم و حواسم جمع فایل آموزشی توی گوشم بود که دختر نوجوانی قدم به قدم در حالی که دستم را گرفته بود و می‌­بوسید شروع کرد به التماس که کمک‌اش کنم ...

همچنان­ که حواسم به صدای توی گوشم بود و مباحث را گوش می‌دادم ایستادم و از کیفم پول در آوردم  و بهش دادم که برود.

دوباره خودش را بهم چسپاند و دستم را ماچ کرد و رفت. چند قدم که دور شدم صدای ایرپادم قطع شد، ته دلم خالی شد، ناخودآگاه دستم را توی جیبم بردم هر چند مطمئن بودم گوشی‌ام دیگر توی جیبم نیست! گوشی‌ام نبود... آشفته شدم، و انگار که بخشی از تعلقات‌ام را با گوشی‌ام ربوده باشند، بخشی از خاطراتم، علائق‌ام، اسناد، مدارک، فایل­‌های آموزشی و ... همه در ذهنم مرور می‌شد. به جای اندیشیدن و تفکر راه­‌حل مدار در حالی که گیج و منگ بودم خودم را سرزش می کردم چرا به آن دختر اعتماد کردم چرا این چند سال هیچ فایلی را خالی نکردم روی لب تاپم، و همه این افکار در کسری از ثانیه در ذهنم می‌چرخید آنقدر بهم فشار روانی وارد شد که سرم درد گرفت و چشمام خیس اشک شد.

در حالی که اشک در چشمانم جمع شده بود و بغض کرده بودم به شرکت برگشتم و شرح ماجرا را به همکاران دادم که زنگ زدند کلانتری و ماموری آمد و با خونسردی و بی­‌خیالی هر چه تمام گزارش را ثبت کرد و رفت!

به جرات می‌­توانم بگویم که در زندگی‌ام آنقدر دچار تساصل، استرس و فشار روانی نشده بودم آنقدر که با گذشت چند روز هنوز هم ذهنم درگیر گوشی از دست رفته­‌ام است و من همچنان از این قضیه برنامه­‌هام به هم ریخته و ذهنم آشفته است حتی چند روزی را دچار پرخوری بی‌­تحرکی هم شدم ... .

حالا درک می­‌کنم فریاد هرازگاهی یکی را که در میان شلوغی خیابان‌های تهران داد می‌­زند: کمک....موبایلم را زدند و البته که به جز اظهار تاسف شهروندان کاری از دست کسی بر نمی‌آید.

این روایت یکی از ده­‌ها روایتی است که هر روزه به کلانتری­‌های محله­‌های مختلف کلان شهر تهران ارائه می­‌شود. تهرانی که آمار سرقت موبایل در آن در این چند سال اخیر به شدت افزایش یافته است.

 

چند روایت دیگر...!

شهره.ع، می­‌گوید: پارسال گوشی مادرم را سرقت کردند پس از گزارش به کلانتری و رفت و آمد زیاد؛ سه ماه بعد از کلانتری زنگ زدند که دزد را شناساسی کرده­اند  مادرم که به آنجا می رود درخواست می کند که  یک مامور همراهش بفرستند که بتواند موبا­یل­اش را پس بگیرد اما آنها درخواست­‌اش را نپذیرفته بودند و گفته بوند: وظیفه ما فقط ردیابی موبایل است اگر می‌خواهی موبایلت را ازش پس بگیری یک مالخر ببر و پس بگیر! به همین راحتی...!

مینا.خ  که تجربه سخت‌­تری از سرقت موبایل­‌اش داشته، می­‌گوید: من سه سال قبل که گوشی‌ام از طرف یک موتور سوار به سرقت رفت چون خیلی از اسناد و مدارک و عکس و فایل­‌های ضروری توش داشتم پیگیری زیادی کردم تا جایی که بعد از دو ماه ردیابی؛ دزد شناسایی شد که چون سابقه­‌دار بود دستگیرش کردند و دقیقا روزی که رفتم دادگاه و در ازای دریافت گوشی‌ام حاضر به امضای رضایت نامه شدم در کمال ناباوری در همان محوطه اطراف دادگاه قبل از سوار شدن به ماشین یک موتوری آمد و موبایلی را که بعد ماه ها دوندگی چند دقیقه قبل پس گرفته بودم دوباره ازم گرفتند آن هم با تهدید چاقویی که در دست مرد همدست موتور سوار که بر ترک موتورش نشسته بود شک نداشتم  که با دزد اصلی همدست بوده­‌اند و از قبل ما را زیرنظر داشته‌اند؛ اینبار موقع گرفتن موبایل با مادرم فقط ناباورانه نگاه‌اش کردیم که گاز زدند و رفتند و دیگر هم سراغ شکایت و ردیابی نرفتم اما همیشه و همیشه این خاطره تلخ در ذهن‌ام مرور می­‌شود و یاد آوری­اش آشفته‌ام می‌کند.

و اما ماجراهای تلخ­تر از موبایل ربایی دزدیدن و سرقت موبایل به زور و تهدید است که بی­شک بار روانی و جسمی تلخ­تری دارد.

شیما.الف روایت می‌کند: چیزی که برای خواهر من اتفاق افتاد با هیچ پول و موبایل و وسیله­‌ای قابل جبران نیست چون ما‌ه‌هاست خواهرم در بستر است و به دلیل آسیبی که دزدان به پای او رسانده­‌اند هنوز نتواسته سرپا شود.

خواهر من موقع حمله دزدان مقاومت می­‌کند و سعی می­‌کند به جای نجات خودش گوشی توی دست­اش را نجات دهد و آنان با قمه به پای او می­‌کوبند تا زمانی که دیگر توان مقاومت نداشته و گوشی را از دستش می‌اندازد این حادثه تلخ در فصل بهار امسال اتفاق افتاد و عصب پای خواهرم به شدت آسیب دید و توان راه رفتن را ازش گرفته چیزی که با هیچ پول و امکاناتی قابل جبران نیست!!!

 

سامانه‌ای برای گرفتن پول از شهروندان!

سروان «عباسی» رییس بخش قضایی یکی از کلانتری­‌های مرکزی تهران از گزارش سرقت ۲ تا ۴ مورد در طول یک روز فقط در کلانتری محله تحت پوشش خود خبر می­دهد و تاکید می­کند: ثبت گزارش در سامانه «همیاب ۲۴ » برای ردیابی گوشی­‌ها ضروری است. چون در همین چند روز قبل همکار من در این سامانه ۱۰ دستگاه از گوشی­‌های به‌سرقت رفته را پیدا کرده‌اند که نمی‌­دانیم متعلق به چه کسانی است تا به آنها برگردانده شود در حالی که ثبت در همیاب ۲۴ کمک می­‌کند افراد شاکی در صورت پیدا شدن گوشی گم شده خود، زودتر به آن دسترسی پیدا کنند.

در حالی که سروان عباسی بر ثبت‌­نام در سامانه همیاب ۲۴ تاکید می­‌کند بسیاری از شهروندان معتقدند این سامانه راهی برای گرفتن پول و کسب درآمد برای خودشان است! چرا که برای ردیابی گوشی­‌های سرقتی آپشن­‌های مختلفی را در سامانه تعریف کرده‌­اند که برای هر کدام باید مبالغی را هزینه کرد در حالی که برخی از افراد توان ثبت‌­نام برای ردیابی را ندارند و آنهایی هم که ثبت نام کرده‌اند معتقدند که فقط پول­شان را هدر داده‌اند چون آن سامانه کاری برای آنها انجام نداده است!

 

کودکان بی‌آینده!

 لطیفه برخورداری، جامعه‌شناس می‌گوید: زورگیری و سرقت در سال‌­های گذشته بیشتر در مناطق محروم تهران و محله‌هایی که افراد ضعیف از نظر مالی و طبقه اجتماعی ساکن آن بودند، اتفاق می‌افتاد اما امروزه به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی در ایران گونه‌ای دیگر از زورگیری و سرقت را در سال‌های اخیر شاهد هستیم به طوری‌که نه تنها در برخی مناطق بلکه در کل تهران در مراکز شهر و مناطق بالاتر هم روج پیدا کرده؛ پدیده موبایل‌­ربایی در واقع ناشی از تغییر ساختار فرهنگی، اجتماعی جامعه و اوضاع نامناسب اقتصادی است.

او تاکید می کند: خط فقر از بسیاری از محله­‌ها و مناطق تهران خیلی وقت است که از استاندارد تعریف شده عبور کرده؛ مشکلات اقتصادی و به تبع آن مشکلات فرهنگی جامعه منجر به سست ­شدن بنیان خانواده و فشار روانی بر اعضای خانواده شده است و پدیده موبایل ربایی به دلیل در دسترس بودن موبایل و یک راه حل آسان برای بدست آوردن پول، به شدت رواج پیدا کرده. در این میان قربانیان اصلی کودکان و نوجوانان به ویژه کودکانی که مجبور به تکدی­گری، کار کودک و دزدی از سوی باندها و گروه­‌های وابسته خود می­‌شوند که خسارت جبران‌­ناپذیری بر روان و جسم  آنها و در نهایت آینده خود و جامعه خود وارد می­‌کنند، کودکانی که بی‌آینده هستند از طرفی زمان حال خود را که باید کودکی کنند از دست می‌­دهند.

به گفته این جامعه­‌شناس اختلاف طبقاتی، عدم برخورد با مفسدان دانه درشت، ضعف در قوانین و به دنبال آن بی­‌انگیزگی نیروی انتظامی از جمله مواردی است که زمینه افزایش سرقت در جامعه را فراهم کرده است.

 

شکل­‌گیری بازار خرید و فروش موبایل دزدی در تهران

یکی از جرایم  بسیار رایج و مهمی که هر روزه در تهران از آن صحبت می‌­شود  و کارشناسان و جرم‌­شناسان آن را تهدیدی جدی علیه امنیت جامعه می‌­دانند، پدیده «موبایل ربایی» است که داد بسیاری از شهروندان تهرانی را در آورده است. هر چند پدیده موبایل­‌ربایی فقط مختص تهران و ایران نیست اما موبایل دزدی در تهران به شکل محسوس افزایش پیدا کرده است. تعداد شهروندانی که در طول روز در سطح شهر تهران و حتی در معابر شلوغ و مرکزی شهر مورد حمله «موبایل‌قاپ‌ها» قرار می‌گیرند، رو به افزایش گذاشته است. این مدل سرقت به لپ‌تاپ هم کشیده شده است. افزایش چشمگیر قیمت وسایل دیجیتالی دست‌دوم تحت تاثیر «ممنوعیت واردات موبایل‌های مدل جدید» و «مشکلات ارزی» ناشی از سیاست‌های دستوری، یک عامل اصلی برای «شکل‌گیری بازار خرید و فروش موبایل دزدی» در تهران است.  

از طرفی صرف وقت زیاد برای شکایات و رفت و آمد به کلانتری  و دادگاه‌ها و ثبت در سامانه همیاب ۲۴ که کلانتری­‌ها بر آن تاکید دارند چیزی جز صرف وقت و پول برای شهروندان ندارد و موبایل­ربایان همچنان در خیابان­‌های تهران جولان می دهند.