ŞEYMA PAŞAYİĞİT

Ankara- Cinsiyete dayalı yaşanan ayrım hem kamusal hem de özel alanda şiddet ve yoksulluk olarak kadının yaşamını sarıyor. Kadınlar, kadının ve erkeğin eşitsiz toplumsal konumları nedeniyle hak ettikleri payı alamıyor. Özellikle ev içi üretim ve bakım emekleri ekonomik bir değer olarak görülmüyor.

Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanamaması, toplumların gelişme süreçlerini belirleyen en önemli unsurlardan birini oluşturuyor. Cinsiyete bağlı özgürlükleri sınırlayıcı etkiler, toplumsal gelişmenin gerçekleşmesinde engel oluyor. Kadınların güçlenmesi ifadesi hükümetlerin kalkınma programları içindeki yerini almaya başlıyor ve kırsal gelişme içindeki güçlenme önemli bir bileşen olarak ortaya çıkıyor.

Kadınlar cinsiyetçi önyargılar ile karşılaşıyor

Bolu Abart İzzet Baysal Üniversitesi’nde Filiz Kasap tarafından ve Kilis Ravandalı Kadınlar Derneği incelenerek hazırlanan “Kırsal Alanda Kadın Örgütlenmelerinin Yarattığı Güçlenme Dinamiği ve Erkeklerin Konumu” başlıklı yüksek lisans tezinde, ekonomik gelirden ziyade sosyal ilişki kurma ihtiyacı ile dernek üyelikleri ile bir araya gelen kadınların deneyimleri ele alındı. Buna göre; kırsal toplulukların geleneksel cinsiyet rolleri ve yeniliklere nispeten daha kapalı gruplar olmaları sebebiyle kadınlar dernekleşme aşamasında hem erkeklerin cinsiyetçi önyargıları hem de köy halkının olumsuz düşünceleri ile karşılaşıyor. Ancak önyargıların değişmesi kadınların katılımlarının önünü açıyor. Önyargılı davranan kadınlar da örgütlenme içine dâhil olmaya karar veriyor.

Örgütlenme aktif konumu getiriyor

Kırsal alanda yaşayan kadınlar, işbirliği içine girerek örgütlenmeler aracılığıyla kendi yaşamlarının biçimlenmesinde aktif konuma geçiyor. İşbirliği ile kendi ihtiyaçlarına yönelik farkındalık kazanarak ortak çıkarları için hareket etme ve belirli kurumlar üzerinde etkili olma imkânını yaratıyor.

Ekonomik güçlenme ile bağımsızlık hissi

Emeklerinin karşılığını somut bir şekilde almalarıyla bağımsızlık hissi kayda geçiyor. Kadınlar, maddi kazanç sağlayarak ekonomik olarak güçlenmeleri ile güç dengelerini değiştirme potansiyelini taşıdıklarını ifade ediyor. Burada kadınların ekonomik güçlenmeleri ve psikolojik güçlenmeleri iç içe geçiyor.

Sosyal ve eğlence amaçlı faaliyetler değerli hissettiriyor

Ev içi sorumluluk ve “erkeği izni” nedenlerinden dolayı kadınlara köy dışına tek başına çıkma imkânı verilmiyor. Kadınların sosyal ve kültürel faaliyetlere katılımları bir dernek etkinliği ile mümkün oluyor. Dernek faaliyeti olarak sosyal ve eğlence amaçlı faaliyetler, kadınların kendilerini değerli hissettiriyor. Kadınların kendileri için yararlı olabilecek bilgiye erişimlerinde internet kullanımları hem sosyal hem de örgütsel güçlenmenin de bir işareti oluyor. Kadınların örgütlenme sürecinde aldıkları eğitimler onların yaşamlarına katkı sunuyor. Fakat bir kere alınan ve daha sonra hatırlama veya öğrenileni deneyimleme imkânı tanımayan eğitimler kadınların hafızalarında yer etmiyor.

Kırsalda kadının güçlenmesinin özel alana etkisi yok

Kadınların örgütsel, sosyal, psikolojik ve ekonomik güçlenme deneyimleri kayda değer olsa da özel alana etkisi bulunmuyor. Kırsal alanlar patriyarkal ilişkiler ile sarılı geleneksel yapılar olması nedeniyle otorite erkek elinde tutuluyor. Kırsal kadın örgütlenmesi, sadece kendi kararlarına bağlı olmuyor. Özel alana ilişkin “kadın işi” olarak görülen kabuller devam ediyor. Kadınlar, ev içi emeklerinin bir karşılığını alamıyor. Ataerkinin biçimlerinin devamlılığı erkekliğin kadının hareket alanını kontrol etmesi ile belirginleşiyor.

Erkekler tedirgin

Erkekler, kadınların güçlenme sürecinden tedirgin oluyor ve iktidar kaybının yaşanacağı bir alan olarak görüyor. Erkeklerin kırsal kadınların sorunlarını gidermeye yönelik farkındalıkları da bulunmuyor.