ÎHLAS EL-HAMRUNI

Tûnis – Li Tûnisê beşeke girîng a jinan ji ber sedemên aborî û bandora zihniyeta baviksalarî nexwendewar in. Piraniya mirovên nexwendewar li gundan in. 

Gelek jin ji komên temenên cuda li Tûnisê beşdarî qursên xwendin û nivîsandinê dibin. Jinên ku beşdarî kursan bûne tekez dikin ku baweriya wan bi xwe vegeriyaye.

'Vegera dibistanê kêfxweşiyek mezin e'

Yek ji wan bi navê Karima Khalafallah a 55 salî jî wiha got: “Min qet nedifikirî ku ez bigihêjim vê astê. Ez di temenekî dereng de ketim dibistanê û ji ber ku ez li gundekî ku perwerde tenê ji bo xortan bû mezin bûm. Min di pola duyemîn de dev ji xwendinê berda û piştî gelek salan biryar da ku ez vê biryarê bidim. Kêfxweşiyek mezin e ku vegerim dibistanê da ku fêrî xwendin, nivîsandinê û fêrbûna jêhatîbûnên nû bibim."

'Ez li pey xeyala xwe bûm'

Karima Khalafallah da zanîn ku ew her roj ji bo kursên xwendinê diçû Al-Salmî û wiha got: “Ev xeyala min bû û ez li pey xeyala xwe bûm. Ez diçim dersê û di rêza pêşîn de rûdinim. Pirtûka ku ji min re hatiye dayîn û deftera xwe ya ku navê xwe li ser heye bi heyecan vedikim. Her çiqas ez nizanim di pirtûkê de çi hatiye nivîsandin jî ez bi kelecaneke mezin lê dikolim. Ji ber şert û mercên aborî ku em tê de bûn min di pola duyemîn de dev ji dibistanê berda. 35 salan ez di nav tarîtiya cehaletê û hesta ku ez nikarim ji bo karê dibistanê alîkariya zarokên xwe bikim, jiyam."

Karima Khalafallah anî ziman ku wê roja ku ji bo dermankirina zaroka xwe çûye nexweşxaneyê ji bîr neke û wiha dewam kir: “Min odeya ku doktor lê bû û navê wî nizanibû. Di wê demê de min ji yekî derdora xwe pirsî. Wî bi dilşewatî ji min re got ku navê doktor bi tîpên stûr li ser kaxeza di destê min de hatiye nivîsandin. Ji wê rojê û vir ve ez ji bo rewşa ku tê de bûm xemgîniyek mezin dît. Di çûnûhatinê de jî pirsgirêkên min ên cidî hebûn. Min her gav neçar ma ku li cîhên ku ez biçim bipirsim. Dema ku hinekan bi nermî bersiv da, yên din bêyî ku bersiv bidin derbas bûn.”

'Kurs ji bo me firsendeke mezin e'

Yek ji jinên ku qursa xwendin û nivîsandinê girtiye jî Rih Belhaj Mabruk e. Rih Belhaj Mabruk, da zanîn ku çûna kursa xwendin û nivîsandinê ji bo wê firsendeke mezin e û wiha got: "Ez qet neçûm dibistanê. Ez hînî xwendina tîpan ne jî hêjmaran bûm. Dema min bihîst ku qursa xwendin û nivîsandinê hatiye vekirin, ez tevlî kursê bûm. Îro asta xwendina min pêşketiye. Ez fêrî prensîbên xwendin û nivîsandinê bûm."

‘Ji bo kesên serketî belgeya Perwerdehiya Civakî tê dayîn'

Mamosteya xwendina mezinan Jumaa Bugherra diyar kir ku ew ji sala 2015’an vir ve mamostetiya kursan dike û wiha got: “Min li gelek navendan wek navendên perwerdehiya mezinan jî mamostetî kir. Bi giştî, Bernameya Perwerdehiya Mezinan a Neteweyî ji bo sûdwergirtina ji kal û pîran, bi taybetî jinên nexwendewar, ku li gorî daneyên Wezareta Karûbarên Civakî ji sedî 25 temsîl dikin, hate çêkirin. Li Tûnisê bi bernameyeke hevgirtî ya du salan dom dike, perwerdeya xwendin û nivîsandinê ji jinan re tê dayîn, ku qonaxa yekem qonaxa bingehîn e û di dawiya salê de pêk tê. Di qonaxa yekem de îmtîhana herêmî tê kirin. Di qonaxa duyemîn de kesên serketî bawernameya perwerdeya civakî tê dayîn.”

Jumaa Bugherra bal kişand ku jinên ku ji qursan sûd werdigirin ji aliyê derûnî ve jî piştgirî distînin û got ku jinan bi wan kursan xwebawerî û cesareta serxwebûna aborî bi dest xistin. Jumaa Bougherra destnîşan kir ku perwerde bandorên erênî li têkiliyên dayik û zarokan jî dike.