ثریا طرزی ۲۴ نوامبر ۱۸۹۹ در دمشق به دنیا آمد. مادرش اسماء رمسیه اهل حلب سوریه بود و پدرش محمود طرزی یک سیاستمدار و روشنفکر افغان بود که به دلیل اختلاف نظرهای سیاسی‌اش با حاکم وقت افغانستان، در سال‌های ۱۸۸۰ تا ۱۹۰۱، سوریه را برای تبعید انتخاب کرده بود؛ از این رو ثریا، در سوریه به دنیا آمد و در آنجا بزرگ شد.

پس از تغییرات صورت گرفته در افغانستان و فرمان عفو روشنفکران تبعیدی، ثریا و خانواده‌اش به افغانستان بازگشتند و او در سنی کم، هنگامی که تنها ١۴ سال داشت با پسر پادشاه وقت، ازدواج کرد.

ثریا تحت تاثیر وقایع سیاسی آن دوران، در سال ١٩١٩، ملکه افغانستان شد. او و همسرش با بینشی مترقی اقدامات مهم و مفیدی انجام دادند.

ثریا، اولین زن و ملکه‌ در افغانستان بود که به حقوق زنان و تحصیل آن‌ها اهمیت می‌داد و در خصوص آگاه‌سازی زنان به حقوقشان و ارتقای سطح اجتماعی و سیاسی آنها تلاش‌های بسیاری کرد. به طوری که یک فعال سیاسی و فمینیست برجسته افغانستانی، از ثریا به عنوان «زنی بسیار قدرتمند، استثنایی و بی‌همتا» در زمانه‌ی خودش نام برده است.

او به دلیل تفکرات پیشرو در جهان شناخته شده بود و یکی از قدرتمندترین شخصیت‌های خاورمیانه در دهه ۱۹۲۰ محسوب می‌شد.

ثریا، در ژانویه ١٩٢١ اولین مدرسه دخترانه را در تاريخ افغانستان و در شهر کابل افتتاح کرد و ۵٠ دانش‌آموز داشت.

اولین بیمارستان زنانه به نام مستورات نیز در همان سال‌ها توسط او  تاسیس شد.

در همین سال نیز اولین مجله مخصوص زنان بنام «ارشاد نسوان» در ١٧ مارس، توسط او منتشر شده که مسئولیت آن نیز به عهده اسما رسمیه طرزی، مادر او بود. این نشریه به شکل مجله یا هفته‌نامه تا سال ۱۹۲۵ میلادی به نشر ادامه داد.

ثریا در سال ۱۹۲۶ از سوی همسرش، زمام وزارت فرهنگ افغانستان را در دست گرفت  و در همان سال، همزمان با هفتمین سالگرد استقلال افغانستان از بریتانیا، طی یک سخنرانی بر استقلال زنان و حضور آنها در اجتماع و فراگیری دانش تاکید کرد و گفت: استقلال متعلق به همه ماست.

مجله تایم در سال ۲۰۲۰ او را به‌عنوان یکی از «تاثیرگذارترین زنان قرن گذشته» توصیف کرد و درباره‌‌اش نوشت «ثریا طرزی، عاشق سنت‌شکنی بود».

در این مجله به اقدامات ثریا و همسرش برای مقابله با چندهمسری، حجاب، افزایش سطح دانش زنان، افزایش سن ازدواج، حضور زنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی و... اشاره شده است که با وجود روبه‌رو شدن با اعتراضات و مخالفت‌های شدید در برخی از اقدامات از جمله مسئله حجاب، آنها بر اصلاحات خود تاکید کرده‌اند.

همین امر باعث برانگیخته شدن خشم روحانیون و معتقدان مذهبی آن دوران شد و زمینه سقوط آنها را فراهم کرد.

با این حال، عده‌ای از سیاسیون و تاریخ نگران، معتقدند که برخی از کشورهای اروپایی که در خاورميانه تسلط داشتند، از پیشرفت و قدرت افغانستان نگران بوده و در سقوط حکومت امان‌الله خان و ملکه ثریا دست داشته‌اند.

ثریا، سرانجام در ٢٠ آوریل ١٩۶٨، برابر با ۳۱ فروردین ۱۳۴۷ در سن هفتاد سالگی در رم ایتالیا درگذشت. پیکر او و همسرش، در مقبره خانوادگی خود واقع در باغ‌های امیرشهید در جلال‌آباد (شرق افغانستان) قرار گرفته است.