بریوان زیلان

فراخوان رهبر آپو چارچوب جدیدی برای کوردستان، ترکیه، خاورمیانه و جهان ترسیم کرد و موجی نو به راه انداخت. همان‌طور که مشاهده می‌شود، این فراخوان نه‌تنها در میان زنان کوردستان، بلکه در سراسر جهان موجی از شور و انتظار نو ایجاد کرد و پژواکی وسیع یافت. این فراخوان مسیر بزرگی را برای تغییر در روند تاریخ گشود و بر همه کسانی که با پارادایم رهبر آپو آشنا هستند، تأثیری ژرف گذاشت.

رهبر آپو پارادایم مدرنیته دموکراتیک، اکولوژیک و آزادی زنان را به‌عنوان «تولد سوم» تعریف کرده است. برای اینکه این تولدِ آزادی اهمیت حیاتی بیابد، درک وضعیت سیاسی-نظامی کنونی در جهان، منطقه و کوردستان ضروری است. باید ذهنیت، پروژه، برنامه و اقدامات مدرنیته‌ی سرمایه‌داری را به‌خوبی تحلیل کرد، زیرا مشخص است که این نظام با جامعه در جنگی دائمی است و ضدجامعه عمل می‌کند. در چارچوب جنگ جهانی سوم، قدرت‌های منطقه‌ای و هژمونیک از طریق گروه‌های مزدور سازمان‌یافته، برای خود حوزه‌های سلطه ایجاد کرده‌اند، که این خود یکی از سیاست‌های ضداخلاقی و ضداجتماعی است. جنایت‌هایی که داعش و هیئت تحریر شام مرتکب می‌شوند، تجاوزهای سازمان‌یافته علیه زنان، تبدیل زنان به اجساد متحرک از سوی ذهنیت طالبانی، تلاش برای حذف زنان از عرصه‌ی هستی و خاموش کردن صدای آن‌ها، نشانگر وحشی‌گری سیستم مردسالار است. آن‌ها از طریق سرکوب زنان، می‌خواهند جامعه را کر و کور کنند.

از سوی دیگر، در این دوره که بحران‌های مدرنیته‌ی سرمایه‌داری با بحران‌های ساختاری عمیق‌تر شده است، این سیستم برای بقای خود در همه سطوح تلاش می‌کند. قدرت‌های هژمونیک سرمایه‌داری راه‌حل را در گسترش حوزه‌ی سلطه، بریدن جامعه از ارزش‌های اخلاقی-سیاسی و شتاب بخشیدن به توسعه‌ی فناوری می‌بینند، که این خود تهدیدی جدی برای محیط زیست است. در نتیجه‌ی همین سیاست‌ها، بشر در قرن اخیر شاهد سه جنگ جهانی بوده و خسارت‌های عظیم مادی و معنوی را تجربه کرده است. وضعیت کنونی نشان می‌دهد که نظام سرمایه‌داری نه از نظر اجتماعی و نه از نظر زیست‌محیطی قادر به ادامه‌ی حیات نیست. در آخرین مرحله‌ی تمدن، این سیستم به هیولایی بدل شده که خود را می‌بلعد و از نظر اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی به بن‌بست رسیده است. اقدامات سیاسی و نظامی این نظام روزبه‌روز خشم و مقاومت زنان و ملت‌ها را برمی‌انگیزد و جست‌وجو برای جنبش‌های مبتنی بر نیروی ذاتی، دموکراتیک و رهایی‌بخش را افزایش می‌دهد.

 

دولت‌-ملت‌، بزرگ‌ترین دشمن موزاییک ملت‌های خاورمیانه هستند

نظام دولت‌-ملت‌، که بنیان آن‌ها در جنگ جهانی اول گذاشته شد و پس از جنگ جهانی دوم بر پایه‌ی ملی‌گرایی، جنسیت‌گرایی و دین استحکام یافت، بزرگ‌ترین دشمن موزاییک ملت‌های خاورمیانه هستند. این ساختار، مردم منطقه را از لحاظ ملیتی، دینی، مذهبی، فرهنگی و جغرافیایی تکه‌تکه کرده و هر گروه را در تقابل با دیگری قرار داده است. قدرت‌های هژمونیک سرمایه‌داری با دامن زدن به این تقابل‌ها، خود را در نقش داور قرار داده و سیاست سلطه‌ی مطلق را بر منطقه اعمال کرده‌اند. در جریان جنگ جهانی اول، اعراب به ۲۲ دولت-‌ملت تقسیم شدند، ایران و ترکیه نیز در قالب دولت‌های ملی شکل گرفتند و این روند به اجرای عملی هژمونی بریتانیا در منطقه انجامید. پس از جنگ جهانی دوم، با حمایت آمریکا، دولت-ملت اسرائیل در قلب این سیستم جای داده شد. اما این سیاست، خاورمیانه را به عرصه‌ای از جنگ‌های بی‌پایان داخلی بدل ساخت. جنگ‌های مزمن عرب-اسرائیل، تنش‌های کورد-فارس، کورد-ترک، کورد-عرب، درگیری‌های سنی-شیعه و کشمکش‌های قومی، فرهنگی و مذهبی در هر گوشه‌ی منطقه، همگی از ذهنیت و ساختار این سیستم سرچشمه می‌گیرند.

معماران این پروژه، که همان قدرت‌های هژمونیک غربی هستند، امروز نیز در تلاش‌اند تا خاورمیانه را مطابق با حضور و حتی سلطه‌ی اسرائیل، بازآرایی کنند و حکومت‌های همسو را در قدرت نگه دارند. هرچند دیگر دولت‌-ملت‌ منطقه نیز با همان نگرش تأسیس شده‌اند، اما پس از جنگ‌های عرب-اسرائیل، موازنه‌ی قدرت تا حد زیادی تغییر کرده و حتی برخی دولت‌ها به تهدیدی برای منافع هژمونی غرب بدل شده‌اند. در عین حال، مشخص شده است که سایر دولت‌های ملی فاقد توانایی عبور از این بحران‌اند. این بن‌بست، همزمان با بحران ساختاری نظام سرمایه‌داری، بار دیگر خاورمیانه را به اولویت مداخله‌ی قدرت‌های غربی تبدیل کرده است.

در این میان، رهبر آپو با تکیه بر پارادایم مدرنیته‌ی دموکراتیک، حل مسئله‌ی کورد را از طریق گفت‌وگوی سیاسی پیشنهاد کرده و خود به پیشگام راه‌حل‌های صلح‌آمیز برای مسائل منطقه تبدیل شده است. وی، باوجود شرایط سخت حاکم بر سیستم امرالی، بارها در حصر، درخواست آتش‌بس داده و بن‌بست‌های موجود را با راه‌حل‌های خلاقانه شکسته است. در مانیفستی که در نوروز ۲۰۱۳ در شهر آمد اعلام کرد، نه‌تنها راه‌حلی برای مسئله‌ی کورد، بلکه فرمولی آزادی‌خواهانه، دموکراتیک، سازش‌محور و مسالمت‌آمیز برای مشکلات کل منطقه ارائه شد. عقب‌نشینی نیروهای گریلا از مناطق درگیری و بازتعریف مدل سازمانی بر مبنای سیستم دموکراتیک، نشان داد که راه‌حل پیشنهادی رهبر آپو، استراتژیک و جهانی است.

 

هدف، آزادی کوردستان و دموکراتیزه شدن ترکیه بود

بدون شک، هدف از این گام‌ها آزادی کوردستان و دموکراتیزه شدن ترکیه بود. اقدامات انجام‌شده نشان داد که با در نظر گرفتن ارزش‌های دموکراتیک مردم، این مشکل به راحتی قابل حل است. اما حزب عدالت و توسعه (آک‌پ) در آن زمان حتی به روند دموکراتیزه شدن که توسط رهبر آپو آغاز شده بود، نزدیک نبود. آن‌ها نه این فرایند را به‌عنوان یک روند مذاکره، بلکه به‌عنوان فرآیندی برای از بین بردن اقدامات و مبارزات جنبش آزادی می‌دیدند. دلیل اصلی این رویکرد، مقاومت ذهنیت قدرت‌طلبانه حزب (آک‌پ) در برابر دموکراتیزه شدن بود. روندی که رهبر آپو در ۲۷ فوریه با فراخوان مهم خود آغاز کرد، با همان دیدگاه و اراده ایدئولوژیک و سیاسی ادامه یافت. اگرچه این فراخوان بر اساس توافق با دولت انجام شد، اما دولت این درخواست را با سخنان باهچلی که گفته بود "رهبر آپو باید به سازمان فراخوان دهد"، بیشتر آشکار ساخت. با این حال، مشخص است که حزب (آک‌پ) برای تقویت قدرت خود، نه تنها به مسئله کورد، بلکه به تمام مسائل دیگر نیز با همان ذهنیت ادامه می‌دهد.

به عبارت دیگر، حزب (آک‌پ) دموکراتیزه شدن را به‌عنوان از دست دادن هژمونی خود می‌بیند. دلیل دوم بی‌صداقتی (آک‌پ) در برخورد با روند دموکراتیزه شدن، وابستگی عمیق آن به هژمونی ایالات متحده است. حزب (آک‌پ) با این تصور که مسئله کورد باید بر اساس اصول دموکراتیک حل نشود و نیازی به توسعه ارزش‌های دموکراتیک در ترکیه نیست، در حال حرکت است. حتی در حال حاضر نیز از طریق رفتار حزب (آک‌پ) و مذاکرات حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دم) با تمام احزاب و سازمان‌های ترکیه، به وضوح دیده می‌شود که اردوغان به مذاکرات پاسخ‌های تعلل‌آمیز می‌دهد. اما در حال حاضر، مشاهده می‌شود که دولت نه تنها به یک دیدگاه واحد نرسیده، بلکه این امر نشان می‌دهد که موفقیت این روند در نهایت به مبارزه‌ای با اراده اکثریت جامعه خواهد بود. باید درک کرد که جامعه دیگر قادر به تحمل مسئله کورد نیست و خواسته‌های حل این مسئله روز به روز افزایش می‌یابد. رهبر آپو مسئولیت را بر عهده گرفته و در این راستا، جنبش آزادی و مردم کورد گام‌های بسیار مهمی برداشته‌اند.

جنبش آزادی در تاریخ ۱ مارس با اعلام آتش‌بس، وظایف خود در تأمین صلح و موضع‌گیری خود در مبارزه دموکراتیک را بیان کرد. اما دولت (آک‌پ) هیچ گامی در جهت دموکراتیزه شدن برنداشته، زبان و گفتار جنگی خود را تغییر نداده و علاوه بر این، در روژاوا یک‌طرفه از گروه‌های مزدور علیه مردم کورد حمایت کرده و از سوی دیگر، با حملات هوایی مردم را به قتل رسانده، در مناطقی که اشغال کرده، از طریق مزدوران زنان را ربوده، کشته و مورد تجاوز قرار داده است. در ادامه این اقدامات، اخیراً در کوبانی یک خانواده را قتل عام کرد. حملات به نیروهای گریلا نیز به‌طور پیوسته ادامه دارد. در مقابل، جنبش آزادی با انتشار بیانیه‌ای هشدار داد و وضعیت و رویکردهای دولت را به‌طور دقیق ارزیابی کرد. بنابراین، روند دموکراتیزه شدن که در سراسر جهان با استقبال شادمانی روبه‌رو شد، به دلیل این رویکردها و نگرش‌های دولت ترکیه به نقطه‌ای مبهم رسیده است. باید بدانیم که اگر راه‌حلی وجود داشته باشد، این راه‌حل در شناسایی اراده رهبر آپو و آزادی فیزیکی او و همچنین پذیرش اراده مردم کورد نهفته است.

 

حزب عدالت و توسعه (آک‌پ) در سیاست عدم حل‌مسئله به بن‌بست رسیده بود

در نهایت، حزب عدالت و توسعه (آک‌پ) بار دیگر با سیاست‌های انکار و عدم حل‌مسئله روبه‌رو شده و به بن‌بست رسیده است. نقطه‌ای که (آک‌پ) در آن گیر کرده تنها مسئله کورد نیست، بلکه اساساً هیچ‌کدام از برنامه‌های آن درست از آب درنیامده است. ترس حکومت فاشیستی از شکست در کوردستان، در داخل ترکیه نیز افزایش یافته و گسترش پیدا کرده است. با وارد شدن به یک منازعه جدی با مخالفان، قصد دارد با سرکوب، بازداشت، ساکت کردن قدرت خود را حفظ کند. موضع جنبش آزادی با تأکید بر این که «در کوردستان فاشیسم و در ترکیه دموکراسی یا در کوردستان دموکراسی و در ترکیه فاشیسم نخواهد بود»، به وضوح نشان می‌دهد که این تحلیل چقدر صحیح و مهم است. اگر سیاست دموکراتیک در کوردستان رشد کرده بود، فاشیسم در ترکیه و آنطور که آن‌ها می‌گویند، مسئله تروریسم وجود نداشت.

در برابر فاشیسم، موضع مردم کورد، جنبش آزادی و جنبش آزادی زنان کاملاً مشخص است. زنان در کوردستان و ترکیه به ویژه به دنبال سیاست‌های سرکوب و نسل‌کشی، از رنج‌هایی که متحمل شده‌اند، درس‌های بیشتری آموخته و نسبت به گذشته آگاهی بیشتری در مبارزه به دست آورده‌اند. در مبارزه آزادی کوردستان، زنان نقش پیشگام دارند و توسعه انقلاب اجتماعی در کوردستان با پیشرفت و دست‌های زنان رشد و تقویت می‌شود. علاوه بر این، زنان منطقه در بعد ایدئولوژیک، سازمانی و سیاسی نیز تلاش‌های مهمی داشته‌اند. بار دیگر این واقعیت روشن شده که در مبارزه عمومی، برای جلوگیری از استثمار کار زنان و تسلط حکومت مردانه بر آن‌ها، زنان باید در وحدت باشند. در درجه اول، زنان در جستجوی آزادی به سمت سازماندهی مشترک در تمام سطوح محلی در منطقه پیش می‌روند. برای زنان، توسعه پروژه‌های مشترک از نظر فعالیت و عمل در این مسیر، اهمیت حیاتی دارد. زنان منطقه بر این نکته تأکید می‌کنند که مسائل آزادی زنان نه تنها بعد تاریخی دارند، بلکه به‌عنوان یک مسئله روزمره نیز نیاز به حل دارند. این نیاز در همه جای خاورمیانه و در سراسر جهان به‌طور روزافزون مشهودتر می‌شود و با آن گام‌های مهمی برداشته می‌شود. در این زمینه، تجربیات جنبش آزادی و ایدئولوژی رهایی زنان رهبر آپو با استقبال فراوان روبه‌رو شده است. وحدت، همبستگی و جستجو و احساس زنان در روز ۸ مارس و نوروز دوباره به‌طور قوی‌ترین شکل خود را نشان داده است. در روز جهانی زن، زنان در بسیاری از شهرهای آمریکای جنوبی به خیابان‌ها آمده و صدای خود را در اعتراض به انقلاب زنان و حملات علیه کوردستان بلند کردند. همچنین، در آلمان، فرانسه و بسیاری از کشورهای دیگر، اقدامات و پیام‌های زنان بسیار معنادار بود. زنان از کشورهای مختلف که در جستجوی آزادی هستند، امیدها، باورها و انتظارات خود را نسبت به رهبر آپو و جنبش آزادی زنان ابراز کردند. در روز ۸ مارس امسال، زنان با آرزوی آزادی در همه‌جا متحد شده و نشان دادند که پیشتازان اجزای دموکراتیک ملت‌ها خواهند بود. گام‌ها و اقداماتی که بعداً برداشته خواهد شد، باید نتایج ساختاری و عملی داشته باشد. بنابراین، رسانه‌ها نقش بیشتری در جلب زنان به این بحث‌ها و تلاش‌ها دارند و باید در ادامه دادن فعالیت‌ها و اقدامات زنان نقش بیشتری ایفا کنند.

 

زنان در فرایند تحت ابتکار رهبر آپو به طور فعال پیشتاز هستند

نوروز 2025، به رهبری زنان و جوانان با شعارهای "جامعه دموکراتیک و رهبر آزاد"، به عنوان پاسخی به فراخوان تاریخی رهبر آپو شکل گرفت. زنان در باکور کوردستان و ترکیه به طور فعال رهبری روندی که تحت ابتکار رهبر آپو در حال اجرا است، بر عهده گرفته‌اند. همچنین، کنفرانس تاریخی زنان کورد در روژاوا پیام‌ها و بحث‌های مهمی را در این راستا مطرح کرد. پیام این کنفرانس از نظر اتحاد ملی زنان کورد برای تمامی زنان کورد دارای اهمیت زیادی بود.

علاوه بر این، برگزاری کنفرانس زنان در روند تحولات سوریه و بیان این که "اگر زنان نتوانند نقش خود را در این روند تعیین کنند، با خطرات بزرگی روبه‌رو خواهند شد" به‌طور دقیق به‌جا و به‌موقع بود. بررسی وضعیت سوریه و نقش و ایستادگی زنان در برابر آینده خود، و همچنین اراده آن‌ها، بار دیگر اهمیت پیداکردن انقلاب زنان کورد در روژاوا را نشان داد. این گام بسیار قوی در تحولات منطقه محسوب می‌شود.

در عین حال، در دوران هرج و مرج وبحران، تنها گزینه امیدبخش به عنوان راه سوم، پارادایم مدرنیته دموکراتیک است. مدل ملت دموکراتیک که در روژاوا به‌طور سیستماتیک شکل گرفته، الگویی برای مردم منطقه است. ساختارهای آزادی‌خواه و دموکراتیک اگر بتوانند با شکستن قالب‌های جنسیت‌گرایی، ملی‌گرایی، دینی‌گرایی و حاکمیت، منطقه را بار دیگر از جایی که تاریخ و انسانیت جهانی خود را از دست داده، به دست خواهند آورد.

رهبر آپو حتی در شرایط اسارت در جزیره امرالی، راه‌حلی برای بحران‌های ساختاری و سیستماتیک پیدا کرده و به مرکز مقاومت در برابر تمامی حملات سرمایه‌داری تبدیل شده است. افق آزادی که در شخصیت رهبر آپو شکل گرفته، به مبارزات آزادی‌خواهانه جاری شده و در میان زنان و مردم کورد نیز این مبارزات را گسترش داده است. اگر آزادی، امنیت و سلامت رهبر آپو تأمین شود، واضح است که او رهبری دوران آزادی اجتماعی را بر عهده خواهد گرفت. از این رو، آزادی فیزیکی رهبر آپو و گستردگی مبارزه برای آزادی مردم و دموکراسی و آزادی زنان به شدت در اولویت قرار گرفته است.

 

آزادی فیزیکی رهبر آپو شرط اصلی این روند است

پارادایم مدرنیته دموکراتیک رهبر آپو به وضوح نشان داده است که زنان و ملت‌ها را در خاورمیانه به سوی فردای آزادی می‌برد. در موضع‌گیری‌های جنبش آزادی کوردها، جنبش آزادی زنان و ملت کورد، به وضوح نشان داده شده است که آزادی فیزیکی رهبر آپو شرط اساسی این روند است. دولت این موضوع را می‌داند اما آن را با عموم مردم به اشتراک نمی‌گذارد. جنبش آزادی، برای پیشگیری از هرگونه تعویق، نشان داده است که گام‌های رهبر آپو را با قوت دنبال خواهد کرد. گام «آزادی رهبر آپو و حل مسئله کورد» به‌طور مؤثر در ارتباط با این روند پیش می‌رود. اخیراً ۲۰۰ نفر، از جمله برندگان جایزه صلح نوبل، بیانیه‌ای حمایت‌آمیز از «ندای صلح و جامعه دموکراتیک» رهبر آپو منتشر کردند و محتوای این بیانیه نیز اهمیت ویژه‌ای داشت.

در ترکیه، مهم‌ترین معیار و شاخص دموکراسی، نابودی سیستم نسل‌کشی، انزوا و شکنجه در امرالی و تأمین آزادی فیزیکی رهبر آپو است. وضعیت کنونی ترکیه، مشکلات و تنش‌های موجود تنها از طریق دموکراتیزه شدن ترکیه، حل مسئله کورد و تأمین آزادی فیزیکی رهبر آپو قابل حل است. قدرت مخالفین اجتماعی در ترکیه تنها از طریق سازماندهی بر اساس ندای دموکراتیک رهبر آپو و مبارزه موفقیت‌آمیز در برابر رژیم حاکم و فاشیسم می‌تواند به ثمر برسد. فاشیسم در کوردستان به کل ترکیه گسترش یافته است. اگر مخالفان اجتماعی در زمان مناسب و با مبارزه درست و موضع‌گیری صحیح حساسیت نسبت به ظلم‌ها و بی‌عدالتی‌های حاکمیت نسبت به مردم کورد ایجاد کرده بودند، امروز فاشیسم در ترکیه به این اندازه با جسارت گسترش نمی‌یافت.

جنبش زنان آزادی ندای رهبر آپو را به‌عنوان منشور جامعه دموکراتیک پذیرفته است. جنبش آزادی زنان بیان کرده است که خود را مسئول و مخاطب موفقیت روندی که با این ندای آغاز شده می‌داند. زنان با نیرویی که از رهبر آپو و روحیه خود گرفته‌اند، عزم خود را برای ساختن این قرن به‌عنوان دوران و قرن زنان مجدداً نشان داده‌اند.